مدل بلوغ مدیریت پروژه

مدل مورد مطالعه؛ صنعت پتروشیمی

شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان متولی اصلی پروژه های پتروشیمی کشور، به سرعت در حال توسعه ظرفیت های تولیدی است و در نظر دارد در افق 1404 به بزرگ ترین تولیدکننده مواد پتروشیمی در منطقه خاورمیانه تبدیل شود؛ البته تحقق این چشم انداز به سرمایه گذاری عظیم و تعریف و اجرای پروژه های متعدد سرمایه ای نیازمند است.

به گزارش شانا، در این حرکت عظیم سرمایه گذاری و توسعه، مدیریت پروژه از اهیمت ویژه ای برخوردار است و بی تردید افزایش چشمگیر حجم پروژه هایی که باید در صنعت پتروشیمی کشور اجرا شوند، بدون توجه به توسعه ظرفیت های مدیریت پروژه، برنامه های توسعه جهش گونه این صنعت را با مشکلات و ناکارآیی رو به رو خواهد کرد.

برای توسعه ظرفیت و کیفیت مدیریت پروژه ها لازم است تمام عوامل مؤثر در آن از قبیل کارفرما، پیمانکار ساخت و نصب، مشاور طراحی، پیمانکار مدیریت، نظام اجرایی پروژه و زیرساخت هایی چون قوانین و مقررات، اطلاعات و ارتباطات و راه ها و غیره رشد کرده و توسعه یابند. توسعه مدیریت در عوامل یاد شده امر گسترده ای است که تنها با مشارکت و تلاش تمام آن عوامل در یک حرکت نظام مند امکان پذیر است. چالش اصلی برای بهبود مدیریت پروژه ها سامان دادن به این حرکت نظام مند است.

شرکت ملی صنایع پتروشیمی و به ویژه شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی که مسئولیت اصلی توسعه این صنعت را عهده دار است، در صدد سامان دهی به این مسأله هستند تا در نتیجه آن، طرح های سرمایه گذاری پتروشیمی با هزینه کمتر، کیفیت بهتر، زمان کوتاه تر، ایمنی بیشتر، آلاینددگی کمتر، رضایت شغلی بالاتر کارکنان و خشنودی بیشتر تأمین کنندگان اجرا شوند. به همین منظور شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی مرکز تحقیقات و توسعه مدیریت پروژه را تأسیس کرده است تا برای توسعه ظرفیت  و کیفیت مدیریت پروژه های پتروشیمی فعالیت کند.

بر این اساس آسان سازی و شتاب بخشی به بهبود عملکرد طراحی و اجرای پروژ های پتروشیمی بر مبنای اهداف پروژه های پتروشیمی برای تحقق اهداف پروژه ها و در چارچوب هزینه، زمان و کیفیت بهینه، از مأموریت های این مرکز تعریف شده است.

بدون تردید در این زمینه کیفیت عوامل داخلی سازمان های اجرایی مختلف به همراه کیفیت نظام اجرایی و زیرساخت های حقوقی و اطلاعات، عملکرد طرح ها و پرژه ها را تعیین می کنند. در آغاز فرآیند بهبود مستمر باید عملکرد طرح ها و پروژه ها اندازه گیری شده و کیفیت عوامل مؤثر بر عملکرد پروژه  ارزیابی شود تا به کمک یکی از راهکارهای پیشنهادی این مشکلات برطرف شود.

اهداف مدل بلوغ مدیریت پروژه های پتروشیمی:

کمک به پروژه ها برای پرداختن به فرصت های بهبود از طریق شناسایی و تعریف پروژه های بهبود
کمک به پروژه ها برای درک حوزه های قوت برای حفظ و تقویت آنها
کمک به تیم مدیریت پروژه در توسعه خود و ایجاد شرایط کاری مناسب تر و حرفه ای تر
کمک به سازمان های پروژه محور برای مقایسه میزان بلوغ مدیریت پروژه و پروژه های در دست اجرا
کمک به سرمایه گذاری پروژه برای افزایش احتمال انجام موفقیت آمیز پروژه و دستیابی به اهداف آن
کمک به سایر ذی نفعان پروژه برای اطمینان از کسب رضایت از همکاری با پروژه
کمک به سازمان های پروژه محور برای فراهم آوردن پشتیبانی از فرصت های بهبود مشترک در پروژه های جاری

فرآیند توسعه مدل

نخستین مرحله از فرآیند طراحی مدل مرحله شناخت بود که در آن پیکره دانش و روش شناسی مدیریت پروژه و 14 مدل بلوغ و تعالی مدیریت پروژه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت، سپس بر اساس نقاط قوت و ضعف مدل های بررسی شده و الزام های شرکت ملی صنایع پتروشیمی طرح مفهومی مدل تهیه شد و در نهایت جزئیات مدل در قالب طرح تفصیلی از سوی تیم طراحی نهایی شد.

در مرحله بعد با توجه به این که افراد و سازمان مناسبی در پروژه ها برای پذیرفتن وظایف مطرح شده در مدل وجود نداشت، روش اجرای مدل طراحی شد. سپس مدل از طریق اجرا در یکی از پروژه ها و دریافت نظرهای خبرگان اعتبار سنجی و بر اساس نتایج به دست آمده مدل، اصلاح و نهایی شد.

محدوده مدل

این مدل برای تمام پروژه ها و طرح های صنایع پتروشیمی، فارغ از نوع ذی نفوذ درگیر در پروژه (کارفرما، مشاور طراحی، پیمانکار ساخت و نصب، پیمانکار مدیریت و …) و فارغ از نوع پروژه (طراحی مهندسی، طراحی و خرید، طراحی و خرید و ساخت، مشاوره مدیریت، مهندسی و نظارت کارگاهی و …) کاربرد دارد.

تعاریف مهم

مدل: یک استاندارد یا نمایش یا مثال ساده شده از یک سیستم یا یک پدیده که به منظور الگوبرداری یا مقایسه به همراه فرضیه ها و مؤلفه های تشریح کننده آن سیستم یا پدیده ارائه شود.

بلوغ: وضعیت و یا کیفیتی در یک سیستم یا پدیده که میزان تکامل، رشد یا توسعه یافتگی آن در مقایسه با یک مبنا را نشان می دهد.

مدیریت پروژه: به کارگیری دانش ها، مهارت ها، ابزارها و تکنیک ها برای فعالیت های پروژه به منظور تحقق اهداف و الزام های پروژه، مدیریت پروژه نام دارد. این مدیریت از طریق به کارگیری فرآیندهای برنامه ریزی، اجرایی، کنترلی و اختتامی انجام می شود.

مدل بلوغ مدیریت پروژه های پتروشیمی: یک استاندارد برای ارزیابی وضعیت و کیفیت تکامل و توسعه یافتگی نحوه به کارگیری دانش، مهارت ها، ابزارها و تکنیک های مدیریت پروژه به منظور تحقق اهداف و الزام های پروژه های پتروشیمی است.

چارچوب کلی و اجزای مدل

در مدل بلوغ مدیریت پروژه های پتروشیمی، تمام ویژگی ها و عناصر مدل بر اساس مفاهیمی بنیادین طراحی شده اند. همچنین مشخصات و تعاریف سطوح بلوغ و حوزه های کارکردی بر پایه این مفاهیم بنیادین استوار است. بر اساس چارچوب در نظر گرفته شده، مدل بلوغ مدیریت پروژه های پتروشیمی دارای سه بعد اصلی اصول و مفاهیم بنیادین (عوامل موفقیت پروژه)، سطوح بلوغ و ساختار سلسله مراتبی مدل است.

*منبع: شبکه اطلاع رسانی نفت و انرژی