بررسی تأثير حسابداری عمليات بانكی

فصل اول:كليات تحقيق: مقدمه:
اقتصاد کنونی جهان اقتصاد پولی است . اغلب  معاملات و مبادلات  با  پول صورت  می پذيرد  . پول در فعاليتهای اقتصادی نقش بسيار تعين کننده ای دارد .بدون استفاده از آن هزاران معامله گوناگون بازرگانی ، که هر روز شاهد انجام آنها هستيم ، غير ممکن است.پاره ای  از اين معاملات  که  امکان پذير هستند در صورت نبودن پول ،  با دشواری و تاخير فراوان صورت خواهد گرفت.
بنابر اين ، حذف پول و به دنبال آن به کنار گذاشتن حرفه بانکداری از جوامع بشری غير ممکن به نظر ميرسد. زيرا در زندگی اقتصادی امروزی بانکها وظايف مهمی را بر عهده گرفته اند.مثلا  بانکهای  تجاری بر خلاف  ساير موسسات مالی  که فقط می توانند  موجودی های نقدی خود را قرض دهند، قادرند پول جديد ايجاد کنند و تا چند برابر موجودی های نقدی خود بر ميزان قدرت خريد جامعه بيفزايند.
به طورکلی ميتوان گفت که امروزه حرفه بانکداری ، تامين مالی ساير حرفه ها و کسب کارها  را  بر عهده دارد . بدين گونه ، بانک و بانکداری در تمامی جنبه های زندگی اقتصادی جوامع ريشه دوانده است. با وجود اين ، اگر نظام بانکی از کنترل خارج شود خلق و خوی استثماری و تجاوزگر پيدا خواهد کرد . در اينجا اين سوال مطرح است که آيا حذف خلق و خوی استثمارگر و ظالمانه نظام بانکی ادامه دارد؟
آری . در چهارچوب بانکداری اسلامی بدون ربا، می توان به سوال فوق پاسخ مثبت داد . و باتحقق اين آرزو است که ابزارهای پولی می توانند بالا رفتن سطح زندگی بشری و کرامت او را نويد دهند .
بيان مسئله:
حسابداري عمليات امور بانکي که روزانه به بررسی اموري می پردازدكه درجريان عمليات بانكي براي مشتريان و سايراموربانكي درجريان است.
دربانك ملي ايران انجام عمليات بانكي درموارد بسياري انجام مي گيرد.بيشترين انجام وظيفه دراين قسمت ميباشد.درواقع به تعبيري ازآن به نقطه حساس عمليات بانكي ميتوان يادكرد. انجام عمليات اموربانكي نيازبه تخصص افرادي داردكه آن را انجام مي دهند.بايداطلاعات خودرابه روزگردانندتا ازآخرين دستاوردهاي عمليات بانكي با اطلاع باشند. دراين جا قصدآنراداريم تابه نقش امورمقطعی بانک بپردازيم.
سئوالات تحقيق:
1-آيا سيستم حسابداري عمليات اموربانكي مي تواندعامل موفقيت بانك باشد؟ .
2-آيا استفاده ازافرادمتخصص مي توانددرموفقيت سيستم حسابداري عمليات اموربانكي موثرباشد؟
3-آيا سيستم حسابداري عمليات اموربانكي وبرنامه ريزي درست مي تواندعامل موفقيت بانك گردد؟
4-آيا كنترل وبه روزكردن افرادمتخصص حسابداري عمليات مي تواندعامل موفقيت بانك باشد؟
اهميت موضوع:
حسابداري عمليات  يكي ازمهم ترين قسمت هاي انجام عماليات بانكي ميباشد.
اگردراين قسمت كوچكترين نقصي وجودداشته باشد،نه تنهابه امورديگرسرايت مي كند،بلكه كل ترازپايان روزانه را نيزبا اشكال مواجه خواهدنمود.به همين دليل عمليات اين قسمت ازاهميت خاصي برخوردارخواهدبود.كاركنان اين قسمت ازتخصص ويژه اي برخوردارندوهرچند مدت يكباربه بازآموزي اطلاعات خودمي پردازند.
فرضيات تحقيق:
5-بين سيستم حسابداري عمليات اموربانكي وموفقيت بانك رابطه جهت دار وجود دارد .
6-بین استفاده ازافرادمتخصص وموفقيت سيستم حسابداري عمليات اموربانكي رابطه جهت داروجود دارد
7-بین سيستم حسابداري عمليات اموربانكي وبرنامه ريزي درست رابطه جهت دار وجود دارد
8-بین كنترل و به روزكردن افرادمتخصص حسابداري عمليات اموربانكي وموفقيت رابطه جهت داروجود دارد.
اهداف پژوهش
الف:هدف کلی:
بررسي تاثير سيستم حسابداري عمليات امور بانكي كارآمد
دربانك ملي ايران بويژه بعد از انقلاب اسلامي
ب:اهداف جزئی:
1-سيستم حسابداري عمليات اموربانكي عامل موفقيت سازمان ميباشد.
2-استفاده ازافرادمتخصص درسيستم حسابداري عمليات اموربانكي باعث موفقيت بانك ميشود.
3-سيستم حسابداري عمليات اموربانكي مي تواندبرنامه ريزي درست را بدنبال داشته باشد.
4-با كنترل وبه روزكردن سيستم حسابداري عمليات اموربانكي مي توان شاهدموفقيت بانك بود.

فصل دوم تحقيق: ادبيات تحقيق
پيشينه:
در 14 ارديبهشت ماه سال 1306 به موجب قانون بانك ملي ايران تشكيل و 17 ارديبهشت ماه 1306 تحت شماره 60 در اداره ثبت شركتها (شماذه 946 در دفتر ثبت تجاري ) ثبت و اولين اساسنامه آن در 30 خرداد ماه 1307 تصويب هيات وزيران وقت رسيده و فعاليت رسمي خود را از 30  شهريور ماه 1307 آغاز نمود و اساسنامه هاي بعدي بانك به ترتيب در 22 مرداد ماه 1310 ، 7 خرداد ماه سال 133 و 16 اسفند سال 1346 به تصويب مجلس شوراي ملي وقت رسيده است. پيرو تصويب لايحه ي قانوني  اداره ي امور بانكها مصوب 3 مهر سال 1358 شوراي انقلاب اسلامي ايران و در اجراي بند ماده ي 6 آن اساسنامه ي جديد بانك در 26 آبان ماه 1360 توسط مجمع عمومي بانكها به تصويب رسيده است.
هدف و فعاليت ماده 6 اساسنامه ي جديد ارائه ي خدمات بانكي در سراسر كشور و انجام معملات بازرگاني در چارچوب قوانين و مقررات جاري مي باشد .
بانک ملي ايران در بعد از پيروزی انقلاب اسلامی :
در 3 مهر ماه سال 1358 ، با تصويب لايحه ای نظام بانکی کشور ملی اعلام شد . پس از آن و پس از تشکيل چندين مجمع عمومی ، به موجب تصميمی که در سال 1358 اتخاذ شد . تغيراتی در ساختار شبکه بانکی کشورکه در آن زمان شامل 35 بانک بود ايجاد شد . با سازماندهی جديد بانکهای ملت ، تجارت ، مسکن ، صنعت ومعدن از تشکيل چند بانک بزرگ و کوچک تاسيس شدند و  هدف از تاسيس بانکهای استان ، اجرای سياست عدم تمرکز در تامين مالی وام های منطقه ای و و پاسخگويی به نياز های خاص هر استان بود . پس از آن و با توجه به تغيرات ايجاد شده در ساختار اقتصادی کشور ، در تاريخ 14 ديماه سال 1369 مقرر شد که بانک ملي ايران مجدداً همچون گذشته به صورت يکپارچه فعاليتهای خود را سازماندهی کند و با استفاده از تجارب گذشته از طريق يکسان سازی عمليات بانکی خود توانايی بيشتری را برای ارائه خدمات مطلوب بانکی و تحقق به شعار خدمت به مردم کسب نمايد .
بانک ملي ايران بزرگترن بانك جهان اسلام
بانک ملي ايران در حال حاضر با پشتوانه بيش از هشتاد سال تجربه ارائه خدمات نوين با صدور انواع چکهای بانکی و چکهای در گردش برای ايجاد امنيّت بيشتر و آسودگی خاطر مشتريان در حمل و نقل پول نقد ، ارسال حوالجات بين شهری ، به منظور ايجاد تسهيلات لازم برای رشد فرهنگ مبادلات مالی غير نقدی در جهت کمک به آحاد جامعه شعار خدمت به مردم را پيگيری می کند . سرعت عمل در ارسال حوالجات ، چکها و بروات مشتريان به دور افتاده ترين نقاط کشور و باجديدترين و پيشرفته ترين تجهيزات و امکانات رايانه ای به منظور ايجاد سهولت در معاملات تجاری و مراودات مالی روزمره از جمله ويژگی های شبکه بانک ملي ايران به شمار می رود .
افتتاح انواع حساب های ارزی و ريالی ، جاری ، سپرده سرمايه گذاری بلند مدت وکوتاه مدت ، قرض الحسنه پس انداز ، سپرده سرمايه گذاری کوتاه مدت ويژه و اعطای تسهيلات مالی در بخش های مختلف اقتصادی ، بخشی از خدمات و فعاليت های اين شبکه بانکی است . بانک ملي ايران با استفاده از فن آوريهای روز و با تجهيز به سيستم همزمان رايانه ای(سبا)، تلفن بانک ، تند دريافت ،e-mai ، SMS و…….. تلاش دارد همگام با صنعت بانکداری نوين در جهت تحقق شعار رضايت مشتری قدم بردارد .
گوشه ای از خدمات بانک ملي ايران:
1)امکان دريافت صورتحساب از طريق نمابر
2)امکان اطلاع از آخرين ميزان موجودی در هر لحظه از طريق تلفن گويا
3)امکان دريافت صورتحساب در مقاطع  زمانی مشخص (حد اکثر 2 ماه)
4)وصول چکهای انتقالی عهده شعب تهران و واريز چک های مسافرتی شعب ساير بانکهای هر شهرستان در همان روز به حساب مشتريان
5)وصول چکهای عهده شعب اين بانک(درون شهری و برون شهری )در همان روز و واريز آن به حساب از طريق نمابر
6)افتتاح حساب جاری برای اشخاص حقيقی و حقوقی
7)امکان تمديد قرارداد سپرده بلند مدت در سرسيد بدون مراجعه به بانک و بهره مندی از سود آن برای دارندگان حساب سپرده سرمايه گذاری بلند مدت
8)امکان انتقال تمام يا قسمتی از سپرده بلند مدت و منافع آن به غير
9)برخورداری از سود سپرده بلند مدت پس از برداشت قسمتی از آن بدون ابطال قرارداد و تغير در نرخ سود
10)افتتاح انواع سپرده های سرمايه گذاری بلند مدت با پرداخت سود سپرده ها به طور ماهيانه
11)امکان واريز سود علی الحساب سپرده های سرمايه گذاری بلند مدت به صورت ماهانه به حسابهای معرفی شده توسط سپرده گذار
12)افتتاح حساب سپرده کوتاه مدت ويژه با دو درصد بيشتر از سود سپرده های کوتاه مدت عادی
13)انتشار چکهای در گردش با مبالغ دويست هزار تا پنج ميليون ريال به منظور تسهيل رد مبادله روزانه
14)توسعه خدمات سيستم online به کليه شعب
15)صدور انواع ضمانتنامه
16)برخورداری از سود روز شمار برای انواع سپرده گذاريها
17)صدور انواع کارتهای اعتباری
افتخارات بانک ملي ايران
نتيجه تلاش فراگير و خستگی ناپذير کارکنان شبکه بانک ملي ايران به عنوان بزرگترين شبکه بانکی کشور و خاورميانه منجر به کسب افتخارات گوناگونی گرديده است که مواردی از آن عبارتند از :
انتخابهای اول مجله بانکر در سنوات مختلف ، بين سيستم بانکی کشور
مجهز ترين بانک برای رقابت در عرصه بين المللی
رتبه اول در تعداد حساب جاری
رتبه اول در تعداد حساب قرض الحسنه پس انداز
رتبه اول در منابع حساب قرض الحسنه پس انداز
رتبه اول در اعطای بيشترين تعداد جايزه به حسابهای قرض الحسنه پس انداز
رتبه اول در تعداد شعبه در کشور و خاورميانه
رتبه اول در ميزان مبادلات نقدی و غير نقدی و انتقال چک ، سفته و حوالجات و وجوه نقدی در سطح شعب خود و بين بانکها
رتبه اول در به کارگيری و بيشترين تعداد نيروی انسانی متعهد ، کارآمد ، صديق و خدمتگزار
از جمله اهداف آتی اين بانک در زمينه ارائه خدمات بيمه ای است که در اين زمينه طرحهای گسترده ای در دست برسی ميباشد که با سهل ترين روش در شعب اين بانک به مرحله اجراء گذاشته خواهد شد . يکی ديگر از خدمات نوين اين بانک استفاده از سيستم کارت می باشد که اين سيستم با انواع حسابها امکان برداشت يا واريز وجه توسط دستگاههای قابل ارتباط همانند ATM-POS-PINPAD برای دارندگان فراهم نموده است.
خدمات آتی اين بانک تقاضای خريد يا فروش سهام شرکتهای پذيرفته شده در بورس برای متقاضيان خريد سهام و يا فروشندگان سهام از طريق شعب اين بانک است . مشتريان با مراجعه به شعب از مشاوره رايگان نمايندگان کارگزار بانک ملي مستقر در شعب بهره مند و با کمک فکری آنها سهام مورد نظر خود را انتخاب و پس از واريز مبلغ اسمی سهم مورد نظر به بانک ، منتظر اعلام بانک جهت دريافت سهام خريداری شده می باشند . همچنين به منظور فروش سهام ، شعب اين بانک پس از اخذ اصل سهام و ساير مدارک ذکر شده در بخشنامه از فروشنده ، اقدام به ارسال مدارک ذکر شده در بخشنامه از فروشنده ، اقدام به ارسال مدارک و اصل سهام به واحد کارگزاری بورس نموده تا پس از فروش ، وجه سهام فروخته شده به فروشنده تحويل گردد.
طرح جامع سيبا:
سيبا سيستم(سيستم پرداخت همزمان رايانه ای)نويددهنده عرضه خدمات بانکی جديد و متنوعی است که امروزه در بانکداری نوين دنيا ارائه می گردد و با بهره گيری از پيشرفته ترين امکانات مخابراتی ماهواره ای و جديد ترين فن آوری رايانه ای قادر است خدمات رايانه ای ارزشمندی را همزمان در بزرگترين شبکه بانکی کشور به مشتريان ارائه نمايد که يقيناً گام بلندی در راستای بالندگی و شکوفائی نظام بانکی کشور محسوب می گردد . اين تلاش ، سهم قابل ملاحظه ای در توسعه اقتصادی کشور خواهد داشت . طرح جامع سيبا سعی دارد در آينده کليه عمليات بانکی را به صورت online به مشتريان در هر لحظه صرفنظر از شعبه افتتاح کننده حساب ، به صورت يکسان و دقيق ارائه دهد .
در طرح جامع سيبا کليه عملکرد نقل و انتقال حسابها بلافاصله بطور يکنواخت و يکسان در شعب تحت پوشش يا پايانه های ديگر بانکهای عضو از خدمات بانکی مورد نياز بهره مند می شوند . در اين طرح تمهيدات وسيعی برای محافظت از اطلاعات و کليه فعاليتهای بانکی فراهم شده است و اطلاعات حساب مشتريان محترم بر روی رايانه های عظيم و مدرن مرکزی بانک که به همين منظور تهيه و راه اندازی شده اند . ثبت و ضبط می شوند.
محصولات سيبا
در اين طرح علاوه بر خدمات (قرض الحسنه جاری سيبا)( قرض الحسنه پس انداز سيبا)
(کارت اعتباری سيبا)در آينده، ساير خدمات بانکی نظير(سپرده های مدت دار) ، (تسهيلات بانکی ) ، (پرداخت قبوض خدمات شهری)و ……. از طريق گوناگون (مانند ATM ،تلفن ،موبايل و……)نيز به مشتريان گرامی ارائه می شود .
با بهره گيری از قابليت انعطاف پذيری، گستردگی ، سرعت ، دقت و امنيّت ، در آينده کليه خدمات بانکی بانک ملي ايران منحصراً در قالب سيستم سيبا به مشتريان ارائه خواهد شد.
حساب قرض الحسنه جاری سيبا
اين حساب به منظور ارائه خدمات بانکی به مشتريان در تمامی اوقات شبانه روز در سراسر کشور ايجاد شده است . اکنون با افتتاح حساب قرض الحسنه جاری سيبا در يکی از شعب اين بانک می توان دسته چک دريافت کرده و از آنجا که آخرين مانده و نمونه امضاء ها در کليه شعب سيبا توسط شبکه ماهواره ای از کامپيوتر مرکزی بانک قابل دسترسی است ، می توان از خدمات متنوّع اين حساب از قبيل موارد مورد اشاره در کليه شعب سيبا بهره مند شد:
•وصول فوری وجه چک جاری سيبا بدون مراجعه به شعبه افتتاح کننده حساب
•واريز لحظه ای به حساب و دريافت همزمان از حساب و يا وصول از طريق اطاق پاياپای
•انتقال فوری از مانده حساب و دريافت صورتحساب از طريق پست الکترونيک ، تلفنبانک و دستگاههای خودپرداز
حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز سيبا
تمامی امتيازات و مزايای ارزشمند حساب جاری سيبا به استثناء دريافت و بهره گيری از دسته چک ، برای حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز در نظر گرفته شده است .
ضمنا اين حسابها در قرعه کشی های ادواری نيز شرکت داده می شوند.
سيبا کارت
خدمتی ويژه برای حساب قرض الحسنه جاری سيبا و حساب پس انداز قرض الحسنه سيبا می باشد. اتصال کارت به حساب جاری سيبا و حساب قرض الحسنه سيبا ، موجب شده است که از اين پس سيبا کارت نيز علاوه بر دسته چک و دفترچه حساب ، بعنوان يک ابزار مطمئن برای دريافت و پرداخت از حسابهای ياد شده مورد استفاده قرار گيرد . ضمنا می توان باافتتاح حساب جاری سيبا و يا حساب قرض الحسنه پس انداز علاوه بر دريافت دسته چک و دفترچه ، حسب در خواست می توان دارای سيبا کارت نيز بود و با مراجعه به هر يک از شعب مجهز به سيبا و يا ساير شعبی که دارای دستگاههای پذيرنده سيبا کارت هستند ،بدون استفاده از دسته چک و يا دفترچه حساب ، از امکان برداشت يا واريز به حساب خود ، بهره مند شد ،همچنين می توان درهر لحظه از شبانه روز با مراجعه به دستگاههای خودپرداز وجه نقد مورد نظر خود را از هر يک از حسابهای مورد نظر دريافت کرد و يا به هنگام خريد در فروشگاهها و يا مراجعه به مراکز خدماتی که به پايانه های فروش مجهز هستند ، به جای پرداخت وجه نقد ، از سيبا کارت استفاده نمود .
همچنين انتقال وجه از حساب سيبا به حساب سيبا ديگر با استفاده از ATM و بدون نياز مراجعه به شعبه در هر ساعت از شبانه روز ميسر می باشد.
سهم بانک ملي ايران در توسعه و رشد اقتصادی
از ابتدای سال 1382 و در طی 9 ماه بانک ملي ايران در راستای سياستهای توسعه اقتصادی دولت با تصويب 200 پرونده اعتباری عمده در اداره کل اعتبارات اعم از اعطاء تسهيلات ريالی از محل منابع داخلی و تسهيلات ارزی و گشايش اعتباری اسناد ديداری مدت دار ، فايناس ، ريفايناس و همچنين تبديل اعتبارات مفتوحی ديداری به مدت دار ، برسی ضمانت نامه های ارزی و صدور ضمانت نامه های استفاده از تسهيلات اعطائی بانک توسعه اسلامی نقش فعالی در عرصه توسعه اقتصادی کشور داشته است .
همچنين يکصد گزارش طرح سرمايه گذاری در اين مدت از طرف اداره کل برسی طرحها و سرمايه گذاريهای بانک در جهت اجرای استراتژی توسعه کشور تهيه و تصويب شده است. منابع ريالی اين طرحها از منابع داخلی بانک و منابع ارزی آنها از محل حساب ذخيره ارزی پرداخت گرديده است . اين مبالغ شامل 462 ميليارد ريال از منابع ريالی داخلی ، 222 ميليارد ريال از محل وجوه اداره شده ، 269 ميليون يورو ، 50 ميليون دلار ، 8400000 پوند و 2800000 فرانک سوئيس از محل حساب ذخيره ارزی بوده است .
افتخاری که امروز نصيب بانک ملي شده است ، اعطای تسهيلاتی با مانده بيش از هفتاد هزار ميليارد ريال به بخش دولتی و خصوصی و مشارکت بانک در طرحهای بزرگی نظير سد سازی ، کشتی سازی ، ايجاد مجتمع های عظيم فولاد ، آلمينيوم ، سيمان و هزاران طرح بزرگ و کوچک ديگر است که سهم عمده ای در توسعه و رشد اقتصادی ايران اسلامی دارد و اين مهم حاصل تلاش صادقانه کارکنان شبکه بانک ملي ايران است.
اکنون که با ضرورت فعاليت های بانکی در جامعه ها آشنا شديم به توضيح اين فعاليتها تحت عنوان اعتبار ، سپرده ، خدمات بانکی ، سيستم بانکی جمهوری اسلامی ايران و انواع تسهيلات اعتباری می پردازيم
عمليات بانکی
عمليات بانکی به  3  دسته تقسيم می شود:
1)    منابع
که شامل :
سپرده های :
1)قرض الحسنه
2)جاری
3)پس انداز
4)سپرده های سرمايه گذاری مدت دار:
1.کوتاه مدت
2.بلند مدت
2)مصارف (امور تسهيلات اعطائی ):
که شامل :
1)آئين نامه های اجرائی تسهيلات اعطائی
2)دستور العملهای اجرائی تسهيلات اعطائی
3)آئين نامه های داخلی تسهيلات اعطائی
4)قراردادها
3)خدمات بانکی
شامل :
1)بروات
2)سفته ها وبروات و چک و وصولی اسناد تجاری است که بوسيله مشتريان برای اقدامات لازم از قبيل وصول يا واخواست و غيره در مقابل پرداخت هزينه های مربوط به بانک واگذار  می شود .
3)حوالجات:
1- حواله شهری  :
واريز پول به حساب افرادکه محدوده همان شهر انجام می پذيرد(مخابره ای)
2-حواله تلگرافی (فاکس ):
با استفاده از تشخيص رمز
3-حواله های کتبی :
که از طريق پست صورت  می گيرد
4)مطالب متفرقه
5)چکهای انتقالی
6)ضمانت نامه ها
7)چک های در گردش(چک انتقالی به عهده شعب )
8)ايران چک (چک های مشترک بين بانک ها) (چک انتقالی عهده بانک ها )
9)امور متفرقه ميباشد .
اعتبار :
اعتبار در لغت به معنای اعتماد داشتن و باور کردن است .
گاهی شخص ، به اميد به دست آوردن نفع آينده ، موقتا از مالکيت خود بر دارائی فعلی چشم پوشی می کند ؛ نتيجه اين عمل به وجود آمدن اعتبار است .
اعتبار دو نوع است:
1)اعتبار تجارتی
2)اعتبار بانکی :
اعتبار بانکی به معنی ايجاد تسهيلات مالی برای مشتريان است
محدوديت بانکها در زمينه ايجاد اعتبار :
1.مقررات نقدينگی بانکها :
بانکها همواره به اعتماد و اطمينان مردم جامعه نياز فراوان دارند به همين منظور بايد کار خود را آن چنان برنامه ريزی کنند که همواره وجوه نقد کافی در اختيار داشته باشند تا بتوانند در صورت تقاضای مشتريان وجوه سپرده آنان را به آنها بازگردانند به همين منظور بانکها مجبورند مقداری وجوه نقد در اختيار داشته باشند. اين امر يکی از عواملی است که قدرت بانکها را در دادن اعتبار محدود می کند .
2.افزايش بدهکاری به اتاق پاياپای :
بانکها ناگذيرند در توسعه يا محدود کردن اعتبار به طور دسته جمعی و هماهنگ با هم عمل کنند .
زيرا اگر مثلا يک بانک بيش از ساير بانکها حجم اعتبارات خود را محدود کند ، در اين صورت موجودی نقدی او افزايش يافته و اقلامی از دارائی بانک مزبور ناچار خواهد شد تا برای حفظ نسبت نقدينگی قانونی خود از ميزان اعتبارات مذکور بکاهد .
از سوی ديگر ، اگر يک بانک بيش از ساير بانکها حجم اعتبارات خود را محدود کند ، در اينصورت موجودی نقدی او افزايش يافته و اقلامی از دارائی بانک مزبور که سود آور هستند، کاهش خواهد يافت بنابراين بانکها ، در زمينه حجم اعتبارات ، ناگزيرند از سياست مشترکی پيروی کنند .
3.  ضرورت اخذ تامين :
بانکها معمولا قبل از دادن وام از متقاضی وام تقاضای نوعی وثيقه می کنند تا در صورت عدم باز پرداخت وام در سررسيد مقرر ، وثيقه را بفروشند و حق خود رابردارند . وثيقه ممکن است سهام اوراق بهادار، اسناد بيمه ، اسناد مالکيت ، و امثال آنها باشد . ضرورت ارائه وثيقه از جانب متقاضی وام ، حجم اعتبارات را محدود می کند .زيرا بسياری از متقاضيان وام از ارائه وثيقه مورد نظر بانک ناتوانند
4.  تصميمات مقامات پولی کشور:
بانک مرکزی برای تنظيم حجم پول و اعتبارات ، تدابير مختلفی را به کار می برد که مهمترين آنها عبارتند از : خريد و فروش اوراق بهادار ، تغير ذخيره قانونی ، تعيين نرخ تنزيل و تنزيل اتکائی .
هرگاه بانک مرکزی افزايش حجم اعتبارات را ضروری بداند ، در اين صورت مقداری اوراق قرضه دولتی خريداری می کند . بدين گونه، ذخاير و قدرت وام دهی بانکهای تجاری که فروشنده اين اوراق هستند، افزايش می يابد . به عکس اگر بانک مرکزی کاهش حجم اعتبارات را ضروری بداند ، در اينصورت مقداری اوراق قرضه دولتی به فروش می رساند و موجب کاهش ذخاير و قدرت وام دهی بانکهای تجاری می شود .
اگر اوضاع اقتصادی ايجاب کند که از حجم پول واعتبارات کاسته شود، بانک مرکزی در محدوده قانونی مجاز ، درصد ذخيره قانونی را افزايش می دهد  و بدين صورت قدرت قدرت اعتبار دادن بانکهای تجاری را کم می کند . ليکن اگر اوضاع اقتصادی ايجاب کند که حجم پول و اعتبارات افزايش يابد ، بانک مرکزی درصد ذخيره قانونی را کاهش می دهد و بدين گونه قدرت اعتبار دان بانکهای تجاری را بيشتر می کند.
سپرده :
وقتی صاحبان حسابها وجه نقد به بانکها بسپارند و يا اشخاص چک و  ساير اسناد اعتباری را به بانک واگذار کنند که پس از وصول به حساب آنها واريز کنند ، سپرده بانکی به وجود می آيد . در واقع می توان گفت سپرده بدهی بانک است به مشتريانش
الف) سپرده ها بر اساس منبع ايجاد آنها بر دو نوعند:
1)سپرده های اصلی (اوليه):
2)اين سپرده ها از طريق پرداخت وجه نقد يا از طريق واگذار کردن چک از جانب مشتری به بانک (برای وصول ايجاد می شود . اين سپرده ها در حجم پول کشور و افزايش قدرت خريد عمومی تاثيری ندارد و فقط قدرت خريد را از شخصی به شخص ديگر منتقل می کند .
3)سپرده های مشتق (ثانويه):
4)اين سپرده ها از طريق واگذار کردن اعتبار از جانب بانک به اشخاص و واريز کردن وجوه آن به حساب آنان ايجاد می شود . اين سپرده ها حجم پول کشور و قدرت خريد عمومی را بالا می برد .
ب)سپرده ها بر حسب تعهد بانک نسبت به زمان پرداخت آنها :
1)سپرده های ديداری (جاری ): سپرده های ديداری سپرده هايی هستند که موجودی آنها به محض مطالبه مشتری بايد به او (يا به هر کسی که او اراده کند ) پرداخت شود. بنابر اين، سپرده های ديداری مانند وجه نقد هر لحظه در دست صاحبان خود هستند و در نتيجه موجودی آنها تحت عنوان  پول تحريری  در محاسبه حجم پول در گردش به حساب می آيد.
2)سپرده های غير ديداری (مدت دار): سپرده های غير ديداری سپرده هايی هستند که موجودی آنها با يک فاصله زمانی پس از درخواست قبلی مشتری به او قابل پرداخت است (مگر آنکه بانک به دليل علاقه ای که به نظر مساعد مشتريانش دارد ، از اين حق خود صرفنظر کرده ، وجه برخی از انواع سپرده های غير ديداری را به محض مطالبه مشتری به او پرداخت کند) . بنابراين ، سپرده های غير ديداری قابليت نقل و انتقال ندارند و مستقيماَ در معاملات مورد استفاده قرار نمی گيرند .
سپرده های غير ديداری به نوبه خود بر دو نوعند:
سپرده پس انداز:
سپرده پس انداز بخشی از سپرده های غير ديداری است که سررسيد معينی ندارد و معمولا به تقاضای صاحبان آنها بلافاصله مسترد می شود .
سپرده مدت دار:
سپرده مدت دار بخشی  از سپرده های غير ديداری است که فقط در سررسيد معين يا با اخطار قبلی دارنده سپرده به او مسترد می شود.
خدمات بانکی :
بر خلاف تصور عامه تنها وظيفه بانک توزيع اعتبارات نيست بلکه بانک ها فعاليت ديگری نيز دارند .
به طور کلی بانکها با انجام 4 نوع عمليات زير در خدمت اقتصاد جامعه هستند:
1)عمليات اعتباری
2)عمليات مالی
3)خريد و فروش ارز
4)ساير خدمات بانکی شامل:
I. نقل وانتقال وجوه داخل کشور
II.وصول مطالبات اسنادی  و سود سهام مشتريان به حساب آنها
III.پرداخت بدهی مشتريان در صورت درخواست آنها
IV.قبول امانات و نگهداری سهام و اوراق بهادار و اشياء قيمتی مشتريان
V.انجام وظايف قيموميت ، وصايت و وکالت برای مشتريان طبق مقررات مربوط
هنوز تمامی عملياتی که در دنيای صنعتی عصر حاضر متداول است، در بانکهای ايران به طور متداول معمول نشده است.
عمليات اعتباری:
عمليات اعتباری اصلی ترين فعاليت بانکها است.
بانکها با قبول انواع سپرده (ديداری ، مدت دار و ………)منابع لازم را برای دادن اعتبار به اشخاص مختلف فراهم می کنند.
عمليات اعتباری بر دو نوع است:
1.    عمليات اعتباری کوتاه مدت:
بانکها با استفاده از موجودی سپرده های ديداری دو نوع اعتبار کوتاه مدت در اختيار بازرگانان و توليد کنندگان می گذارند:
الف- اسناد اعتباری(چک و سفته و برات ) را قبل از سررسيد آنها تنزیل می کنند .
توضيح آنکه بانکها فقط اسنادی را تنزيل می کنند که در جريان امور بازرگانی واقعی ايجاد شده اند و تا سررسيد آنها بيش از 90 روز نمانده است.
ب- تا مبلغ معينی به بازرگانان و توليدکنندگانی که در بانک حساب جاری (ديداری) دارند، اعتبار اعطا می کنند و به آنان اجازه می دهند که بيش از موجودی حساب جاری خود به بانک دستور پرداخت دهند.
2.    عمليات اعتباری بلند مدت:
اعتبار بلند مدت به اعتباری گفته می شود که مدت آن بيش از يکسال است. بانکها اين قبيل اعتبارات را با استفاده از موجودی سپرده های غير ديداری(مدت دار ) مشتريان و سرمايه اوليه بانک را در اختيار مشتريان خود قرار می دهند .
اعتبار بلند مدت نقش مهمی در توليد دارد. زيرا دريافت کنندگان اين اعتبار با استفاده از آن در زمينه های اقتصادی و بازرگانی سرمايه گذاری می کنند .
عمليات مالی :
منظور از عمليات مالی بانکها ، خريد اوراق قرضه منتشر شده از سوی موسسات اعتباری و فروش آن به سپرده گذاران بانک(به مبلغی بيش از مبلغ خريد) است. که معمولا اين عمليات مالی را بانکهای تخصصی انجام می دهند.
خريد و فروش ارز:
از ديگر فعاليت بانکها می توان به خريد فروش ارز( تبديل پول کشورهای مختلف به همديگر)نام برد.
نظام بانکی بدون ربا:
در اسلام ، هر نوع دريافت اضافی تحت عنوان بهره ، مردود و حرام است به همين مناسبت مجلس شورای اسلامی ايران در سال 1362 قانون عمليات بانکی بدون ربا را به تصويب و به تائيد شورای نگهبان رساند . اين قانون پس از گذراندن مراحل اجرائی رسما از اول سال1363 در نظام بانکی کشور به مورد اجراء گذاشته شد .
ماده 3 قانون عمليات بانکی بدون ربا ، انواع سپرده ها در نظام بانکی کشور به شرح زير معين می کند:
الف- سپرده های قرض الحسنه که شامل دونوع زير است:
1)حساب جاری
2)حساب پس انداز
ب- سپرده های سرمايه گذاری مدت دار:
به موجب تبصره اين ماده ، سپرده های سرمايه گذاری مدت دار که بانک در بکار گرفتن آنها وکيل است ، در امور مشارکت ، مضاربه ، اجاره به شرط تمليک ، معاملات اقساطی ، مضاربه و مساقات ، سرمايه گذاری مستقيم ، معاملات سلف و جعاله مورد استفاده قرار می گيرد .
به موجب ماده 5 قانون عمليات بانکی بدون ربا ، منافع حاصل از عمليات مذکور در ماده 3 اين قانون ، بر اساس قرارداد منعقده ، متناسب با مدت و مبالغ سپرده های سرمايه گذاری و رعايت سهم منابع بانک به نسبت مدت ومبلغ در کل وجوه به کار گرفته شده در اين عمليات تقسيم خواهد شد .
به موجب ماده 6 قانون عمليات بانکی بدون ربا ، بانکها می توانند به منظور جذب و تجهيز سپرده ها با اتخاذ روشهای تشويقی امتيازات ذيل را به سپرده گذاران اعطاء کنند:
الف- اعطاء جوايز غير ثابت نقدی يا جنسی برای سپرده های قرض الحسنه
ب- تخفيف و يا معافيت سپرده گذاران از پرداخت کارمزد و يا حق الوکاله .
پ- دادن حق تقدم به سپرده گذاران برای استفاده از تسهيلات اعطائی بانک.
به موجب ماده 7 ، بانکها می توانند برای تحقق بخشيدن به هدف گسترش فعاليت بخشهای مختلف توليدی ، بازرگانی و خدماتی ، با پرداخت قسمتی از سرمايه يا منابع مورد نظر اين بخشها ، تسهيلات لازم را برای آنان به وجود آورند. بانکها می توانند مستقيماَ در امور و طرح های توليدی و عمرانی سرمايه گذاری کنند .(به موجب ماده 8)ليکن به هيچ وجه  حق ندارند در توليد اشياء مصرفی غير ضروری سرمايه گذاری کنند.(تبصره ماده8)
انواع تسهيلات مالی اعطائی بانکها به واحد بازرگانی :
در نظام عمليات بانکی بدون ربا ی جمهوری اسلامی ايران ، بانکها علاوه بر سرمايه گذاری مستقيم در طرحهای توليدی و عمرانی ، تحت يازده عقد اسلامی مجاز نيز می توانند به اشخاص تسهيلات مالی اعطاء و از اين طريق به طور غير مستقيم در سرمايه گذاری ها شرکت کنند که عبارتند از:
1)قرض الحسنه
2)مضاربه
3)مشارکت حقوقی
4)مشارکت مدنی
5)فروش اقساطی
6)معاملات سلف
7)اجاره به شرط تمليک
8)جعاله
9)مزارعه
10)مساقات
11)خريد دين
بانکها با دادن تسهيلات مزبور از طرفی به افزايش توليد و رشد اقتصادی جامه کمک می کنند و از طرف ديگر ، برای صاحبان سهام خود و سپرده گذاران سود ايجاد می کنند.
قرض الحسنه:
قراردادی است که به موجب آن قرض دهنده اجازه مالکيت مقدار معينی از مال خود را در زمان حال به قرض گيرنده واگذار می کند و قرض گيرنده تعهد می کند که در زمان معينی از آينده عين آن مال و در صورت امکان قيمت آن را به قرض دهنده باز پس دهد.
مضاربه :
يک قرارداد  بازرگانی است بين دو شخص حقيقی يا حقوقی به منظور به جريان انداختن امور بازرگانی . در اين قرارداد طرف اول (که مضارب ناميده می شود )تعهد می کند که تمامی سرمايه لازم را فراهم کند و طرف دوم متعهد می شود که تمامی امور بازرگانی مربوط را اجراء کند.
مشارکت مدنی :
يک قرارداد بازرگانی است که به موجب آن دو يا چند شخص حقيقی يا حقوقی سرمايه نقدی يا جنسی خود را به طرز مشاع و به منظور ايجاد سود در هم می آميزند . در نتيجه بدون آنکه مرزهای مالکيت اين اشخاص در شرکت تاسيس شده ، مشخص باشد ، شرکت مزبور به کار و فعاليت می پردازد و سود به دست آمده از اين فعاليت طبق قرارداد قبلی بين آنان تقسيم می شود .
مشارکت حقوقی :
قراردادی است که به موجب آن يک شخص حقيقی يا حقوقی در تامين سرمايه يک شرکت سهامی شرکت می کند. شرکت مزبور ممکن است در شرف تاسيس يا شرکت موجودی باشد که آن شخص حقيقی يا حقوقی سهام آن را خريداری می کند . بانکها ، مانند هر شخص حقيقی يا حقوقی ، می توانند در تامين سرمايه شرکتهای سهامی در شرف تاسيس يا شرکتهای سهامی موجود مشارکت کنند و بدين گونه هم به رونق اقتصادی جامعه کمک کنند و هم به سود برسند.
به موجب ماده 11 قانون عمليات بانکی بدون ربا ، بانکها می توانند به فروش اقساطی ، به شرح فوق مبادرت ورزند .
معاملات سلف :
منظور از معاملات سلف اين است که يک شخص حقيقی يا حقوقی محصولات آينده بنگاههای توليدی را پيش خريد کنند.
اجاره به شرط تمليک:
نوعی قرارداد اجاره است که به موجب آن ، در صورتی که مستآجر به تعهدات خود ، طبق قرار داد ، عمل کند ، در پايان مدت اجاره مالک عين مال مورد اجاره می شود.
جعاله :
قراردادی است که به موجب آن جاعل (کارفرما )تعهد می کند که در مقابل عمل مشخصی که عامل (کارگزار) انجام می دهد ، اجرت (کارمزد) معينی را به او بپردازد . به اين اجرت در اصطلاح حقوقی  جعل  می گويند . بانکها می توانند عمليات مجاز بانکی را از طريق جعاله انجام دهند .
مزارعه:
قراردادی است که به موجب آن يک شخص حقيقی يا حقوقی (که مزارع ناميده می شود ) مزارعه ای را که  تصرف و بهره برداری از آن مجاز است ، برای مدت معينی ، به يک شخص حقيقی ويا حقوقی ديگر که عامل ناميده می شود واگذار می کند تا طبق قرارداد در آن کشت و زرع کند و از محصول به دست آمده سهم معينی را به مزارع بدهد.
مساقات:
قراردادی است بين صاحب درخت ونظاير آن و کسی که نگهداری و برداشت محصول را تعهد می کند . تعهد کننده مزبور عامل ناميده می شود.
خريد دين:
به منظور ايجاد تسهيلات لازم برای واحدهای توليدی ، بازرگانی و خدماتی ، بانکها می توانند اسناد و اوراق تجاری متعلق به اين قبيل و موسسات راتنزيل کنند .
ياد آوری اين نکته ضرورت دارد که منظور از اسناد و اوراق تجاری ، اسناد و اوراقی  مانند سفته و برات است که بر اثر معاملات تجاری حقيقی ايجاد شده باشند . بنابر اين بانکها موظفند از تنزيل اسناد و اوراق صوری ، که بحق در معاملات تجاری ايجاد نشده اند ، پرهيز کنند.
حسابداری شعب بانک
اسناد محاسباتی
عملياتی که برای نگهداری حسابها در دفاتر بانک  انجام می گيرد بايد مبتنی بر اسناد و مدارک کتبی باشد و هيچ يک از واحدها مجاز نيستند بدون  سند محاسباتی ارقامی در دفاتر ثبت نمايند.
اسناد محاسباتی بايد با مشخصات کامل از نظر تاريخ ، نام حسابها و توضيح کافی موضوع سند و مبلغ تنظيم شود و با امضاء و مهر شعبه تکميل گردد. تغير ارقام و قلم خوردگی در اسناد موجب سلب اعتبار سند می شود ، مگر آنکه با ذکر توضيح کافی وتصحيح ارقام بطور خوانا به تاييد و به امضاء مجدد مسئول رسيده باشد.
دفاتر
کارمندانی که مسئول ثبت اسناد در دفاتر و نگهداری حسابها هستند بايد به اصول دفتر داری و روشهای حسابداری بانک اشنا باشند . تراشيدن ، پاک کردن ، قلم زدن مندرجات دفتر و بين سطور نوشتن و يا جای سفيد گذاشتن در هر صفحه بيش از حد معمول منع قانونی دارد و اشتباهات احتمالی در ثبت اقلام بايد با رعايت اصول دفتر نويس اصلاح گردد.
دفاتری که از نظر امور حسابداری مورد استفاده شعب می باشند عبارتند از:
دفتر روزنامه گروه ، دفتر معين جزء ، دفتر روزنامه شعبه ، دفتر معين کل و دفتر صندوق

دفتر روزنامه گروه
دفتر روزنامه دفتری است که کليه عمليات روزنامه شعب بايد بصورت ريز و بر حسب طبقه بندی حسابها در آن ثبت گردد و چون در بانک ملي ايران هر گروه بانکی دارای دفتر جداگانه می باشد، بنابراين برای نوشتن دفتر مزبور بايد ابتدا اسناد بدهکار و بستانکار حساب جاری را در خلال ريز در ستونهای مربوط و در ذيل سرفصل حسابجاری درج و درپايان روز اسناد مربوطه به ساير فصول حسابها را به تفکيک در ذيل سرفصل مربوط به همان حساب ثبت نموده و پس از حصول اطمينان از صحت عمليات انجام شده برابر ما به التفاوت جمع کل اقلام بدهکار و بستانکار روزانه سند صندوق صادر و دفتر روزنامه عمل نمايند تا موازنه حساب روز برقرار گردد. ضمنا” در پايان وقت اداری که مسئول گروه موجودی نقد خود را به رئيس شعبه يا حسابدار مربوطه تحويل و تسويه حساب می نمايد صحت جمع صفحات دفتر و صدور و ثبت سند صندوق در ذيل عمليات دفتر روزنامه هر گروه بانکی بايد از طرف مسئول صندوق يا رئيس شعبه تائيد شود.
پس از انجام عمليات فوق ، هر گروه بانکی بايد ابتدا اقلام مربوط به حسابهای انتظامی را به موجب اسناد صادره بعد از رقم صندوق ثبت نموده و سپس جمع اقلام بدهکار و بستانکار روزانه هر يک از سرفصل ها را با قلم قرمز در ذيل اقلام همان سرفصل تعين و پس از بستن حساب روز، ضمن انتقال جمع کل گردش عمليات بدهکار و بستانکار تا آخر روز قبل در زير جمع اقلام بدهکار و بستانکار امروز، جمع کل گردش عمليات بدهکار و بستانکار تا آخر امروز که بايد مساوی و برابر باشد در انتهای صفحه ثبت و جمع بندی نمايد.
مبلغی که به موجب سند صندوق در دفتر روزنامه ثبت می شود معرف مابه التفاوت وجوهی است که يک گروه بانکی در خلال روز از اشخاص و مشتريان دريافت و يا به آنها پرداخت نموده است. بنابراين هرگاه وجوه دريافتنی بيش از وجوه پرداختنی باشد چون جمع اقلام مندرج در ستون بستانکار دفتر روزنامه بيشتر از جمع اقلام بدهکار می باشد برای ايجاد توازن در جمع کل عمليات روزانه بايد سند بدهکار صندوق صادر ودر دفتر ثبت گردد و برعکس در صورتيکه وجوه پرداختنی بيش از وجوه دريافتنی باشد چون اقلام مندرج در ستون بدهکار دفتر روزنامه بيشتر از اقلام بستانکار می باشد و برای ايجاد توازن در جمع کل عمليات روزانه ، سند بستانکار صندوق صادر و در دفتر روزنامه ثبت می شود.
شماره رديف صدور برگه اسنادی که در دفاتر روزنامه ثبت می شود در اول هر ماه از 1 شروع و تا آخر ماه ادامه می يابد واين شماره رديف بايد عينا در روی اسناد مورد عمل درج گردد.
دفتر معين جزء
چون لازم است وضعيت هر يک از حسابها ی جزء شعب از نظر نوع حساب و مشخصات و مبلغ بطور تفکيک در کليه واحدها مشخص باشد بنابراين کليه شعب بايد برای حسابهای جزء هر سرفصل در دفتر معين جزء ، حساب جداگانه ای اختصاص داده مبلغ و مشخصات اسناد مورد عمل را به موجب نوع حساب فرعی در دفاتر معين جزء به ريز ثبت و شماره رديف دفتر را در روی اسناد درج نمايند. بديهی است جمع گردش عمليات و مانده کليه حسابهای جزء که در دفتر معين ، يک سرفصل حساب را تشکيل می دهند بايد با گردش عمليات و مانده سرفصل حساب مربوط در دفتر معين کل و خلاصه کل روزانه برابر باشد.

دفتر روزنامه شعبه
در کليه شعبی که از 5 گروه يا بیشتر تشکيل شده است برای ثبت و ادغام جمع عملياتی که بوسيله گروه ها انجام میشود بايد دفتر روزنامه شعبه به شرح زير تنظيم گردد.
همه روزه به موجب خلاصه دفتر روزنامه گروه ها عمليات بدهکار و بستانکار در سر فصل با ذکر نام سرفصل و شماره گروه ها به ترتيب نوشته شده و جمع عمليات هر سرفصل معين می گردد و سپس با جمع بندی صفحات نوشته شده ” جمع گردش عمليات روز ……………”بدست مي آيد طريقه بستن دفتر روزنامه شعبه عيناَ مانند دفتر روزنامه گروه می باشد.
از ساير دفترها ميتوان از دفاتر زير نام برد :
دفتر نمونه 93( دفتر وضعيت صندوق)

دفتر عمليات صندوق و گروه ها
دفترنمونه 94 (دفتر عمليات صندوق)
مسئول صندوق يا مسئول شعبه در شروع کار، مانده روز قبل را در دفتر نمونه 93 ثبت وسپس ارقام پرداختنی يا دريافتنی از گروهها در خلال روز را در ستونهای مربوط با ذکر شماره فيش و شماره گروه ثبت و  وجوه دريافتنی از هر گروه در پايان وفت را نيز در ستون دريافتنی دفتر درج و سپس ريز پول موجود در پايان وقت را نيز در ستون دريافتنی درج و سپس ريز پول موجود در پايان وقت را نيز در قسمت 1 تعين و پس از جمعبندی رقم جمع قسمت 1 که نشاندهنده ريز وجوه موجود در صندوق می باشد به آخرين سطر ستون پرداختنی قسمت 2 منتقل و پس از جمع بندی ستون های پرداختنی قسمت 2 منتقل و پس از جمع بندی ستون های پرداختنی و دريافتنی بايد در انتها توازن برقرار شود.
و نمونه 94 نيز به منظور تسهيل در امر مبادلات پولی شعب 2 گروه به بالا تهيه گرديده است .
دفتر کل
دفتر کل عبارت است از دفتری که مجموعه حسابهای شعبه در آن به صورت کلی نگهداری می شود
شعب 3 گروه به بالا بايد دفتر معين کل به شرح زير تنظيم نمايند:ابتدا برای هر سر فصل تعداد صفحات کافی اختصاص داده شده سپس روزانه گردش عمليات هر سر فصل از خلاصه روزنامه را و در شعب 5 گروه به بالا از خلاصه دفتر روزنامه شعبه منتقل و در صفحه مربوط در يک سطر ثبت و روزانه جمع بندی و مانده گيری میشود  و پس از اتمام نقل و ثبت عمليات در دفتر کل اقدام به تهيه خلاصه کل روزانه شعبه می گردد.
فصول اصلی حسابها در دفتر کل و حسابهای فرعی در دفاتر معين جزء
فصول اصلی حسابها در خلاصه کل روزانه با شماره رديف سرفصلهای مربوط که در حال حاضردر شعب بانک بر اساس عمليات بانکی بدون ربا تدوين شده و مورد عمل می باشد شامل حسابهای زير می باشد:
1. صندوق
سر فصل حساب صندوق نشاندهنده موجودی ريالی صندوق می باشد، لذا هميشه وجوه موجود در صندوق ريالی شعبه در پايان هر روز بايستی با رقم مانده سرفصل حساب صندوق در دفتر کل برابر باشد.
2. اسکناس و ارز
3. سپرده قرض الحسنه جاری بانکها
4. قرض الحسنه اعطائی.
وجوهی که پس از انعقاد قرارداد مربوط به پرداخت قرض الحسنه به
مشتريان حائز شرايط با تصويب مقامات  ذيصلاح بانک پرداخت می شود بايد اسناد مربوطه به شرح زير صادر و در دفاتر ثبت گردد.
حساب قرض الحسنه(معادل اصل کارمزد مربوطه)(بدهکار)
حساب کارمزد دريافتنی ، عندالزوم حساب کارمزد سالهای آينده قرض الحسنه(بستانکار)
بديهی است اسناد مربوط به حساب قرض الحسنه در کارتی که به نام هر يک از مشتريان به صورت جداگانه
نگهداری می شود ثبت خواهد شد.
عناوين قرض الحسنه عبارتند از:
هزينه های ازدواج
تهيه جهزيه
درمان بيماری
تعميرات مسکن
کمک هزينه تحصيلی
کمک برای ايجاد مسکن در روستاها
ثبت حسابداری مربوط به کسر کارمزد سالانه پس از تعين اقساط و سهم کارمزد همزمان با اولين قسط هر سال که کارمزد با توجه به آئين نامه های هر سال متغير ميباشد

حساب صندوق يا حساب قرض گيرنده (بدهکار)
حساب قرض الحسنه اعطائی (بستانکار)
5. مضاربه
اسناد پرداخت بابت سرمايه  که ثبت آن به صورت زير می باشد:
حساب مضاربه تسهيلات استفاده شده (بدهکار)
حساب جاری عامل(بستانکار)
دريافت از عامل بابت تسهيلات استفاده شده:
هنگامی که بانک از بابت مضاربه وجهی از عامل دريافت مينمايد (اعم از ماحاصل فروش و غيره) اسناد حسابداری زير صادر میشود:
حساب عامل يا صندوق (بدهکار)
حساب مضاربه تسهيلات استفاده شده(بستانکار)
تسويه حساب مضاربه :
که خود دارای دو حالت می باشد:

الف- در کارت حساب مضاربه تسهيلات استفاده شده مانده بستانکار داشته باشيم(سود)
که ثبت حسابداری آن به شرح زير می باشد:
حساب مضاربه تسهيلات استفاده شده
{معادل بستانکار همين حساب}(بدهکار)
حسابسودمعاملات معادل سهم بانک(بستانکار)
حساب جاری عامل {معادل نسبت سهم عامل}

ب- در کارت حساب مذکور مانده بدهکار باقی مانده باشد(خسارت)
حساب جاری عامل معادل کسر سرمايه مضاربه(بدهکار)
حساب مضاربه تسهيلات استفاده شده(بستانکار)
6. حساب مشترک مشارکت مدنی
که بين بانک و شريک همزمان تعين و به حساب مشارکت مدنی که بدين منظور افتتاح می گردد واريز و به شرح زير عمل می شود:
در صورتيکه سرمايه به صورت وجوه نقد باشد:
الف- سهم بانک
حساب مشارکت مدنی (بدهکار)
حساب مشترک مشارکت مدنی(بستانکار)
ب- سهم شريک
حساب جاری شريک و يا حساب صندوق (بدهکار)
حساب مشترک مشارکت مدنی (بستانکار)
در صورتيکه سرمايه غير نقدی باشد:
الف- سهم بانک:
حساب مشارکت مدنی (بدهکار)
حساب مشترک مشارکت مدنی (بستانکار)
و همزمان با ثبت بالا ، ثبت زير بايد انجام گيرد:
حساب مشترک مشارکت مدنی(بدهکار)
حساب اموال يا دارائی مربوط(بستانکار)
اين دو ثبت موئيد تحويل سرمايه غير نقدی بانک به شريک و انعکاس آن در حساب مشترک مشارکت مدنی می باشد که از طريق آن عمل پرداخت سرمايه غير نقدی و تحويل آن نشان داده می شود. در صورتيکه قيمت دفتری اموال و يا دارائی بانک  با قيمت تقويم شده متفاوت باشد ما به التفاوت در حساب دارائی ها تعديل و به حساب درامد يا هزينه بانک منظور خواهد گرديد.
ب- سهم شريک:
حساب بدهکاران متفرقه (بدهکار)
حساب مشترک مشارکت مدنی (بستانکار)
پس از ثبت زير و هنگام تحويل سرمايه غيرنقدی شريک به شرکت مدنی که همزمان صورت می گيرد ثبت حسابداری زير صورت ميگيرد:
حساب مشترک مشارکت مدنی(بدهکار)
حساب بدهکاران متفرقه(بستانکار)
ثبت مربوط به استفاده از سرمايه
به هنگام استفاده شريک از سرمايه مشارکت مدنی به موجب تقاضای شريک و تائيد نماينده بانک ثبت حسابداری زير زده می شود:
حساب مشترک مشترک مدنی (بدهکار)
حساب جاری شريک(بستانکار)
ثبت مربوط به دريافت وجه از شريک:
هنگامی که بانک از بابت مشارکت مدنی وجهی از شريک دريافت می نمايد ثبت های حسابداری زير به کار ميرود:
حساب جاری شريک يا صندوق(بدهکار)
حساب مشترک مشارکت مدنی(بستانکار)
ثبت مربوط به تسويه حساب مشارکت مدنی :
پس از خاتمه موضوع شرکت و يا انقضاء مدت آن و تعين تکليف دارائی ها و موجودی های شرکت و همچنين ثبت آنها در حسابهای ذيربط، شرکت مدنی خاتمه يافته و حسابهای مربوط بشرح زير تسويه خواهد شد
الف – در صورتيکه مشارکت مدنی سود داشته باشد:
برگشت سرمايه:
حساب مشترک مشارکت مدنی
{معادل کل سرمايه}(بدهکار)
حساب مشارکت مدنی (بستانکار)
حساب جاری شريک يا صندوق {معادل سهم سرمايه شريک}
تقسيم سود:
حساب مشترک مشارکت مدنی (بدهکار)
حساب سود معاملات {معادل سهم سود سود شريک}(بستانکار)
حساب جاری شريک يا صندوق {معادل سهم سود شريک}
ب- در صورتيکه مشارکت مدنی زيان داشته باشد:
1) چناچه مانده بستانکار حساب مشترک مدنی بيش از سهم سرمايه بانک باشد اسناد به شرح زير صادر و در دفاتر ثبت می شود:
حساب مشترک مشارکت مدنی{معادل مانده بستانکار اين حساب } (بدهکار)
حساب مشارکت مدنی {معادل سهم سرمايه بانک}(بستانکار)
حساب جاری شريک يا صندوق
در صورتيکه حساب مشترک مشارکت مدنی مانده بستانکار آن کمتر از سهم سرمايه بانک باشد اسناد حسابداری زير صادر و در دفاتر منعکس ميشود .
حساب مشترک مشارکت مدنی
{معادل سهم سرمايه بانک}(بدهکار)
حساب مشارکت مدنی (بستانکار)
با ثبت اين سند سهم سرمايه بانک تضمين شده است تأمين و معادل مانده بدهکار حساب مشترک مشارکت مدنی از حساب جاری شريک به شرح زير برداشت می شود .
حساب جاری شريک(بدهکار)
حساب مشترک مشارکت مدنی (معادل مانده             بدهکار همين حساب )(بستانكار)

7. فروش اقساطی
نظر به اينکه انجام معاملات فروش اقساطی مستلزم پيش پرداخت توسط مشتريان می باشد بنابر اين عمليات حسابداری آن در ذيل سرفصل حساب مذکور جهت کليه معاملاتی که درآنها دريافت پيش پرداخت از مشتريان الزاميست ثبت گرديده است:
ثبت مربوط به خريد اموال :
حساب اموال فروش اقساطی(بدهکار)
حساب صندوق و يا حساب گيرنده وجه {فروشنده}(بستانکار)
ثبت مربوط به تعديل حساب و پيش پرداخت مشتريان بابت معاملات:
حساب پيش پرداخت مشتريان بابت معاملات(بدهکار)
حساب فروش اقساطی تسهيلات اعطائی (بستانکار)
8. اموال فروش اقساطی
پس از انعقاد قرارداد فروش اقساطی و هنگام تحويل کالا به مشتری ثبت های حسابداری زير در دفاتر ثبت می گردد:
حساب فروش اقساطی تسهيلات اعطائی
{معادل قیمت فروش}(بدهکار)
حساب اموال فروش اقساطی {معادل قیمت تمام شده}(بستانکار)
سود معاملات(بستانکار)
درآمد سالهای آينده (بستانکار)

واگر وجوه را به اقساط از مشتريان دريافت کنيم ثبت زير در دفاتر ثبت می گردد:
حساب صندوق يا جاری مشتری(بدهکار)
حساب فروش اقساطی تسهيلات اعطائی(بستانکار)
تعديل درآمد سالهای آينده معاملات :
در پايان سال به منظور تعين درآمد فروش اقساطی ومشخص کردن ميزان درآمدهای معوق فروش اقساطی حساب درآمد سالهای آينده معاملات به شرح زير تعديل می گردد:
ثبت درآمدهای فروش اقساطی اقساط وصول شده
حساب درآمدهای سالهای آينده معاملات(بدهکار)
حساب سود معاملات(بستانکار)
ثبت مربوط به درآمدهای فروش فروش اقساطی سرسيد گذشته و وصول نشده :
حساب درآمدهای آينده معاملات(بدهکار)
حساب سود معوق معاملات(بستانکار)
ثبت وصول درآمد فروش اقساطی در دوره های بعدی:
حساب سود معوق معاملات(بدهکار)
حساب سود معاملات(بستانکار)
9. اجاره به شرط تمليک :
ثبت ايجاد حساب فوق(خريد اموال اجاره به شرط تمليک) :
حساب اموال اجاره بشرط تمليک(بدهکار)
حساب صندوق يا جاری گيرنده وجه(بستانکار)
ثبت واگذاری اموال موضوع اجاره به شرط تمليک:
حساب اجاره به شرط تمليک تسهيلات اعطائی(بدهکار)
حساب اجاره به شرط تمليک وجوه استيجاری(بستانکار)
دريافت مال الاجاره :
ثبت مربوط به دريافت اجاره از مستاجر به صورت اقساط:
حساب صندوق يا حساب جاری مشتری(بدهکار)
حساب اجاره به شرط تمليک تسهيلات اعطائی (بستانکار)
و اگر اين مال الاجاره به صورت پيش پرداخت از مشتری دريافت گردد ثبت حسابداری فوق منعکس می گردد:
حساب پيش پرداخت مشتريان بابت معاملات (بدهکار)
حساب اجاره به شرط تمليک تسهيلات اعطائی (بستانکار)
عدم وصول به موقع اقساط اجاره:
عمليات حسابداری اين مورد نيز مانند مطالبات سرسيد گذشته و مطالبات معوق است

تعديل حسابهای اجاره به شرط تمليک:
مال الاجاره اموال واگذار شده به اجاره به شرط تمليک که به اقساط از مستاجر دريافت می شود از دو قسمت تشکيل شده است يک قسمت بابت اصل وجوه پرداختنی که به نسبت اقساط مال الاجاره دريافتنی در حسابی تحت عنوان اجاره به شرط تمليک وجوه استهلاکی منظور می گردد بطوريکه در پايان قرارداد و وصول کليه اقساط مال الاجاره مانده اين حساب معادل مانده حساب اموال اجاره به شرط تمليک خواهد شد . که با يکديگر پاياپا می شود و در قسمت ديگر بابت سود معاملات (درآمد اجاره به شرط تمليک )می باشد که به نسبت اقساط وصول شده محاسبه و به حساب سود معاملات منظور می گردد.
با توجه به مراتب فوق در پايان هر سال و همچنين در پايان هر قرارداد اجاره به شرط تمليک با استفاده از روش محاسباتی حساب درآمد معاملات و وجوه استيجاری سالهای آينده اجاره به شرط تمليک به تناسب آن قسمت از اقساط وصول شده در طول آن سال و يا آن دوره بصورت زير تعديل می گردد:
حساب اجاره بشرط تمليک وجوه استيجاری(بدهکار)
حساب اجاره بشرط تمليک وجوه استهلاکی (بستانکار)
حساب سود معاملات(اجاره بشرط تمليک)(بستانكار)
روش محاسبه سود معاملات اجاره به شرط تمليک:
R=C1 * i {1+N }
2
در اين فرمولها : A=C +R  کل درآمد در طول اجارهR
قيمت تمام شده مال مورد اجاره C1 =
نرخ سود سالانه و پيش بينی شده                                     I =
تعداد اقساط مال الاجاره                                                N =
کل سرمايه موردلزوم(سرمايه بانک+مشتری)                         C =
مبلغ کل مال الاجاره(جمع سرمايه و سود مورد انتظار) A =
ثبت تسويه حساب اجاره به شرط تمليک:
حساب وجوه استهلاکی اجاره به شرط تمليک(بدهکار)
حساب اموال (منقول يا غير منقول)
اجاره به شرط تمليک(بستانکار)
ثبت اسناد حسابداری فوق کليه حسابهای اجاره به شرط تمليک در دفاتر بانک تسويه و اموال مورد اجاره طبق مفاد قراردادنامه به مالکيت مستاجر در خواهد آمد
10. اموال منقول اجاره به شرط تمليک
11. اموال غير منقول اجاره به شرط تمليک
عمليات حسابداری اين دو سر فصل نيز همانند عمليات حساب اجاره به شرط تمليک می باشد.
12. معاملات سلف
ثبت مربوط به پرداخت به فروشنده بابت معاملات سلف :
حساب معاملات سلف (بدهکار)
حساب فروشنده{پرداخت نقدی مجاز نمی باشد}(بستانکار)

ثبت مربوط به تحويل کالا:
حساب کالای معاملات سلف(بدهکار)
حساب معاملات سلف(بستانکار)
ثبت مربوط به هزينه های خريد(هزينه های حمل ونقل و انبارداری و…….):
حساب کالای معاملات سلف
{معادل هزينه هاي عملياتی}(بدهکار)
حساب صندوق يا گيرنده وجه(بستانکار)
فروش کالای سلف:
1)  فروش نقدی
ثبت فروش نقدی به صورت زير خواهد بود:
حساب صندوق يا خريدار(بدهکار)
حساب کالای معاملات سلف {به قيمت فروش}(بستانکار)
2)  فروش اقساطی
در صورتيکه کالای موضوع معامله سلف بطور نسيه فروخته شود بايد ابتدا معادل بهای روز کالا از حساب اموال فروش اقساطی برداشت و اسناد حسابداری مربوطه را به شرح بند الف صادر و در حسابها ثبت شود .
13. کالای معاملات سلف
عمليات اين سرفصل نيز همانند سرفصل حساب معاملات سلف است
14. جعاله
15. خريد دين
وجه اوراق تجارتی که بر اساس پرونده پايه مصوب تسهيلات اعطائی خريد دين مشتريان تنزيل می شود بايد از سرفص خريد دين بر حسب تهران و يا شهرستان در دفتر معين جزء برداشت و يا پس از کسر مبلغ سود ، خالص مبلغ به حساب جاری مشتری منظور و يا چک بانکی در وجه آورنده سفته به امضاء مشتری اعتباری صادر گردد.
وجوه اوراق تجارتی که بعدا وصول و يا به علت عدم وصول منجر به واخواست می گرددبه بستانکار حسابهای فوق واريز می شود .
وجه اوراق تجارتی که متعهدين آنها مقيم ساير شهرها به غير از تهران می باشند پس از تنزيل در موقع وصول بموجب بردرو و يا اعلام وصول دريافتی از توزيع و يا شعبه وصول کننده به سر فصل حساب خريد دين شهرستان واريز می شود . در شعبه وصول کننده وجه اوراق تجارتی (سفته ها و بروات خريداری) پس از وصول بايد در بردرو بستانکار مخصوص بروات خريداری ثبت و به حساب 17 منظور شود .
شعب واگذارنده بايد وجه اوراق تجارتی را پس از وصول ضمن ثبت در بردرو بدهکار مخصوص بروات از حساب 17 برداشت و به حساب بستانکار خريد دين شهرستان منظور نمايند .
شعب موظفند برای هر مشتری که از اينگونه تسهيلات اعطائی استفاده می نمايد کارت مانده تعهدات اشخاص اختصاص داده و جمع کل اوراق تجارتی را که در هر نوبت تنظيم يا وصول شده است بموجب برگ پيشنهاد تنزيل يک قلم در کارت مذبور ثبت نموده و همانطوريکه در دستور امور مصارف مشروحاً توضيح داده شده است هميشه آخرين مانده تعهدات مشتری را مشخص و اکيداً مراقبت نمايند تا مانده تعهدات مشتری از حد تسهيلات اعطائی پايه مصوبه تجاوز ننمايد .
16. سفته های شهری
17. سفته های شهرستانی
18. وام توليدی و خدماتی کوچک
شعب در ارتباط با ايجاد تعهدات وام توليدی و خدماتی کوچک نقشی نداشته و فعاليت آنها صرفاً  در جهت وصول اقساط آن تا پايان مدت آخرين قسط خواهد بود .
19. وام تأمين مسکن کارکنان بانک
اين حساب فقط اختصاص به وام تأمين مسکن کارمندان داشته که منحصراًً واحدهايی که مجاز به پرداخت اين وام بوده اند دارای مانده بدهکار می باشد که با وصول تدريجی اقساط آن مانده مانده مذکور تعديل می گردد .
20. ساير وام ها
وامهائی که مشمول اين سرفصل می باشند عبارت از وام متفرقه ، کارگشائی ، صنفی و وام ضروری کارکنان بانک که از اين مجموعه تنها وام ضروری و تعمير مسکن بانک در شعبی به اين امر اختصاص يافته اند فعال بوده و دارای گردش عمليات بدهکار و بستانکار می باشد .بديهی است ساير وامها مانند موارد مندرج در بند55 و 56 فاقد گردش عمليات بدهکار خواهد بود.
21. اعتبار در حساب جاری
22. بدهکاران بابت اعتبارات اسنادی پرداخت شده
23. بدهکاران بابت ضمانت نامه های پرداخت شده
مبلغ ضمانت نامه هايی که توسط شعب بانک وجه آنها به ضمانت گير پرداخت می شود از سر فصل فوق الذکر برداشت می گردد. ضمنا شعبی که در سرفصل فوق دارای مانده باشند مکلفند که در پايان هر ماه صورت ريز اقلام پرداختنی را از محل اين سرفصل را در دو نسخه با مشخصات کامل (شماره ضمانت نامه –سرسيد – ومبلغ در ستون ملاحظات اسامی متعهدين سفته ها و يا ساير وثائق)تهيه و به دواير تسهيلات و حقوقی منطقه ارسال دارند .
24. اسناد بروات واخواست شده معاملات
وجوهی که بابت تنزيل اوراق تجارتی از سر فصل حساب خريد دين برداشت و يا اوراق و اسناد تجارتی که جهت دريافت اقساط تسهيلات اعطائی معاملات از مشتريان اخذ گرديده در صورت عدم وصول وجه آنها در موعد مقرر پس از واخواست بايستی بلافاصله از سرفصل مطالبات سررسيد گذشته معاملات برداشت و بنابر حسب مورد به حساب خريد دين و يا ساير تسهيلات اعطائی مربوط واريز گردد . بنابر اين با اين تعريف اين سرفصل در حال حاضر فاقد گردش عمليات بدهکار در اين ارتباط خواهد بود .
25. مطالبات سرسيد گذشته معاملات
وجوهی که از بابت تسهيلات اعطائی از سرفصل حسابهای مربوطه برداشت می شود و چنانچه در سرسيد مقرر مشتريان نسبت به باز پرداخت اقساط بدهی يا ديون خود اقدام ننمايند بايستی از حساب مطالبات سرسيد گذشته معاملات برداشت و به حسابهای مربوطه واريز گردد .
روش عمليات حسابداری هر يک از مطالبات سرسيد گذشته معاملاتی که مشمول عمليات سرفصل اسناد و بروات خواسته شده معاملات نمی گردند به شرح زير خواهد بود:
1)مضاربه :
به هنگامی که کارت حساب مضاربه تسهيلات اعطائی پس از تسويه حساب دارای مانده بدهکار(خسارت) بوده و حساب جاری عامل نيز فاقد مانده کافی جهت جبران خسارت فوق باشد شعب الزاماً وجوه مربوط را بايستی از سرفصل مطالبات سرسيد گذشته مطالبات برداشت و به حساب مضاربه تسهيلات اعطائی واريز نمايند:
حساب مطالبات سرسيد گذشته معاملات (بدهکار)
حساب مضاربه تسهيلات اعطائی (بستانکار)
2)مشترک مشارکت مدنی :
از آنجا که سهم سرمايه بانک تضمين شده است لذا به هنگام تسويه حساب مشترک مشارکت مدنی در صورتيکه اين حساب مانده بستانکار نداشته باشد و يا مانده بستانکار آن کمتر از سهم سرمايه بانک و بر حسب مورد کل سرمايه بانک در حساب جاری شريک موجود نباشد شعب الزاماً بايستی به منظور برگشت سرمايه سهم بانک بشرح زير عمل نمايند:
حساب سرسيد گذشته معاملات {معادل مانده بدهکار حساب مشترک مشارکت مدنی}(بدهکار)
حساب مشترک مشارکت مدنی(بستانکار)

3)فروش اقساطی :
در موارديکه پرداخت اقساط توسط مشتری در سرسيد مقرر صورت نپذيرد مبلغ قسط مربوط بايستی از حساب مطالبات سرسيد گذشته معاملات برداشت و به حساب فروش اقساطی تسهيلات اعطائی واريز گردد.
4)اجاره به شرط تمليک:
در صورت عدم پرداخت به موقع اقساط اجاره ثبت های زير در دفاتر عمل می گردد:
حساب سرسيد گذشته اجاره به شرط تمليک معادل سهم پرداختنی مشتری از هر قسط(بدهکار)
اجاره بشرط تمليک تسهيلات اعطائی(بستانکار)
همزمان با ثبت اسناد و حسابداری فوق حساب پيش پرداخت مشتريان متناسب با اقساط معوق نيز تعديل و بشرح زير در حسابها منعکس می گردد:
حساب پيش پرداخت مشتريان بابت معاملات(بدهکار)
حساب اجاره بشرط تمليک تسهيلات اعطائی(بستانکار)
همزمان با ثبت اسناد و حسابداری فوق حساب پيش پرداخت مشتريان متناسب با اقساط معوق نيز تعديل و بشرح زير در حسابها منعکس می گردد:
حساب پيش پرداخت مشتريان بابت معاملات (بدهکار)
حساب اجاره به شرط تمليک تسهيلات اعطائی (بستانکار)
الف)- وصول مطالبات سرسيد گذشته اجاره بشرط تمليک
چنانچه وصول اجاره معوق قبل از پايان سال و يا پايان دوره صورت پذيرد عمليات حسابداری آن به شرح زير می باشد:
حساب صندوق يا حساب مستأجر (بدهکار)
حساب مطالبات سرسيد گذشته معاملات{اجاره به شرط تمليک}(بستانکار)
بديهی است در پايان سال و يا پايان دوره اجاره ، تعديلات بصورت زير صورت می پذيرد:
حساب اجاره بشرط تمليک وجوه استيجاری(بدهکار)
حساب اجاره بشرط تمليک وجوه استهلاکی(معادل   اصل سرمايه در هر قسط)(بستانکار)
حساب سود معاملات (اجاره بشرط تمليک)(بستانکار)
ب)- در صورتيکه تعدادی از اقساط معوق مال الاجاره در پايان سال به هنگام تعديل حسابها وصول نشده باشد و مبالغ مربوط قبلا از حساب مطالبات سرسيد گذشته معاملات تأمين شده باشد و يا در زمان تعديلات از حساب مذکور تامين گردد تعديلات لازم به ميزان مبالغ مذکور بشرح زير در حسابهای مربوط به عمل خواهد آمد :
حساب اجاره بشرط تمليک وجوه استيجاری{معادل کل قسسط}(بدهکار)
حساب اجاره معوق {معادل قسط پرداختنی مستاجر  پس از کسر سود يک قسط(بستانکار)
حساب اجاره بشرط تمليک وجوه استهلاکی             {معادل مبلغ هر قسط پيش پرداخت شده }
حساب سود معوق معاملات                                 (معادل مبلغ سود موجود در هر قسط)
5)سلف:
در صورتيکه فروشنده در مهلت مقرر کالا و يا بهای موضوع معامله را به بانک تحويل ننمايد اسناد حسابداری به شرح زير انجام می پذيرد:
حساب سرسيد گذشته معاملات(بدهکار)
حساب معاملات سلف(بستانکار)
26.مطالبات معوق معاملات
وجوهی که از اسناد و بروات خواسته شده و يا مطالبات سرسيد گذشته معاملات برداشت شده است در صورتيکه بعداً وصول گردد مبالغ وصول شده بايد به حسابهای مذکور واريز شود در غير اينصورت هرگاه شعب موفق به وصول مطالبات فوق نگردند برای جلوگيری از تضييع حقوق بانک با توجه به مهلتهای قانونی که بانک می تواند عليه متعهدين وظهرنويسان اقامه دعوا نمايد با کسب مجوز از منطقه متبوعه ، بايد وجوه مذکور را از سر فصل حساب مطالبات معوق معاملات برداشت نموده و اصل اسناد مربوط را جهت اقدامات قانونی به دايره حقوقی منطقه ارسال دارد به اين ترتيب مبالغی که از اين بابت به وسيله دواير يا اداره حقوقی بانک بعدا وصول به شعبه حواله می شوند بايد به اين حساب واريز گردد. بديهی است پس از اقدامات فوق مسئوليت وصول مطالبات در هر لحظه از زمان کماکان به عهده مسئولين شعب بوده که بايستی همکاری های لازم را با مقامات حقوقی بانک نسبت به وصول آنها در حداقل زمان ممکنه انجام دهد .
27. اسناد و بروات واخواست شده قديمی
28. وام های سرسيد گذشته
29. مطالبات معوق
30. تسهيلات اعطائی
31. بدهکاران متفرقه
32. حساب شعب
که از حسابهای زير تشکيل شده :
I.چکهای انتقالی
II.انتقال وجه
III.ساير حسابها (هزينه ها –حساب 1100 –مانده های مطالبه نشده و………)
33. حساب مرکز
بمنظور ثبت عمليات فيمابين شعب از قبيل حواله های تلگرافی و کتبی وارده و صادره و وجوه دريافتی به انواع حسابهای پس انداز ساير شعب ، سفته ها و  بروات واگذاری دريافتنی و همچنين ساير اقلام مبادلات بين شعب ، کليه واحدها بايد در فوی و لانت حساب جداکانه ای ذيل سرفصل حساب مرکز تحت عنوان حساب 17 نگهداری کنند
34. تعهدات مشتريان بابت ضمانت ها و پذيرش ها
35. تعهدات مشتريان بابت اعتبارات باز شده به ارز
36. سپرده قرض الحسنه جاری دولتی (به نمايندگی بانک مرکزی)
37. سپرده قرض الحسنه ساير موسسات دولتی
38. سپرده قرض الحسنه جاری بانک ها ( حساب آنها )
حسابهايی که ساير بانکها نزد توزيع ها وشعب بانک صادرات افتتاح می نمايند بايد بطور کلی در سرفصل حساب سپرده قرض الحسنه بانکها نزد ما (حساب آنها )در دفاتر نگهداری شود . در اين مورد هر واحد بايد به تعداد ساير بانکهائيکه نزد ما حساب باز نموده اند در صورت حسابهای جداگانه ای نگهداری نموده ، عمليات بدهکار و بستانکار هر يک از بانکها را در حساب مخصوص خود ثبت و در آخر هر ماه به صورت حساب هر بانک جهت رسيدگی و تائيد عمليات انجام شده به بانک مربوط ارسال دارند .
39. سپرده قرض الحسنه جاری ريالی
وجوهی که بعنوان سپرده ديداری طبق شرايط عمليات حسابداری از مشتريان دريافت می شود به بستانکار اين حساب منظور می شود . و وجوهی که به هر ترتيب با رعايت شرايط پرداخت می گردد در بدهکار حساب ثبت خواهد شد . برای نگهداری حساب هر مشتری يک کارت اختصاص داده می شود که عمليات دريافت و موجودی حساب به ترتيب تاريخ و رديف در آن ثبت می گردد و در هر عمل دريافت مانده نهائی حساب بايد  در کارت تعيين گردد و در پايان هر روز مسئولين وگرئه موظفند اسناد بدهکار و بستانکار هر حساب را با اقلام ثبت شده در کارتها مقابله و با تعيين جمع عمليات بدهکار و بستانکار و مانده پايان روز حساب مشتری را کنترل و تائيد نمايند.
40. سپرده قرض الحسنه جاری ارزی
41. سپرده قرض الحسنه پس انداز ريالی
شعب وجوهی را که از مشتريان در يافت می نمايند به صورت ريز در بردرو مخصوص بستانکار و وجوهی را که به صاحبان حساب پرداخت می شود را در بردرو بدهکار حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز ثبت نموده و در انتهای بردروها جمع اقلام مندرج را تعيين و يک قلم به حساب مزبور در دفتر معين و در دفتر روزنامه ذيل سرفصل مربوط ثبت نمايد و نسخه اول بردرو های مزبور را به اداره ماشين های الکترونيک ارسال دارند .
هر گاه در شعب غير از باز کننده حساب وجهی به حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز دريافت شود شعبه دريافت کننده در قبال دريافت وجه مبادرت به صدور يک فقره چک بانکی (بدون کارمزد و هزينه) نموده
42. سپرده قرض الحسنه پس انداز ارزی
43. حساب مشترک مشارکت مدنی
44. سپرده پس انداز قرض الحسنه باز سازی مناطق آسیب دیده
45. بستانکاران متفرقه دولتی
46. بستانکاران متفرقه
حسابهای مختلفی که بطور عموم در حال حاضر سرفصل حساب بستانکاران متفرقه را تشکيل می دهند عبارت از موقت اشخاص ، اضافه صندوق و منافع سپرده سرمايه گذاری بلند مدت که در اين مورد کليه شعب بايد در دفتر معين برای هر از حسابهای جزء سرفصل بستانکاران متفرقه صفحات جداگانه ای اختصاص داده و عمليات محاسبه هر يک را بشرح زير انجام دهند.
تبصره . در برخی شعب که پرداخت حقوق کارکنان دولت به آن محول شده است در ذيل حساب سرفصل فوق حسابی به نام پرداخت حقوق موسسه يا اداره افتتاح ميگردد . که شرح آن در خاتمه همين سرفصل داده شده است. ضمنا در بعضی مواقع شعب عندالزوم اقدام به افتتاح حسابهای جزء ديگری مانند حساب ستاد بسيج اقتصادی و غيره ذيل سرفصل فوق نموده که دستورالعملهای مربوطه همزمان با افتتاح حسابهای مذکور به شعب ابلاغ ميگرد
مبالغی که در شعب بستانکار می گردندعبارتند از :
•    حساب اضافه صندوق
•    حساب موقت اشخاص
•    منافع سپرده سرمايه گذاری بلند مدت
47. بستانکاران داخلی
از قبيل فروش تمبر و اوراق بهادار به حساب بدهکار واريز می گردد و برای تهيه مجدد آن بايستی از همين حساب برداشت گردد.
48. سپرده سرمايه گذاری کوتاه مدت
عمليات حسابداری دريافت و پرداخت وجوه اين حساب همانند حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز که شرح آن در قسمت مربوط داده شده است بوده بوده با اين تفاوت که ذيل سرفصل حساب فوق در دفتر معين جزء حسابی تحت عنوان منافع سپرده سرمايه گذاری کوتاه مدت وجود دارد که همه ساله بوسيله اداره ماشينهای الکترونيک ليست منافع مربوط به واحدها فرستاده می شود که يک قلم مطابق جمع ليست در ذيل بستانکار اين حساب ثبت می گردد. در موقع مراجعه مشتريان شعب بايد ضمن مراجعه به ليست ، مبلغ منافع متعلق به هر صاحب حساب را به حساب سپرده سرمايه گذاری کوتاه مدت وی منظور نموده ارقام پرداختنی را در خلال روز در بردروی مشترک درج و جمع آنها رايک قلم در پايان روز به بدهکار حساب منافع سپرده سرمايه گذاری در کوتاه مدت  و همزمان در بستانکار حساب سپرده سرمايه گذاری کوتاه مدت دفتر معين جزء ثبت می گردد. نسخه اول و دوم بردروهای لاتين بشرح فوق تنظيم می گردد بايد به اداره ماشينها ارسال گردد. ضمنا صورت حساب مربوط به عمليات اين حساب در پايان هر سه ماه از طرف اداره ماشينها از طريق دايره حسابداری منطقه جهت رسيدگی به شعب فرستاده می شود تا رد صورت وجود اختلاف ضمن مقابله ارقام صورت حساب مذکور ، با ارقام مندرج در دفتر معين نسبت به رفع آنها اقدام شود .
49. سپرده سرمايه گذاری بلند مدت
وجوهی که از اشخاص و مشتريان با تنظيم قرارداد و تحت شرايط لازم به عنوان سپرده سرمايه گذاری بلند مدت دريافت ميشود در بستانکار اين حساب ثبت ميشود
سپرده هايي که مدت آن منقضی و مشتری برای دريافت وجه سپرده و يا تجديد قرارداد مراجعه نمی نمايد و يا قبلاً تقاضای کتبی وی مبنی مبنی برتجديد قرارداد و اصل نشده باشد بلافاصله وجه سپرده مذکور به حساب بستانکاران متفرقه موقت اشخاص واريز می گردد .
بديهی است از اين تاريخ به بعد هيچگونه منافعی به اين گونه سپرده ها تعلق  نخواهد گرفت . صدور اوراق سپرده به عهده شعبه و نگهداری و کنترل حساب به عهده دايره حسابداری منطقه و محاسبه سهم منافع در اختيار اداره ماشينهای الکترونيک خواهد بود .که پس از محاسبه ، ليست مربوطه از طريق منطقه به شعبه ارسال که بايد از ذيل سرفصل بستانکاران متفرقه تحت عنوان حساب منافع سرمايه گذاری بلندمدت ثبت و به موقع پرداخت به مشتريان از اين حساب خارج گردد.
50. پيش پرداخت مشتريان بابت معاملات
در کليه مواردی که مبلغی به عنوان پيش پرداخت بابت اجرای قرارداد ناشی از اعطائی تسهيلات از مشتريان اخذ می گردد اسناد مربوط بشرح زير صادر و در دفاتر ثبت ميگردد:
حساب صندوق يا حساب مشتری(بدهکار)
حساب پيش پرداخت مشتريان بابت معاملات(بستانکار)
51. پيش پرداخت اعتبارات اسنادی
52. سپرده ضمانت نامه ها
53. اجاره به شزط تمليک وجوه استيجاری
54. اجاره به شرط تمليک وجوه استهلاکی
55. سود معاملات:
ماهيت اين حساب بستانکار ميباشد
56. درآمد حاصل از خريد دين
ماهيت اين حساب بستانکار می باشد .
57. سود تضمين شده دريافتنی
اجزاء سرفصل فوق عبارتند ار سود تضمين شده دريافتنی بروات نزولی و سود تضمين شده دريافتی انواع وام ها که در حال حاضر با توجه به اجرای عمليات بانکی بدون ربا حساب سود تضمين شده در يافتنی بروات نزولی دارای عمليات نبوده وفقط حساب جزء سود تضمين شده وامها که در مواعد مقرر پس از برداشت سهم سود تضمين شده سالهای آينده و واريز آن به حساب بستانکار فوق ، دارای عمليات بوده و تا تسويه کامل وامهای پرداختنی سابق اين حساب دارای عملياتی بصورت فوق خواهد بود ضمناً توجه شود که جريمه ديرکرد وامها نيز به اين حساب واريز ميگردد.بديهی است در پايان هر سال مانده اين حساب به حسابداری منطقه واريز ميگردد.
58. کارمزد دريافتنی:
وجوهی که طبق تعرفه بانک بعنوان کارمزد خدمات بانکی از قبيل صدور ضمانت نامه ها و اموذ حوالجات و بروات وغيره که از مشتريان دريافت ميگردد و همچنين سهم کارمزد وامهای پرداختنی سابق مربوط به سال عملکرد بايد در بستانکار اين حساب ثبت و در پايان سال به حساب حسابداری منطقه واريز می گردد
59. درآمد متفرقه:
حسابهايی که ذيل اين سرفصل قرار گرفته اند عبارتند از حساب پست و تلگراف و حساب فروش ملزومات و درآمد ارزيابی اموال و وثائق تسهيلات .
60. نتيجه معاملات ارزی
61. درآمد سالهای آينده خريد دين
62. کارمزد سال های آينده قرض الحسنه اعطائی
63. درآمد سال های آينده معاملات
نظر به اينکه درآمد حاصله از تسهيلات اعطائی و معاملات بانک بايد برحسب درآمد سنواتی تفکيک و درآمد سال مورد عمل به حساب سود معاملات همان سال و درآمد سالهای بعد به حساب درآمد سنواتی سالهای آينده معاملات منظور گردد لذا مسئولين امر بايد در موقع محاسبه درآمد معاملات توجه نمايند که سود قطعی معاملات سال مورد عملکرد از تاريخ اعطای تسهيلات تا پايان اسفند همان سال به حساب سود معاملات منظور و درآمد سالهای آتی با  توجه به روشهای محاسباتی مندرج در سرفصل آندسته از تسهيلاتی که دارای درآمد سالهای آينده بوده و به طور مفصل شرح داده شده است ، جداگانه محاسبه وذيل سرفصل حساب درآمد سالهای آينده معاملات در حساب درآمد سنواتی مربوط در دفتر معين جزء ثبت گردد .
64. درآمد سال های آينده (جديد)
65. درآمد سال های آينده (سابق)
سر فصل حسابهای فوق منحصراً دارای عمليات بدهکار بوده و عمليات آن مربوط به بازپرداخت وامهائی است که قبل از انقضای سرسيد تسويه گرديده که بايستی کارمزد و سود تضمين شده آن برگشت داده شود .
66. سود معوق معاملات
پس از وصول مطالبات معوق معاملات ، سهم سود اقساط وصول شده از اين حساب برداشت و به حساب سود معاملات (درآمد قطعی واريز خواهد شد .
67. سود تضمين شده و کارمزد معوق
68. اعتبارات اسنادی باز شده به ارز
69. ضمانت نامه ها و پذيرش های صادره به ريال
70. مضارعه
ثبت ايجاد حساب مزارعه
حساب مضارعه(بدهکار)
حساب صندوق يا گيرنده وجه(بستانکار)
ثبت دريافت بانک از عامل :
حساب صندوق يا جاری عامل يا خريدار(بدهکار)
حساب مضارعه(بستانکار)
تسويه حساب مزارعه:
حساب مزارعه{معادل مانده بستانکار}(بدهکار)
حساب سود معاملات {درآمد مزارعه}(بستانکار)
71. مساقات
پس از انعقاد قرارداد، هر نوع وجهی که بابت تأمين و تحويل عوامل توليد که بموجب قرارداد مساقات مسئول تهيه آنها بوده و در اختيار عامل قرارداده به صورت زير در دفاتر ثبت می گردد:
حساب مساقات (بدهکار)
حساب صندوق يا گيرنده وجه (بستانکار)
بديهی است ثبت های فوق در کارتی که بهمين منظور به نام مشتری اختصاص می يابد ثبت خواهد شد .

ثبت مربوط به دريافت سهم بانک از عامل :
پس از توليد محصول وتعيين سهم بانک طبق قرارداد و فروش آن ، اسناد ماحاصل فروش سهم بانک بشرح  زير صادر و در دفاتر ثبت می شود :
حساب صندوق يا جاری عامل و يا خريدار (بدهکار)
حساب مساقات (بستانکار)
سند بستانکار مذکور نيز در کارت فوق الذکر ثبت می گردد .
تسويه مساقات:
پس از ثبت ماحاصل فروش به شرح فوق ، چنانچه حساب مساقات دارای مانده بستانکار باشد ، مساقات منتج به سود بوده و ثبت  حسابداری زير به کار می رود :
حساب مساقات (معادل مانده بستانکار )(بدهکار )
حساب سود معاملات (درآمد مساقات)(بستانکار )
واگر چنانچه حساب مساقات دارای مانده بدهکار باشد ، حاصل مساقات زيان بوده که بايد با انعکاس مراتب به مرکز منطقه نسبت به تأمين آن اقدام شود
72. حساب های انتظامی (الف)
73. حساب های انتظامی (ج)
74. حساب های انتظامی (د)
بمنظور نگاهداری حساب سفته ها و بروات و اسناد وصولی مشتريان که بطور امانی برای وصول به شعب ابنک واگذار می شوذ ، همچنین برای نگهداری حساب قراردادها و وثائق ناشی از معاملات و سایر امانات واشياء و اسناد اوراق بهادار ، شعب بايد در دفتر کل سه سرفصل حساب انتظامی و در دفاتر معين جزء برای هر يک از حسابهای فرعی مربوط ، حساب تفکيکی نگهداری نمايند .
الف – فصول اصلی حسابهای انتظامی الف شامل :
سفته های وصولی محلی ،  بروات دريافتنی و بروات واگذاری
ب- سرفصل حسابهای انتظامی ج شامل :
قراردادها و وثائق معاملات که بر اساس هر يک از آنها معادل يک ريال و انواع دسته چک ها بر اساس بهای آنها به تفکيک (50-25-10 برگی ) و دسته چکهای بانکی ، چک ها و اسناد امانی ، اسناد اتکائی سفته ها و قبوض قرارداد وامهای سابق و سفته های امانی ضمانت نامه ها و انواع چک های مسافرتی و اصل اوراق سپرده سرمايه گذاری بلند مدت – مدت و اوراقی که بعنوان پیشوانه تسهيلات اعطائی می باشند و کليدهای شعبه و صندوق و همچنين حواله های پرداخت نشده و دفترچه های امانی انواع حسابهای پس انداز .
تبصره :
نظر به اينکه انجام کليه معاملات بانکی بايستی بر اساس  تنظيم قرارداد فيمابين بانک ومتقاضی و عندالزوم اخذ وثيقه باشد لازم است همزمان با تنظيم قرارداد و همچنين توثيق هرگونه وثيقه ثبت های انتظامی بشرح زير صادر و در دفاتر ثبت گردد:
1)    قراردادها:
حساب انتظامی ج (قراردادها) به ازای هر قرارداد يک ريال(بدهکار)
طرف حسابهای انتظامی (بستانکار)

وثائق :
حسابهای انتظامی ج (وثائق ) به ازای هر وثيقه يک ريال (بدهکار)
طرف حسابهای انتظامی (بستانکار)
ج- سرفصل حسابهای انتظامی دال (د)
اين سرفصل فقط برای نگهداری حساب سفته ها و بروات تضمينی می باشد .
75. حساب های انتظامی (الف- ج – د)
جمع عمليات و مانده سه سرفصل مذکور در يک حساب تحت عنوان طرف حساب های انتظامی ثبت می گردد .
شعب بايد در آخر هر روز برابر جمع هر يک از بروات و  اسناد و اشياء و اوراق بهاداری که در خلال روز به شعبه واصل شده است و همچنين برابر تعداد قرارداهای منعقده و توثيق وثائق سند ورودی انتظامی صادر و بموجب آن حساب انتظامی مربوطه را بدهکار و در مقابل همان مبلغ طرف حساب انتظامی بستانکار نمايد .
همچنِن برابر جمع بروات و اسناد و اوراق بهاداری که وصول و يا اشيائی که از شعبه خارج و يا آندسته قرارداهای منقضی شده و يا وثائق خارج شده از رهن ، سند خروج انتظامی ج صادر و حساب طرف حسابهای انتظامی را بدهکار و حساب انتظامی مربوط را بستانکار نمايند.
مکاتبات :
1)برای کليه مکاتبات اعم از خارجی و داخلی بايد يک فايل رونوشت که شماره آن هر سال از يک شروع می شود نگهداری گردد.
2)نامه های صادره بايد در سه نسخه تنظيم و طبق فايل رونوشت شماره گذاری شده برگ اول جهت گيرنده و دو برگ ديگر در فايل رونوشت و پرونده مربوط نگهداری گردد.
3)در مکاتبات بايد اعداد مبلغ در متن با حروف و در داخل پرانتز با عدد و خوانا نوشته شود . در نوشتن مبلغ اعم از اينکه با دست و يا با ماشين تحرير شده باشد دقت وصحت بايد در درجه اول اهميت قرار گيرد
4)در نوشتن نامه ها و يادداشتها سمت چپ کاغذ حداقل 2.5 سانتيمتر سفيد گذاشته شود که در موقع بايگانی اولاٌ محلی برای منگنه کردن نامه باقی بماند تا مندرجات نامه در موقع منگنه شدن از بين نرود ثانياً در موقع مطالعه هر پرونده برای خواندن آن قسمت از مندرجات نامه که زير گيره کلاسور يا پرونده قرار گرفته اشکالی پيش نيايد .
5)در مواردی که لازم باشد رونوشت نامه ای علاوه بر گيرنده اصلی به يک و ياچند واحد  و نامه نوشته شود . رونوشت و در مقابل به ترتيب نام اداره و يا واحد و يا اشخاصی که بايد رونوشت آن را دريافت کنند ذکر گردد . البته نام گيرندگان رونوشت بايد روی تمام نسخه ها نوشته شود زيرا منظور اين است که همه آنها از موضوع اطلاع يافته و از فرستادن مجدد رونوشت آن نامه برای يکديگر خودداری نمايند چنانچه مقام گيرندگان  در يک سطح نباشد بايد به ترتيب مقام نام آنها از بالا به پائين نوشته شود .
6)در موارديکه ضمن ارسال رونوشت نامه تعهدی برای گيرنده ايجاد و يا انجام تعهدی از او خواسته شود بايد موضوع بطور وضوح و روشن ذيل برگ رونوشت نوشته شود (ولو اينکه مطلب در متن نامه ذکر شده باشد ) و مجدداً امضاء گردد .
7)هنگام تهيه نامه و تلگرام بايد دقت شود که در ذکر نام شهر و واحد طرف و بطور کلی گيرنده و آدرس اشتباهی روی ندهد .
8)کليه نامه ها و تلگرام ها بايد به امضای مجاز مسئول واحد صادر شود .
9)شعب بانک مجاز نيستند مستقيماً با دوائر دولتی و بانکها و موسسات خصوصی و سازمان ها و ارگانهای مختلف مکاتبه نمايند مگر با اطلاع رئيس منطقه .
10)در نوشتن نامه ها بايد وظائف و عناوين سازمانی مورد توجه کامل باشد تا هر نامه به همان قسمتی فرستاده شود که موضوع نامه و رسيدگی به آن جزو وظايف آن است .
11)ارسال نامه به منظور اعلام وصول مکاتبات عادی ضرورت ندارد .
12)کليه مکاتبات اداری بايد از طريق سلسله مراتب انجام گيرد .
13)در نوشته ها عنوان نامه از مقام پائين به مقام بالاتر و مساوی عنوان رياست مانند (رياست اداره ، رياست منطقه ، رياست شعبه ) بکار برده شود .
14)ادارات در موارديکه لازم باشد مستقيماً با شعب مکاتبه نمايند بايد رونوشت نامه صادره را برای منطقه مربوط ارسال دارند .
15)از آنجائيکه مقرر است تحويل مطبوعات و ملزومات در ماه فقط يک بار تحويل شعب گردد، در خواست مطبوعات بايستی روی نمونه 90 تهيه و حد اکثر تا پانزدهم هر ماه به دايره تدارکات منطقه ارسال تا اين دايره بتواند نسبت به تحويل مطبوعات مورد نياز شعب حداکثر تا پايان بيست وپنجم هر ماه اقدام نمايد.بديهی است به در خواستهای شعبی که بعد از پانزدهم به دايره مذکور برسد ترتيب اثر داده نخواهد شد وعيناً اعاده می گردد . ضمناً در مورد ملزومات (انواع دسته چک بر چسب و دفترچه های پس انداز قرض الحسنه سپرده سرمايه گذاری بلند مدت ) ميبايستی يک ماه قبل از اتمام آنها درخواست  تا رد فاصله تعيين شده ارسال و تحويل گردد همچنين درخواست مطبوعات و ملزومات بايستی در فرم های جداگانه و به تفکيک تنظيم و ارسال گردد .
امور بايگانی :
بايگانی عبارت است از فن جمع آوری و نگهداری منظم مدارک و اسناد و اداره آن .
هنگام بايگانی اسناد در پرونده های مربوط بايد نهايت دقت وسليقه بکار برده شود ، بخصوص اوراقی که قطعشان بزرگ است بايد طوری بايگانی گردد که مطالعه آنها بدون در هم ريختن و بسهولت امکان پذير باشد .
از گذاشتن سنجاق وگيره به اوراق داخل پرونده بايگانی خودداری شود و مراقبت بعمل آيد تا کليه اوراق و اسناد و مخصوصاً يادداشتهای کوچک کاملاً منگنه وبايگانی شود .
نامه ها نبايد بدون اقدام و دستور کتبی رئيس واحد مربوط يا اشخاص مجاز ديگر بايگانی شود .
هر گاه لازم باشد پرونده يا سندی با اجازه مقامات مجاز از بايگانی خارج گردد بايد نام کسی که پرونده و يا سند نزد او فرستاده می شود روی يادداشت با ذکر تاريخ وآخرين شماره برگ پرونده و يا شماره مشخصات کامل سند نوشته شده و در جای پرونده يا سند گذاشته شود و در مواقع اعاده پرونده و يا سند تاريخ برگشت يادداشت گردد.
چنانچه لازم باشد برای تشکيل پرونده از ته پوشه فنردار استفاده شود نام پرونده و تاريخ تشکيل آن با مداد مشکی بالای ته پوشه يادداشت گردد .
هرگاه تعداد برگهای پرونده بحدی رسيد که ديگر جائی برای بايگانی وجود نداشت بايد فايل ديگری را به نام جلد دوم تشکيل داد و ضمن ذکر نام پرونده عبارت جلد دوم نيز روی آن نوشته شود .
هر بايگان بايد برای پرونده های خود راهنما داشته باشد که نام پرونده ها و نام آن در دفتر ثبت گردد و هر کس با مراجعه به دفتر راهنما بتواند بسهولت پرونده مورد نظر خود را پيدا کند .
در پرونده حساب جاریو پس انداز و سپرده ها افراد، بايد کليه نامه های مربوط به حساب جاری و تقاضای دسته چک و وکالت نامه ها و تغييرات صاحبان امضاء و يادداشتهای مربوط به چک ها  و کليه مکاتبات ديگر در خصوص حساب ها بايگانی شود و چنانچه پرونده حساب  مربوط به اشخاص حقوقی باشد بايد علاوه بر مدارک فوق مدارک شرکت از قبيل اساسنامه ، شرکت نامه ،روزنامه رسمی ، صورت جلسات مربوط به تعيين به تعيين اعضای هيآت مديره و مدير عامل و………. در پرونده ضبط گردد .
در صورتيکه پرونده ای از جريان خارج گردد بايد در فايل مخصوصی بنام پرونده مسدودی و يا پرونده راکد قرار داده ميشود .
نامه ها ی محرمانه و کليه اطلاعات و مکاتبات مربوط به درخواست کنندگان تسهيلات اعطائی و اوراق پرسشنامه و اطلاعيه ها در پرونده های زير نظر مسئول تسهيلات  يا رئيس شعبه نگهداری می شود .
معمولاً در پايان سال اسناد از پرونده ها خارج و در محل ديگر نخ کشی می شود و به انبار منتقل می گردد .

طريقه نخ کشی :
با استفاده از دو سوزن بزرگ و نخ  و دو مقوا که طول وعرض آن کمی بيشتر از اسناد  باشد اسناد را از کلاسور خارج و وبا استفاده از دوسوزن فيمابين دو مقوا قرار می دهند ودر پايان مشخصات اسناد را روی آن نوشته و به انبار منتقل می کنند .

فصل سوم: روش تحقيق
روش پژوهش:
این پژوهش ازنوع پژوهشهای همبستگی است ومنظورازپژوهش همبستگی این است که ارتباط بین2متغیریعنی تاثيرسيستم حسابداري عمليات اموربانكي به عنوان متغیرمستقل و تسهيل كارها بانك به عنوان متغیروابسته دربانك ملي می باشد.
جامعه آماری:
جامعه آماری شامل كليه كارمندان بانك ملي به طورتصادفي انتخاب گرديده اند می باشد.
نمونه آماری وحجم آن:
حجم نمونه شامل كليه كاركنان بانك ملي می باشد.
روش نمونه گیری:
روش نمونه گیری دراین تحقیق تصادفی خوشه ای است زیراگروهی یاخوشه ای ازجامعه به عنوان نمونه انتخاب می شود.کلیه كاركنان بانك ملي به عنوان نمونه آماری به صورت تصادفی خوشه ای نمونه گیری می شود.
ابزارنمونه گیری:
گفتگو وبررسي اقدامات انجام شده دراين سازمان
دراین پژوهش برای اندازه گیری میزان رابطه تاثيرسيستم حسابداري عمليات اموربانكي ونقش آن درتسهيل كارها بانك ازآماراستنباطی(ضریب همبستگی پیرسون)استفاده می شود.برای خلاصه کردن داده هاو اطلاعات ازجداول آمارتوصیفی استفاده می شود.

فصل چهارم:تجزیه وتحلیل داده ها
1- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
تحلیل عامل یک فن آماری است که در روانشناسی و علوم اجتماعی کاربرد فراوانی دارد. در حقیقت استفاده از تحلیل عاملی در تعدادی از شاخه های روانشناسی به ویژه خدماتی که در آنها از آزمون و پرسشنامه استفاده می شود لازم و ضروری است. (مینایی ، صدرالسادات، 1380) بی شک در اکثر تحقیقات پیمایشی که یکی از مهمترین اهداف آن سنجش دیدگاه و نقطه نظرات افراد می باشد، می باید به دنبال شیوه ها و روش هایی بود که بتوان این نظرات را به عدد و رقم تبدیل نمود و یا در واقع دیدگاه کیفی افراد نسبت به پدیده ها و تئوری های مختلف را کمی نمود، این روش و شیوه ها را در مبحث متدولوژی پژوهش با عنوان مقیاس سایز متغیرها در یک مطالعه بیان می نمایند. با بیان مقدمه فوق ، نیاز است تا درپژوهش حاضر نیز از این مبحث بهره گیری جست و با کمی نمودن متغیرهایی که درمدل نظری پژوهش برای هر یک از این متغیرها چند شاخص (سوال) در نظر گرفته شد، وضعیت هر کدام را از دیدگاه پاسخگویان باید سنجید حال با درنظر گرفتن نحوه پاسخگویی هر فرد به سوالات هر متغیر و با استفاده از مقیاس عقیده سنجی لیکرت می توان امتیازی به عنوان نمره دیدگاه فرد پاسخگو برای متغیر مذکور محاسبه نمود. سنجه های آماری در نظر گرفته شده برای پرسشنامه به صورت پنج واحدی است و مقیاس را بین خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  ) دربر می گیرد. از مقیاس لیکرت جهت بدست آمدن نمره نگرش فرد استفاده خواهد شد که مراحل مختلف تجزیه و تحلیل به کمک نرم افزار SPSS صورت گرفته است.
1 – آیا سيستم حسابداري عمليات اموربانكي مي تواندعامل موفقيت عملیات بانك باشد؟
جدول شماره1-7:فراواني و درصد ميزان عوامل موفقیت بانک
فراواني    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعي
15-20    5    7.9    7.9    7.9
20-25    14    22.2    22.2    30.2
25-30    20    31.7    31.7    61.9
30-35    14    22.2    22.2    84.1
بالاتر از 35    10    15.9    15.9    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است.
نمودار7-1: فراواني و درصد ميزان عوامل موفقیت عملیات بانکی
2- توزيع آزمودنيها : آیا استفاده ازافرادمتخصص مي توانددرموفقيت سيستم حسابداري عمليات اموربانكي موثرباشد؟

جدول شماره2-7:فراواني و درصد ميزان تحصيلات وتخصص افرادعامل موفقیت
فراواني    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعي
سيكل و پايين تر    24    38.1    38.1    38.1
ديپلم    29    46.0    46.0    84.1
فوق ديپلم     3    4.8    4.8    88.9
ليسانس و بالاتر     7    11.1    11.1    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است.
نمودار2-7: فراواني و درصد ميزان تحصیلات نمونه مورد مطالعه

3 – توزيع آزمودنيها :سيستم حسابداري عمليات اموربانكي وبرنامه ريزي درست مي تواندعامل موفقيت بانك گردد
جدول شماره3-7: توزيع  آزمودني ها بر حسببرنامه ریزی درست
فراواني    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعي
20-25    10    15.9    15.9    15.9
25-30    15    23.8    23.8    39.7
30-35    16    25.4    25.4    65.1
بالاتر از35    22    34.9    34.9    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است.
نمودار شماره3-7: توزيع  آزمودني ها بر حسب برنامه ریزی درست
4-توزيع آزمودنيها : آیا كنترل وبه روزكردن افرادمتخصص حسابداري عمليات مي تواندعامل موفقيت بانك باشد؟
جدول شماره4-7: توزيع  آزمودني ها بر حسب دوره های آموزشی
فراواني    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعي
سيکل و پايينتر    25    39.7    39.7    39.7
ديپلم    26    41.3    41.3    81.0
فوق ديپلم    5    7.9    7.9    88.9
ليسانس و بالاتر    7    11.1    11.1    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است.
نمودار شماره4-7: توزيع  آزمودني ها بر حسب دوره های آموزشی
5-آیا شناخت تأثیر آموزش مرتبط به شغل با افزایش کارایی کارکنان می گردد؟
جدول شماره5-7: توزيع  آزمودني ها بر حسب آموزش های مرتبط
فراواني    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعي
خانه دار    48    76.2    76.2    76.2
كارمند    5    7.9    7.9    84.1
آزاد    10    15.9    15.9    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است
نمودار شماره5-7:توزيع  آزمودني ها بر حسب آموزش های مرتبط
6 – توزيع آزمودنيها به تفکيک تعداد فرزندان:
آیا وجودشناخت تاثیر میزان در آمد در کاهش استرس کارکنان موثراست؟
جدول شماره6-7: توزيع  آزمودني ها بر حسب میزان درآمد
فراواني    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعي
میزان درآمد    22    34.9    34.9    34.9
1-2    25    39.7    39.7    74.6
3-4    10    15.9    15.9    90.5
بالاتر از 4    6    9.5    9.5    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است.
نمودار شمار ه 6-7: توزيع  آزمودني ها بر حسب میزان درآمد
7- آموزش های تخصصی کارکنان باعث افزایش کارایی آنان می شود؟
جدول شماره7-7: توزيع  آزمودني ها بر حسب تخصص های لازم
فراواني    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعي
صد هزار تومان    10    15.9    15.9    15.9
صدو پنجاه هزار تومان    11    17.5    17.5    33.3
دویست هزار تومان    19    30.2    30.2    63.5
بيشتر از دويست هزار تومان    23    36.5    36.5    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است.
نمودار شماره7-7: توزيع  آزمودني ها بر حسب تخصص های لازم
8-سردرگمی و نداشتن اعتماد به نفس تا چه میزان درکاهش کارایی موثراست؟:
جدول شماره 8-7 : توزيع  آزمودني ها بر  حسب عدم اعتمادبه نفس
فراواني    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعي
زياد    14    22.2    22.2    22.2
متوسط    35    55.6    55.6    77.8
كم    10    15.9    15.9    93.7
خيلی کم    4    6.3    6.3    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است.
نمودار شماره  8 -7: توزيع  آزمودني ها بر حسب ميزان عدم اعتمادبه نفس
9- مدیریت دانش تاچه اندازه می تواندباعث افزایش کارایی سیستم بانکی گردد ؟
جدول شماره  9-7 : توزيع  آزمودني ها بر حسب مدیریت دانش
فراواني    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعي
مدیریت دانش    2    3.2    3.2    3.2
43    68.3    68.3    71.4
7    11.1    11.1    82.5
11    17.5    17.5    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است.
نمودار شماره 9-7 : توزيع  آزمودني ها بر حسب مدیریت دانش
10- میزان تحصیلات فردي وافزايش اطلاعات تاچه اندازه درافزایش کارایی سیستم بانکی موثراست؟
جدول شماره 10 -7: توزيع  آزمودني ها بر حسب میزان تحصیلات تخصصی
فروانی    درصد    درصد معتبر    درصد تجمعی
32    50.8    50.8    50.8
5    7.9    7.9    58.7
8    12.7    12.7    71.4
18    28.6    28.6    100.0
كل    63    100.0    100.0

نمودار ذيل نتايج بالا را به تصوير کشيده است.
نمودار شماره10-7: توزيع  آزمودني ها بر حسب میزان تحصیلات تخصصی

پرسشنامه:
پاسخگوی محترم پرسشنامه‌ای که در اختیار شماست یک تحقیق دانشجویی به منظور بررسی تاثيرسيستم حسابداري عمليات اموربانكي کارآمد ونقش آن تسهيل كارها می‌باشد. در این پرسشنامه درجه، نام و نام خانوادگی شما الزامی نیست. از شما درخواست می‌شود در ارایه اطلاعات خود صادقانه ما را یاری فرمایید. قبلاً‌ از همکاری شما متشکریم.
سن: جنسیت: مرد(  ) زن(  )
وضعیت تأهل: مجرد(  ) متأهل(  )
وضعیت شغلی: محصل(  ) دانشجو(  ) کارمند(  ) آزاد(  ) سایر موارد(  )
میزان تحصیلات شما: خواندن و نوشتن(  ) ابتدایی و راهنمایی(  ) دیپلم(  ) کارشناسی(  ) بالاتر(  )
1-‌ آیا تا چه اندازه سيستم حسابداري عمليات اموربانكي مي تواندعامل موفقيت بانك باشد؟ خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )
2- آیاتاچه میزان استفاده ازافرادمتخصص مي توانددرموفقيت سيستم حسابداري عمليات اموربانكي موثرباشد؟
خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )
3- سيستم حسابداري عمليات اموربانكي وبرنامه ريزي درست مي تواندعامل موفقيت بانك گردد؟
خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )
4- آیا تا چه میزان كنترل وبه روزكردن افرادمتخصص حسابداري عمليات مي تواندعامل موفقيت بانك باشد؟
خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )
5- تا چه اندازه شناخت تأثیر آموزش مرتبط به شغل با افزایش کارایی کارکنان می گردد؟
خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )
6- تا چه اندازه وجودشناخت تاثیر میزان در آمد در کاهش استرس کارکنان موثراست؟
خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )
7- تاچه میزان آموزش های تخصصی کارکنان باعث افزایش کارایی آنان می شود؟
خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )
8- سردرگمی و نداشتن اعتماد به نفس تا چه میزان درکاهش کارایی موثراست؟
خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )
9- مدیریت دانش تاچه اندازه می تواندباعث افزایش کارایی سیستم بانکی گردد ؟
خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )
10- میزان تحصیلات فردي وافزايش اطلاعات تاچه اندازه درافزایش کارایی سیستم بانکی موثراست؟
خیلی زیاد(  ) زیاد(  ) متوسط(  ) کم(  ) خیلی کم(  )

فصل پنج:نتیجه گیری وپیشنهادات
نتیجه گیری:
باتوجه به نتاطج حاصله ازاجرای بانکداری اسلامی درکلیه سطوح بانکی واقتصادی ایران می توان گفت که:
1-بساط رباتاحدودی درجامعه ازبین رفته است وبانکها بخصوص بانک ملی دراین زمینه پیشرو بوده است.
2-بااجرای عقوداسلامی ومشارکت بانک هابخصوص بانک ملی بااطمینان می توان گفت که رویکردمردم به سیستم بانکداری اسلامی افزایش یافته است.
3-بانکداری مدرن توانسته است بافرهنگ سازی مناسب نظرمشارکتی مردم راجلب نماید.

پيشنهادات:
بهترآن است كه كاركنان حسابداري عمليات اموربانكي ازافرادمتخصص وكارآمدانتخاب شوندودردوره هاي گوناگون بازآموزي شركت كنندتاازاطلاعات روزبرخوردارگردند.
باتوجه به نقش مدیریت دانش,بایدمدیرانی برای سیستم بانکی انتخاب گردد تابتوانند بامدیریت صحیح اوضاع اقتصادی رابه سامان برسانند.
کارکنان بانک ملی بایدبراساس مشتری مداری اوضاع کاری خودرامنطبق نمایند.

فهرست مطالب
فصل اول:كليات تحقيق
مقدمه:
بيان مسئله:
سئوالات تحقيق:
فرضيات تحقيق:
اهداف پژوهش
الف:هدف کلی:
ب:اهداف جزئی:
فصل دوم تحقيق: ادبيات تحقيق   
پيشينه:
بانک ملي ايران در بعد از پيروزی انقلاب اسلامی :
بانک ملي ايران بزرگترن بانك جهان اسلام
گوشه ای از خدمات بانک ملي ايران:
طرح جامع سيبا:
سهم بانک ملي ايران در توسعه و رشد اقتصادی
عمليات بانکی
حسابداری شعب بانک
اسناد محاسباتی
امور بايگانی :
فصل سوم: روش تحقيق   
روش پژوهش:
جامعه آماری:
نمونه آماری وحجم آن:
روش نمونه گیری:
ابزارنمونه گیری:
فصل چهارم:تجزیه وتحلیل داده ها
1- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
پرسشنامه:
فصل پنج:نتیجه گیری وپیشنهادات
نتیجه گیری:
پيشنهادات:
منابع:

منابع:
1-بانک وبانکداری درایران/منیژه ربیعی رودسری
2-تاریخ بانک وبانکداری/ژان ریووار-ترجمه:شیرین هشترودی
3-سازمان بانکی ایران/ولی الله محمدی
4-بانکداری الکترونیک وراهبردهای آن درایران/سعیدشیخانی
5-جزوه آموزشی سازمان بانک ملي