دهلی دومین کلانشهر بزرگ هند

تاریخچه شهر دهلی
از سال ۱۷۷۲ تا ۱۹۱۱ شهر کلکته پایتخت هندوستان بود ولی به خاطر مرکزیت دهلی، جرج پنجم بریتانیا، که در دههٔ ۱۹۰۰ پادشاه هند به‌شمار می‌آمد پایتخت را از کلکته به دهلی نو منتقل کرد.
این شهر دارای پنج هزار سال قدمت است و آثار دوران تمدن موهنجودارو و یا دره رود سند در آن یافت شده‌است. دهلی اولین پایتخت حکومت مسلمانان از قرن دوازده تا ۱۹ میلادی بوده و طی قرون متمادی، جنگها و ویرانیهای فراوانی را به خود دیده‌است که از مهمترین آنها حمله تیمور و نادر شاه به این شهر را می‌توان نام برد. تخت طاووس و الماس معروف دریای نور از غنائم با ارزشی است که از این شهر به ایران منتقل شده‌است.
اولین جنگ برای استقلال سرزمین هند، درسال ۱۸۷۵ در شهر دهلی به وقوع پیوست. انگلیسی‌ها در سال ۱۹۱۱ مرکز حکومت خود را از کلکته به این شهر انتقال دادند. طراحی و احداث دهلی نو بلافاصله پس از استقرار حکومت انگلیسی‌ها، توسط یک معمار برجسته انگلیسی به نام «ادوین لوتینز» در جنوب دهلی آغاز گردید. دهلی نو پس از استقلال به‌عنوان پایتخت هند معرفی شد.
•این شهر دارای پنج هزار سال قدمت است
•دهلی اولین پایتخت حکومت مسلمانان از قرن 12تا ۱۹میلادی بوده و طی قرون متمادی، جنگها و ویرانیهای فراوانی را به خود دیده است که از مهمترین آنها حمله تیمور و نادر شاه به این شهر را می توان نام برد.
•حدود 80.5% مردم پیرو آئینهای هند
•حدود 13.4% مسلمان
•هم چنین بیش از 2.3٪ مسیحی
•1.9٪  سیک دارد.
•اگرچه زادگاه آئین بودا بوده، اما جمعیت بودائیان هند در حال حاضر تنها حدود 0.8% برآورد میشود
•همچنین پیروان آیین جینیسم 0.8%
•مجموع پیروان دین زرتشتی ، یهودی ، بهائی و بقیه مذاهب 0.4% می باشد.
•با این وجود بزرگترین کلنی فرقه احمدیه و مذاهب ایرانی بهائی و زرتشتی در سراسر جهان است..

آداب و رسوم در دهلی
Tilak
تیلاك نشان مذهبی‌ای است كه آن‌ها بر روی پیشانی خود می‌گذارند و معتقدند برای آن‌ها سعادت، خیر و بركت به ارمغان می‌آورد. این نشان معمولاً از خمیر قرمز رنگی كه تركیبی از زردچوبه، زاج سفید، ید و كافور است تهیه می‌شود و سپس به صورت لكه‌ای كوچك در بین ابروان گذاشته می‌شود. به عقیده مردم هند، این نقطه از پیشانی محل خرد نهفته، تمركز و عقل انسانی است. در ضمن از نظر مسائل عبادی هم كانون مهمی‌به حساب می‌آید و از طرفی آن را چشم سوم وجود خود می‌دانند و تمام مراسم مذهبی آن‌ها با گذاشتن تیلاك و چند دانه برنج با انگشت نشانه شست روی این نقطه انجام می‌شود. در ضمن این رسم در بعضی مواقع برای خوش‌آمد گویی یا وداع با میهمان هم دیده می‌شود.
درست كردن حلقه‌های گل در هند بسیار مرسوم است. در هنگام نشان دادن ادب و احترام بیشتر دسته‌گل‌هایی از یاس سفید با گل‌های جعفری یا همیشه بهار (نارنجی رنگ) تهیه می‌كنند. و به شكل ریسمانی به هم می‌بافند و ته آن را گره می‌زنند و آن را در مراسم مختلف بر گردن كسی كه می‌خواهند به او احترام بگذارند می‌اندازند. استفاده از حلقه گل در مراسم ازدواج بسیار مرسوم است.

نقش دین در فرهنگ مردم دهلی
آئین های دینی بخش بسیار مهمی از فرهنگ عمومی دهلی را تشکیل می دهد و مردم اوقات زیادی را صرف انجام این مراسم می کنند. فرقه های دینی مختلف مانند: جین ها، سیک ها، مسیحی ها، یهودی ها، هندوها و مسلمان ها هر یک به فراخور دین خود در معابد، مساجد و کلیساها با خواندن دعا و نیایش به عبادت می پردازند
انجام مراسم ”آکنی بوتا“ AgniBoutha است که به هنگام طلوع و غروب خورشید انجام می گیرد. عبادت کنندگان در مکان هائی که در معرض تابش خورشید است می ایستند و با خواندن دعاهای خاص و ریختن آب در ظرف های سنگی خورشید را پرستش می کنند. از دیگر مراسم هندوها جشن ”هولی“ holy است که به مناسبت آمدن بهار، مردم با پاشیدن رنگ به سروصورت یکدیگر شادی و سرور خود را ابراز می کنند. این جشن به عنوان یک رسم دینی با فرهنگ عمومی مردم عجین شده است
اداب غذا خوردن
• هندىها آداب خاصى در مصرف غذا دارند، آنان در غذا خوردن اسراف نمىكنند، زیرا معتقدند با افراط در غذا دچار تنبلى شده و این امر مانع رشد فكرى و جسمانىشان مىشود.
•از سویى دیگر سعى مىكنند غذاى مصرفىشان به چرخه طبیعت بسیار نزدیك باشد. به همین دلیل غذاهایى چون ماهى و گوشت را كه برای بهدست آوردن آن باید موجود زندهای را كشت و در نتیجه باعث برهم زدن چرخه طبیعت میشود را مانع آرامش روح و نیایش با خدا مىدانند.
•از آداب جالبی که دارند، با دست غذا خوردن است که هیچ طبقهی خاصی را هم شامل نمیشود، هندىها معتقدند براى غذا خوردن نباید واسطهاى وجود داشته باشد تا انرژى بین غذا و انسان در تعامل باشد.
شبیه گستره جغرافیایی ایران، عادات غذایی در هر منطقه هند متفاوت است به طور مثال در جنوب (شهرهایى چون حیدر آباد، شانل و…) غذاهاى تند مصرف مىكنند، در غرب (مثل كلكته) غذاى شیرین و در شمال (مثل دهلى) غذاى تند و روغنى.

رسوم ازدواج در دهلی
رسم ازدواج کامل
رسم ساتی
رسم چند شوهری
ازدواج خواهرانه
گرچه در مورد اعتقاد به سنت ازدواج و رسومات آن، نظرات گوناگونی در هند وجوددارد، اما نهاد ازدواج در میان تمامی هندوها و سایر ادیان از درجه اهمیت واحدی برخوردار است و در همین ارتباط ازدواج در اکثر متون مذهبی هند به مثابه یک فریضهمذهبی آمده است.
متون مذهبی «وداها»، «حماسه ها»، «یورانا» و همچنین متون مذهبی «بودائیسم» و «جِینیسم» ازدواج را یک فریضه مذهبی قلمداد می کنند. ازدواج که در لغت هندو «ویواه»خوانده می شود، به عنوان یک وظیفه اساسی برای هر «هندو» محسوب می گردد. بر اساساعتقادات مذهب هندوئیسم، هر انسان بایستی پنج قربانی بزرگ انجام بدهد. انجام این پنج قربانی تنها زمانی ممکن است که فرد ازدواج کرده باشد. بنابراین زن یا مرد تازمانی که ازدواج نکرده باشد نمی تواند این پنج فرض بزرگ را انجام دهد. زندگی مشترکیکه زن و مرد تشکیل می دهند در هندوئیسم، «گرهیاستا» خوانده می شود و پنج قربانیمذکور تقدیم به خالق هستی «براهما» خدایان هندو، اجداد، عناصر و همنوعانمی گردد.
بنابراین دختر و پسر هر دو، جایگاه خاصی در مذهب هندوئیسم دارند. هندوها برایتولد فرزند پسر، اهمیت ویژه ای قائل اند، زیرا معتقدند که تولد فرزند پسر منجر بهرستگاری یا آزادی می شود. بر اساس اعتقادات هندوئیسم، زنان خلق شده اند که وظیفه مادری را به عهده بگیرند و مردان آفریده شده اند که بتوانند پدر شوند. ازدواج درهندوئیسم از لحاظ نظری یکی از مراسم مذهبی چندگانه مبنی بر «اهدای بدن» یا «قربانیبدن» است که زن و مرد هندو بایستی در یک مقطع از زندگی شان آن را انجام دهند.
بر اساس اعتقادات مذهب هندوئیسم، باید دختر را به محض رسیدن به سن مناسب برایازدواج به خانه بخت فرستاد و اگر پدر و یا قیم دختری که به سن ازدواج رسیده، تا سه سال پس از این مقطع او را به خانه بخت نفرستد، گناه بزرگی مرتکب شده است و در همین حال اگر والدین، دختر را در این مدت به خانه بخت نفرستند، دختر آزاد است که زوج خودرا به دلخواه خود انتخاب کرده و با او ازدواج کند.
گرچه سن ازدواج در مناطق شهری هند رو به افزایش است، اما ازدواج کودکان و ازدواجدر سنین پایین تر هنوز هم در روستاهای هند مرسوم است. سنین ازدواج در هند از نوزاد 6ماهه شروع می شود و تا سنین بالا ادامه می یابد. هم اکنون در بسیاری از مناطق روستایی هند، نوزادان کوچک دختر و پسر را با برگزاری مراسم مذهبی همانند سایر مراسمازدواج به عقد یکدیگر در می آورند و سپس نوزاد دختر به خانه شوهرش یعنی منزل پدرپسر خواهد رفت و در حقیقت مابقی عمر را تا رسیدن به بلوغ جسمی و عقلی در آنجا خواهدگذراند. هدف این نوع ازدواج که بیشتر در ایالتهای راجستان و مناطق جنوبی هند رواج دارد، وابسته کردن دختر و پسر به زندگی مشترک از ابتدای دوران کودکی است.
سن ازدواج در میان گروهها و مذاهب مختلف در هند متفاوت است و این کشورپایین ترین معدل سنی ازدواج را چه در میان دختران و چه در میان پسران در جهان دارااست.
در میان طبقات مختلف مذهبی در هند، به ترتیب دختران «طبقه نجس» یا هاریجان،براهمان (طبقات روحانی هندو) کساتریا (طبقات رزمی)، مر و ویشا (طبقات کشاورز)پایین ترین سن ازدواج را دارند.
قانون اساسی هند در بخش ازدواج هندوها که در سال 1334 به تصویب رسید، حداقل سنازدواج برای زنان را 15 سال و برای مردان 18 سال تعیین کرده است، اما عملاً اینقانون در همه جا به اجرا در نمی آید.
بهترین و پسندیده ترین نوع ازدواج، هدیه کردن عروس به داماد است. هندوئیسم برای ازدواج بین زوجین شرایطی قائل است. از جمله یک مرد هنگامی می تواند ازدواج نماید کهشرایط دوران تعلیم و مطالعه متون مذهبی هندو را پشت سر گذاشته باشد. مطالعه متونمذهبی بایستی طبق دستور انجام گیرد و در دوران مطالعه نیز، متعلم بایستی مسایلی راکه هندوئیسم تعیین کرده است رعایت نماید. متون مذهبی «ودا» متشکل از سه نسخه است ومتعلم بایستی حداقل یکی از آنان را مطالعه کند تا بتواند ازدواج کند. متون مذهبیهندو تأکید دارند که مرد و زن بایستی در دوران قبل از ازدواج از عزت نفس و اتکاء بهنفس برخوردار باشند. این متون همچنین تأکید می نمایند که مرد و زن نبایستی قبل ازازدواج رابطه جنسی داشته باشند. تا قبل از تصویب «قانون ازدواج هندوها» در سال 1334، از لحاظ اعتقادی، هر هندو می توانست تعداد زیادی زوجه اختیار نماید. تا اینزمان در طبقه تاجر، طبقه رزمنده و یا افراد ثروتمند و قدرتمند چندزوجه ای نیز دیدهمی شد. اما در میان طبقات روحانی و رهبران عمدتا یک زوجه ای مرسوم بود.

رسم ازدواج کامل
خواستگاری
قرار گرفتن مرد به عنوان محور و همچنین وجود فشار ناشی از تهیه جهیزیه که ریشه در فقر اقتصادی مردم هند دارد، عملاً موجب شده تا عموما خانواده ها خواستار داشتنپسر باشند. به طوری که بعضا تولد اولاد دختر را به عنوان نَحس یاد کرده و می کنند.این موضوع که به طور مستقیم بر نهاد خانواده نیز اثر گذاشته، موجب شده تا در جامعه هند اصولاً برای مرد ارج بیشتری (در آئینهای مختلف) قائل شوند و به همین خاطر نیزبه هنگام ازدواج اصولاً خانواده دختر در تلاش برای پیدا کردن داماد مناسب باشد. درهمین راستا لازمه یافتن داماد مناسب و خوب، ارائه شرایط مناسب و خوب بوده و نهایتاانتخاب داماد با وضعیت طبقه، امکانات مالی و شرایط اجتماعی خانواده دختر رابطه پیداکرده است. به هر تقدیر پیشنهاد ازدواج در هندوها اصولاً از جانب خانواده دختر مطرحمی شود و پدر و مادر دختر، پس از انتخاب داماد به منزل او رفته و پیشنهاد را مطرحمی کنند. در این هنگام دختر و پسر هیچ نقشی در رد یا قبول ازدواج نداشته و حتی بعضاهمدیگر را تا قبل از مراسم ازدواج نیز نمی بینند.
بعد از حضور خانواده دختر در منزل پسر، پدر و مادر داماد به منزل عروس می روند ودر این رابطه مراسم مختلفی وجود دارد. در جنوب هند خانواده داماد پس از قبول عروس همراه با یک دست لباس به منزل دختر رفته و نظر نهایی خود را اعلام می کنند. در شرق هند یعنی ایالت پنجاب، خانواده داماد با یک قطعه جواهر (گردنبند یا انگشتر) همراه با لباس و با یک نوع ظرف نقره به منزل عروس می روند که به این رسم «سگاتی» نیز گفته می شود.
مراسم عروسی در هند
مراسم مذهبی، بخش عمده ای از نظام ازدواج در هندوستان را تشکیل می دهد. متون مذهبی در رابطه با ازدواج می گویند که عروس به وسیله پدر و یا ولی خود به داماد «سپرده» می شود، بنابراین از داماد دعوت می شود که برای بردن عروس به محل عروسیمراجعت کند. مراسم عروسی با توجه به مذهب، طبقه، فرقه، درآمد و موقعیت اجتماعی افراد، متفاوت است. در مجموع، مراسم مذهبی ازدواج عبارت است از مراسم نامزدی، تعیینیک روز خوش یمن با تعیین ساعت و دقیقه برگزاری جشن عروسی که به آن مراسم استقبال ازداماد توسط خانواده عروس گفته می شود، تقدیم حلقه گل متقابل توسط عروس و داماد،تحویل عروس به داماد، قرار دادن دست عروس در دست داماد و چرخیدن هر دو با یکدیگر هفت مرتبه به دور آتش مقدس که برای همین منظور در محل برگزاریجشن عروسی بر پا شده است.
همراه با چرخش عروس و داماد به دور آتش، روحانی هندو که در محل حاضر است، شروعبه خواندن اوراد و سرودهای مذهبی از «ودا»، «گریاسوتورا» و «سازیتیس» می کند و درهمین هنگام از روغن مخصوص که در دست دارد، به داخل آتش می ریزد.
اما طبقات پایین هندو مجاز نیستند که در هنگام ازدواج از اوراد و «ودا» استفادهکنند. به همین دلیل آنها از اوراد «مانترا» که در متون «یورانا» موجود است، استفادهمی کنند. این مراسم بین 3 تا 6 ساعت طول می کشد و عروس و داماد باید تا 12 ساعت غذانخورند. مراسم عروسی عموما در محلهای عمومی با برپایی سالنی که از پارچه و چوب بهشکل چادرهای زیبای سرپوشیده ای تزئین شده است، برگزار می شود.

جهیزیه (دوری) در هند
جهیزیه در ابتدا هدایا و پیشکشهایی بود که به دختران در زمان ترک خانه پدری و ورود به خانه همسر اهدا می شد ولی متأسفانه امروزه تبدیل به امری مزاحم و ناهنجار شده است که بازتاب آن دخترکشی و سقط جنین، خودکشی، سوزاندنعروس و موارد دیگری که باعث هتک حرمت دختران هندی است، می باشد. مسأله جهیزیه درمیان کاستهای مختلف و شهرها و روستاها به صورت یک مشکل اجتماعی جدی مطرح است که قوانین ازدواج پسر و دختر با کاست خود یا بالاتر و پایین تر مورد سوءاستفاده واقعشده است این قوانین انتخاب همسر را محدود می کند؛ مضافا به اینکه پسر به صورت یک هدف باارزش تری نسبت به دختر در این جوامع تجلی می کند و عامل اصلی در این میانجهیزیه است یعنی دادن اجناس و کالاهای مادی و پول نقد و طلا به خانواده پسر در زمان عقد ازدواج و حتی در مناسبتهای مختلف بعد از ازدواج هم ادامه دارد و در بعضی جوامع تا آخر عمر.
متأسفانه آمار سقط جنین زنان باردار بعد از سونوگرافی و خودکشی و خودسوزی دختران هندی بسیار بالا است. حتی در شهرهای بزرگی مانند دهلی به طور متوسط در هر 24 ساعتیک عروس از خودسوزی جان می سپارد، در اکثر این حوادث ناگوار، عامل اصلی جهیزیه می باشد.
در عصری که هند به پیشرفتهای اقتصادی بی سابقه ای دست یافته، گزارشات روزافزونیاز شکنجه و سوزاندن عروسان هندی به خاطر جهیزیه به دست می رسد. افزایش این عمل به واسطه ظهور عصر جدیدی از مصرف گرایی که با سنن قرون وسطایی تداخل پیدا کرده، ابعادجدیدی یافته است. مقامات هندی می گویند: تمام خانواده ها صرف نظر از زمینه مذهبی، اجتماعی و اقتصادی شان، به طور فزاینده ای جهیزیه بیشتری را طلبمی کنند تا از فقر بگریزند، ثروتی بیندوزند، تا لوازم مدرنی را که هر روز تبلیغش رادر تلویزیون می بینند، به چنگ بیاورند. در جریان شتاب جامعه به سمت مدرنیزه شدن تقاضای جهیزیه، راهی شده است تا سالیان سال بعد از ازدواج، همچنان پول و کالا ازخانواده عروس اخذ شود و اگر خانواده عروس قادر به این کار نباشد عروس در معرض گرفتاری ضرب و جرح و حتی قتل قرار می گیرد.
جهیزیه شاید بزرگترین عامل فشاری باشد که ستم کشیدگی زنان در هند و سایر نقاط شبه قاره را تشدید می کند. این سنت که در آغاز به منظور کمک به زندگی دختران که وارث خانواده محسوب نمی شدند بنا نهاده شد، اینک به عامل ورشکستگی خانواده ها وستم کشیدگی زنان بدل شده است. از لحظه ای که یک دختر به دنیا می آید، خانواده اشمی دانند که سالها و حتی نسلها باید بهای ازدواج و جهیزیه اش را بپردازند. و همینعمل موجب قتل نوزادان دختر و سقط جنین دختر می شود. اگر دختر زنده بماند،خانواده اش با اعتقاد به اینکه جز خرج برایشان فایده ای ندارد و باید روزی او راتحویل خانواده شوهر بدهند با او مثل یک سربار رفتار می کنند و نسبت به برادرانشغذای کمتری به او می دهند و توجهی به سلامتش ندارند. بعد هم خانواده داماد فکرمی کنند به خاطر اینکه باراضافی ورود یک زن به خانواده شان را پذیرفته اند، بایدپول کلانی به آنها داده شود.
رسم جهیزیه در هند بدین قرار است که خانواده داماد بر اساس موقعیت اجتماعی،وابستگی طبقاتی، و موقعیت اقتصادی و تحصیلی خود از خانواده دختر تقاضاهایی مبنی بردریافت وسایل زندگی می کند. خانواده عروس بایستی در هنگام نامزدی با این تقاضا موافقت کنند. مقدار جهیزیه قبل از ازدواجبین طرفین توافق می شود. این جهیزیه شامل طلا، ماشین، وسایل الکترونیکی، وسایل زندگی، فرش، مسکن و پول نقد است و میزان آن بستگی به وضعیت خانواده عروس از لحاظ طبقه و امکانات مالی دارد. هم اکنون خانواده های عروس در مورد یک وسیله نقلیه ازدوچرخه تا ماشین آخرین مدل خارجی و در مورد مسکن نیز از منازل اجاره ای تا منازل ویلایی در اروپا به داماد هدیه می کنند و این دو مسأله بسیار حائز اهمیت است. ازآنجا که اکثر جامعه هند در فقر به سر می برند، بسیاری از دختران جوانی که والدین خویش را در موقعیت ناگواری می بینند، به منظور رها کردن والدین خویش از مشکلات اقتصادی یا دست به خودکشی می زنند و یا راهی مراکز فحشاء می شوند. در بسیاری ازموارد، پس از اینکه زوجین تشکیل خانواده می دهند، خانواده عروس موفق نمی شود به خاطر مشکلات اقتصادی، به وعده های خود در مورد تهیه جهیزیه عمل کند. در نتیجه خانواده داماد اذیت و آزار عروس را شروع می کند و بدین طریق سعی می کند که خانواده عروس را تحت فشار قرار دهد تا به وعده های خود عمل کند.
در این راستا بسیاری از نوعروسان تحت فشارهای روحی و اذیت و آزار جسمی قرارمی گیرند، و در برخی از مواقع نیز خانواده داماد اقدام به سوزاندن عروس می کنند.عروس سوزی در سالهای اخیر نیز، قربانیان بسیاری داشته است. شاید بتوان ادعا کرد که روزی نمی گذرد که عروس سوزی در هند اتفاق نیافتد، اما تمامی آنها در روزنامه هاگزارش نمی شود. مردم شاهد انعکاس تعداد زیادی از آنها در روزنامه ها هستند، اماتعداد قربانیان این جنایت هولناک بیش از آن است که در روزنامه ها منعکس می شود.آمار منتشره در همین رابطه حاکی است که تنها طی سال 1369 حدود 1000 دختر در شهردهلی در همین رابطه دست به خودکشی زده اند.

رسم ساتی
«ساتی» واژه ای است سانسکریت که به معنای «همراه» می آید. بر اساس اینرسم اگر شوهر زن جوانی بمیرد، زن جوان بایستی خود را زنده زنده در آتش بیاندازد که جنازه شوهرش در آن، در حال سوختن است. این رسم که ریشه در عقیده هندویی دارد، اشعارمی دارد که زن با قربانی کردن خود در هنگام سوختن جنازه شوهرش باعث می شود که شوهرش را از آتش جهنم نجات بدهد. با گذشت زمان این رسم نه تنها فراگیر، بلکه به صورت کمال مطلوب خانمها درآمده است. با درگذشت شوهر، بیوه وی خود را در آتش وی می سوزاند و یااگر او را دفن می کردند، بیوه وی نیز زنده زنده همراه وی مدفون می شد. یکی ازاصلاح طلبان مشهور هندی به نام «راجام موهان روی» در اوایل قرن نوزده میلادی مبارزهخود را علیه رسم ساتی آغاز نمود. در نتیجه تلاشهای وی حاکم انگلیسی وقت هندوستان بهنام «لرد ویلیام بنیک» قانون ممنوعیت ساتی را در سال 1271 تصویب کرد. بر اساس این قانون سوزاندن بیوه شوهر متوفی و یا زنده مدفون کردن وی جرم تلقی می شود و قابل تعقیباست.
بر اساس این قانون در صورتی که شخص متوفی تحت تأثیر تزریق دارو نتواند شخصاتصمیم بگیرد، کسانی که به وی دارو تزریق کرده اند، با عنوان قاتل قابل تعقیب هستند.همچنین هر گونه تعاون و همکاری در اجرای رسم ساتی، به مثابه قتل محسوب می گردد.
با تصویب قانون ممنوعیت ساتی در سال 1361 گرچه بیوه های هند از بلای زنده سوختننجات پیدا کردند، اما آنجا که تعلمات «دین هندو» ازدواج مجدد زنان بود، بسیاری ازبیوه های هند مجبور بودند که زندگی فلاکت باری را تا آخر عمر ادامه دهند. بسیاری ازبیوه زنان بر این عقیده بودند که حداقل با سوزاندن خود از مشکلات بسیاری رهامی شوند، اما زندگی بدون شوهر تا پایان عمر برای آنان مصیبت بزرگتری به حساب می آید.

رسم چند شوهری
گرچه رسم چندشوهری کمتر از چند زوجه ای در هندوستان مرسوم است، اما به هر حال دربعضی از نقاط این کشور مشاهده می شود. این رسم در میان طبقات «تودا» و «کوتا» ازمنطقه «نیلگریز» و طبقه «خاسا» از منطقه «جونان باور» و (اطراف شهر در ادون) و دربعضی دیگر از نقاط شمال هند رواج دارد.
رسم چندشوهری به دو گونه مختلف است:
الف نوع اول «برادری» خوانده می شود که تمامی شوهرهای یک زن برادر هستند.
در این نوع از رسم چندشوهری، برادر ارشد نسبت به دیگر برادران از حقوق بیشتری دررابطه با زن برخوردار است. در میان طبقه «تودا» برادر ارشد با دختر ازدواج می کند،اما دیگر برادران نیز به او دسترسی دارند. فرزندانی که در این خانواده به دنیامی آیند، متعلق به برادر بزرگ هستند. این رسم هم اکنون در منطقه و ایالت «هاریانا» رواج دارد.
ب در رسم چندشوهری نوع دوم، شوهران یک زن با یکدیگر رابطه خویشاوندی ندارند.به این نوع ازدواج، چند شوهری متفرق، گفته می شود. این نوع ازدواج در میان طبقه «نیار» در ایالت «کرالا» مرسوم بوده است.
ازدواج مرد با زن برادر متوفی خود در صورتی که دارای فرزند ذکور باشد. در ایننوع ازدواج در صورت مرگ شخصی که دارای فرزند ذکور است، برادر کوچک وی بایستی بابیوه وی ازدواج کند. بر اساس این رسم برادر بزرگ فرد متوفی، حق ندارد که با بیوهبرادر خود ازدواج نماید. این رسم در حال حاضر در میان طبقات «جات» «کجرات» و تعدادزیادی از دیگر طبقات ایالات «اتارپرادش» و طبقه «کاراگوز» در منطقه «میسور» رواجدارد.
ازدواج خواهرانه
در این نوع ازدواج در صورت مرگ زن، شوهر با خواهرزن خود ازدواج می کند. اینازدواج در بخشهایی از ایالت «هاریانا» رواج دارد.
عصر گوپتا(Gupta ) یعنی قرون دوم تا چهارم میلادی عصر طلایی هنر هند است و در ادامه شاهد تحولات عظیمی در هنر هند هستیم . از قرن دوازدهم به بعدتاثیرات تمدن اسلامی برهنر شروع می شود . اوج این تحولات در قرون ۱۶-۱۷ در دوره شاهان گورکانی ویا حکومت مغولان تیموری است . در این زمینه بوجود آمدن سبک راجپوت (Rajput ) در نقاشی و سبک فرشبافی ایرانی در هند ، ساخت بنای عظیم و زیبای تاج محل، بنایی با شکوه و مرمرین که به دستور شاه جهان به عنوان مقبره همسرش ساخته شد ، از شاخصه های این عصر هستند.
البته اشکارا این تحولات به کمک هنر مندان ایرانی در دوره گورکانی به انجام می رسد. ذکر فلسفه و استتیک و جهان بینی هنرمند هنر هندی از مجال این مقاله خارج بوده و فرصتی دیگر را طلب می نماید.
ودر آثار ایرانی مانند بنای کاخ خورشید هم از سبک و هنر و نمادهای هندی استفاده شده مانند نقوش میوه انبه در ستونهای و دیواره های کاخ خورشید کلات نادری

منابع تحقیق: