هنجاريابی ابزاری معتبر جهت سنجش مهارت‌های زندگی دانش آموزان ابتدايی

مقياس مهارتهاي زندگي

 چكيده: در اين مقاله مراحل طراحي ،تدوين و هنجاريابي ابزاراندازه گيري مهارتهاي زندگي براي اجرادردوره ابتدايي معرفي شده است .مطالب مورد بحث مقاله شامل اهداف پژوهش ،مراحل تدوين و معرفي مقياس ،نمونه گيري و روش اجراي فرم هاي مقدماتي ،تجربي ونهايي وتجزيه وتحليل داده هاست. براي تجزيه و تحليل داده ها علاوه برروش روانسنجي كلاسيك ،ازروش سئوال پاسخ ( (IRTالگوي راش استفاده شده است. پس ازحذف پرسش هاي نامناسب وتجزيه و تحليل داده ها، فرم نهايي مقياس مذكور با 42 پرسش ودربرگيرنده چهارخرده مقياس شامل مهارتهاي اجتماعي، خود نظم دهي، خويشتن داري و مسئوليت پذيري اجتماعي جهت اندازه گيري مهارت هاي زندگي جامعه هدف مناسب و معتبر تشخيص داده شد. روش تحقيق بكار برده شده تهيه مقياس مذكور از نوع تحيق و توسعه آموزشي ((R&Dاست. جامعه آماري دانش آموزان پايه پنجم ابتدايي شهرتهران كه درسال82 ـ 81 است. روش نمونه گيري وحجم آن در مراحل اجراي تحقيق مقدماتي، تجربي و نهايي مقياس به ترتيب روش نمونه گيري دردسترس40نفر، خوشه اي چند مرحله اي120نفر وروش تصادفي خوشه اي و چند مرحله اي 300 نفر مي باشد.

كليد واژه ها: مهارت هاي زندگي.مهارت هاي اجتماعي. خود نظم دهي. خويشتن داري. مسئوليت پذيري اجتماعي. اعتباريابي.

مقدمه:
امروزه عليرغم ايجاد تغييرات عميق فرهنگي وتغيير در شيوه هاي زندگي،  بسياري از افراد در رويارويي با مسائل زندگي فاقد توانايي هاي لازم و اساسي هستند و همين امر آنان را در مواجهه با مسائل ومشكلات زندگي روزمره و مقتضيات آ ن آسيب پذير نموده است.
انسانها براي مقابله سازگارانه بااسترسها، موقعيتهاي مختلف و كشمكشهاي زندگي به كاركردهايي نيازدارند كه آنان را در كسب اين توانايي تجهيز نمايند. اين كار كردها بسيار زيربنايي اند ودر فرايند تحول شكل مي گيرند. كاركردهايي همچون شناختها، عواطف ورفتارها كه درقالب ساختارهايي مانند عزت نفس، خود كارآمدي، توانايي حل مسئله ، مكانيزمهاي مقابله، خود پنداره، مهارتهاي اجتماعي و سبك هاي اسناد تجلي مي يابد. (سازمان جهانی بهداشت11377).
به نظر مي رسد درحال حاضر  نهادهاي سنتي مانند خانواده،  مدرسه  و ساير نهادهاي فرهنگي براي ايجاد و رشد چنين كاركردهايي در كودكان ونوجوانان  چندان موفق نبوده اند. عوامل مختلف از جمله: رسانه هاي گروهي، موقعيتهاي گوناگون اجتماعي، اخلاقي،  تغييرات اجتماعي، انتظارات و ارزشها بين كودكان و نوجوانان و والدين آنها شكاف زيادي ايجاد نموده است. بنا براين ضروري است فرصتهايي فراهم گردد ،تاكودكان ونوجوانان علاوه بر كسب توانايي هاي خواندن ـ  نوشتن ـ  رياضي و جز آن، مهارتهاي زندگي را نيز فرا گيرند. امروزه ما شاهد بروز خشونت، افزایش طلاق و خانواده های تک والدی هستیم. وقتی ملاحظه می کنیم که منبع اصلی کودکان برای محافظت در برابر این خطرات خانواده است – که خود نیز مساله دار است – مقدار این عوامل خطر، زنگ خطر را به صدا در می آورد . حال اگر ما بخواهیم از منابع بزرگسالان – راهنمایی و مشاوره – یا همان روشهای سنتی جهت مقابله با مشکل اقدام کنیم شرایط بسیار بغرنج می شود. ملاحظات سنتی بهداشت و روان برای ارضای نیازهای کودکان ناکافی است. اگر ما بخواهیم مشاوران و درمانگران خود را بسیج کنیم تنها ظرفیت رسیدگی به حدود یک تا دو درصد این کودکان را از طریق روان درمانی فردی و مشاوره خواهیم داشت .وانگهی بسیاری از این کودکان تنها 5 جلسه یا کمتر درمان سرپایی دریافت می کنند (لویس، دلوکوکینسکی و همکاران2  1988به نقل از دلو کینسکی و همکاران ترجمه ملک محمدی و همکاران، 1386 ) در نتیجه با توجه به منابع محدود و کثرت کودکان استفاده از آموزش مهارتهای زندگی باعث توسعه مهارتهای سازگاری، روابط مثبت اجتماع پسند و در نتیجه تاب آوری3 کودکان می شود. در نتیجه به جای تلاش های تک کوششی از کوشش های گروهی به خصوص مهارتهای زندگی پیشنهاد می شود.

بیان مسئله:
سازمان جهاني بهداشت به منظور بالا بردن سطح بهداشت رواني و پيشگيري از آسيب هاي رواني اجتماعي برنامه اي با عنوان «آموزش مهارتهاي زندگی1» تدارك ديد وبه منظور بررسي بيشتر در آگوست 1993 در يونيسف مطرح نمود.مهارتهاي زندگي مهارتهايي هستند كه فرد را قادر مي سازند در محيط هايي كه زندگي مي كند موفق وكامياب باشد. سازمان بهداشت جهانی، مهارتهای زندگی را توانایی هایی برای سازگاری و رفتار مثبت که افراد را قادر می سازد که به طور موثری با تقاضاها و چالش های روزمره زندگی مقابله نماید،تعریف می نماید. یونیسف هم، مهارتهای زندگی را اینگونه تعریف می کند “رویکردهای تغییر رفتار یا رشد رفتار که برای ایجاد تعادل در  سه حوزه طراحی شده است، دانش، نگرش و مهارت2 “. تعریف یونیسف با توجه به مدارک و شواهد تحقیقاتی پیشنهاد می کند که تغییر در رفتارهای مخاطره آمیز غیرممکن است مگر بر اساس صلاحیت های نگرشی ،رفتاری و مهارتی . مهارتهای زندگی به طور اساسی و اصولی شامل توانایی هایی هستند که به ارتقاء بهداشت روان و شایستگی های کودکان برای مقابله با واقعیت های زندگی کمک می کند.اکثر محققان رشد ، موافق این مسئله هستند که مهارتهای زندگی در زمینه سلامتی و مسایل اجتماعی کاربرد دارد.آنها دربسیاری زمینه ها مفیدند، نظیرپیشگیری ازسوءمصرف مواد3 ،سوءاستفاده جنسی4، بارداری دوره نوجوانی5 ،پیشگیری از خودکشی6 و ایدز. )وردینگر7 و همکاران 2009)
حوزه این تعریف به مصرف کننده آموزش8 ،آموزش حفظ محیط زیست9، آموزش صلح و آرامش یا آموزش و رشد ،معیشت و تولید درآمد10 گسترش می یابد. مهارتهاي زندگي هم شناختي، وهم رفتاري اند (آلبي وگالوتا11 1997) مهارتهاي زندگي برداشت هاي گوناگوني به عمل آمد اما سازمان بهداشت جهانی ، یونسکو و یونیسف ده راهبرد و تکنیک اصلی مهارتهای زندگی را به شرح ذیل اعلام نمود :
مهارتهاي حل مسئله12 ـ ارتباط موثر13 _ مقابله با هيجانات منفي واسترس14 ـ مهارتهاي تصميم گيري15 ـ تفكرخلاق16_تفکر نقادانه ـ خودآگاهي17 _خودكنترلي18 _مهارت ارتباط بین فردی19 _همدلی20 .
برنامه آموزش مهارتهاي زندگي در كشورهاي مختلف اجرا گرديده و موفقيت آن به اثبات رسيده است. بعضي ازكشورهاي درحال توسعه مهارتهاي زندگي را دربرنامه مدارس گنجانيده اند و برخي نيز نسبت به اين اقدام ابراز علاقه كرده اند.
خوشبختانه ايران هم به عنوان يكي از كشورهايي است كه به ضرورت اجراي اين برنامه پي برده واقداماتي اهم به انجام رسانيده است. بنابراين به منظور آموزش اين مهارتها شناخت هرچه بيشتر وجامع تر مفاهيم وسازه هاي مربوط به ويژگيهاي انساني ابزارهاي خاص ودرنهايت مهارت استفاده از اين ابزارها، امري ضروري است. برنامه آموزش مهارتهاي زندگي براساس مبناي نظري ديدگاه يادگيري اجتماعي بناشده است.
در اين ديدگاه يادگيري فرايندي فعال و مبتني بر تجربه فرض مي شود كه از طريق مشاهده رفتار ديگران و پيامدهاي آن صورت مي¬گيرد.
اساس اين نظريه آن است كه رفتارهاي اجتماعي از طريق تقويت آموخته وحفظ مي شوند و در انجام يك رفتار، هم داشتن مهارت آ ن رفتار و هم حس خود كارآمدي اهميت دارد. سولومون نيز در يادگيري هم به متغير هاي خارجي وهم داخلي اشاره مي كند و معتقد است كه براي ايجاد رفتارهاي اجتماعي مثبت، افراد بايد عناصر خاصي از محيط مانند: شركت در فعاليتهاي گروهي،  كمك كردن و ديدن نمونه هاي مثبت را تجربه كنند.
اين شرايط خارجي به نوبت منتهي به رشد متغيرهاي دروني مثل حل مسئله، توانايي درك ديگران و همدلي مي شوند و در نهايت مدل رشد اجتماعي هاوكينز هم مطرح مي كند كه براي ايجاد پيوند و تعهدات قوي نسبت به ديگران واجتناب از رفتارهاي ضد اجتماعي سه عامل مهم عبارتند از:
1- فرصتهايي براي مشاركت
2- حمايتهايي براي مشاركت موفقيت آميز
3- پاداش ثابت (باقري 1381).
مهارت هاي زندگي را نمي توان به صورت غيرفعال آموزش داد. اين مهارتها ازطريق آموزش مهارتهاي عملي اثبات تجربي و تمرينهاي نظارتي ياد گرفته مي شوند (بابادي 1382).
برنامه آموزش مهارتهاي زندگي دركشورها وزمينه هاي گوناگوني مورد مطالعه قرار گرفته كه به عنوان مثال مي توان به موارد زير اشاره كرد:
1-تاثير مهارتهاي زندگي بر مطالعات اوليه پيشگيري (بوتوين1،1997، پنتر2 و همكاران،1998، اينكويچ3 و همكاران،1990، كرتر4 و همكاران1991، ايگرت5 و همكاران،1994، باكرو6 و همكاران، 1995، رتيار و ادبكن7، 1996، تامپسون8 و همكاران، 1998، گريفت91999).
2-ارتقاء تواناييهاي رواني اجتماعي (مكركولاف10،1982، اسپيواك و شور11، 1982، فنروسمونزف12 1985، پيرمنت13 و همكاران، 1987، رزنبرگ141990، ريزج15 و همكاران، 1993، گيلبرتواورليك16،1996).
3-مطالعات درماني (باتلر17 و همكاران ،1980، كابلين و كورن بليت18،1981،  كلوم و لونز19، 1983، استاك20 و همكاران 1987، ون هاست21 و همكاران1984، لوچمن22 و همكاران، 1991، لاريسون23، 1992، لمين24 و همكاران،1993، گريفت25، 1999).
4-کومپس، بانز، مالکارن و وارشام26 (1991) به این نتیجه رسیدند که برنامه مهارتهای زندگی باید بر دو نوع عمده بر اساس سبک سازگاری مورد تاکید، گروه بندی شود. یک گروه از برنامه های بر سازگاری متمرکز بر مساله تاکید دارد که به کودکان کمک می کنند تا راههای اثربخش تسلط بر جنبه های شخصی، محیطی یا ارتباطی را بیاموزند. گروه دوم بر سازگاری متمرکز بر هیجان27 تاکید دارد که نوعا به کودکان می آموزد که هیجان منفی مرتبط با حوادث فشارآور را تعدیل و مدیریت کنند. (دلوکلینسکی و همکاران، ترجمه ملک محمدی و همکاران 1386)
5- اسلیکر 1 و همکاران (2005) ارتباط بین سبک فرزندپروری2 و رشد مهارتهای زندگی شامل ارتباط بین فردی، تصمیم گیری، حفظ سلامتی، و رشد هویت در نوجوانان را مورد مطالعه قرار دادند. نوجوانان والدینی که با هم تفاهم دارند در 4 بعد مهارتهای زندگی ذکر شده به طور چشمگیری پیشرفته تر هستند.
6- آموزش مهارتهای زندگی از جمله روشهای بسیار موثر جهت پیشگیری از سوء مصرف مواد، الکل و مواد غیرقانونی هستند. بوتوین، باکر، دوسن بوری، تورتو3 (1990) از مدل آموزش مهارتهای زندگی جهت کاهش سوء مصرف سیگار در نوجوانان سنین پایین استفاده کردند. آنها کاهش مصرف سیگار را نسبت به گروه کنترل در گروههای سفید، اسپانیولی زبان و آفریقایی – آمریکایی حومه شهر مورد مطالعه قرار داد و نتایج بسیار ثمر بخش بود. آنها (2000) مجددا از آموزش مهارتهای زندگی توسط گروه های همسالان و همسانان با و بدون جلسات یادآوری استفاده کردند و نتایج بسیار مثبت بود. بوتوین و همکاران (1994 و 2000) چندین مطالعه در کاهش مصرف الکل در نوجوانان سفید و اقلیت اجرا کردند و نتایج به نفع گروه آزمایش بود. ( به نقل از ویکاری4 و همکاران ،2005)
ویکاری و همکاران (2005) تاثیر آموزش مهارتهای زندگی را در کاهش سوء مصرف مواد در 9 مدرسه روستایی توسعه نیافته روزانه مورد بررسی قرار دادند .نتایج موید آن بود که برنامه آموزش مهارتهای زندگی نتایج بسیار موثری در کاهش سوء مصرف مواد دارد.
در مطالعات ذكر شده از ابزارهاي گوناگوني استفاده گرديده است، كه به دو نمونه از آنها به اختصار اشاره مي شود.
1ـ” مقياس رشد مهارتهاي زندگي: فرم نوجوانان موضوع ها ي نظري ودرماني مربوط به مهارتهاي زندگي “. اين ابزار در پي ارزيابي روايي سازه و همساني دروني مقياس تجديد نظر شده رشد مهارتهاي زندگي (شايستگيهاي جسماني وثبات رواني) فرم نوجوانان است.فرم نهايي اين ابزار از 65 گويه تشكيل شده است كه همساني دروني آن 94% براي كل آزمون و دامنه اي از 72%تا 87% براي خرده آزمونها و همبستگي بين آنها معني دار گزارش شده است. آزمودنيهاي اين تحقيق شامل 166 دانشجوي تازه وارد دانشگاه بوده است (داردن51 وهمكاران1996).
2ـ” مقياس رشد مهارتهاي زندگي : فرم كالج” اين پرسشنامه بر روي533 دانشجوي كالج اجرا گرديد كه نتايج پايايي وروايي همزمان خوبي را نشان داده است (پيك لي سمير62 و همكاران 1998).
در ايران تحقيقات پراكنده اي درخصوص تاثير آموزش برنامه مهارتهاي زندگي در رشد توانايي هاي رواني و اجتماعي دانش آموزان انجام شده است ( لواساني، 1379؛ رمضان خاني و سياري، 1379؛ باقري، 1381).
در پژوهش هاي ذكر شده از ابزارهاي گوناگون استفاده شده است كه البته تعداد ابزارها برابر با تعداد مهارتهاي مورد تحقيق بود است، و گاهي از چند ابزار استفاده مي شده است. در هيچ يك از مطالعات انجام شده در ايران از يك آزمون مختص مهارتهاي زندگي استفاده نگرديده است. كه احتمالا اين امر به دليل نبود چنين ابزار معتبري بوده است.
به طوركلي هدف اين نوشتار ارائه گزارشي از ساخت ابزاري استاندارد و معتبر به منظور اندازه گيري مهارتهاي زندگي در دوره ابتدايي است تا از اين طريق بتوان به بررسي و مقايسه دانش آموزان با يكديگر و شناخت نقات  قوت و ضعف آنها در مهارتهاي زندگي پي برد. پژوهش حاضر در صدد است براي پرسش هاي زيرپاسخ مناسبي بيابد:
1-آيا مقياس تدوين شده مهارتهاي زندگي قابليت” اعتماد يا پايايي  ” كافي دارد؟
2- آيا مقياس مهارتهاي زندگي از”اعتبار يا روايي  ” كافي برخوردار است؟
3-محتواي مقياس تدوين شده مهارت هاي زندگي براساس “روش تحليل عاملي3″، ازچه عواملي تشكيل شده است؟
4- مقياس تدوين شده مهارتهاي زندگي با كدام مدل:” نظريه سوال- پاسخ4″ IRT  برازندگي دارد؟
5- آيا بين عملكرد دانش آموزان دختر با دانش آموزان پسردراين مقياس تفاوت معني داري وجود دارد؟
6- هنجار مقياس براساس نرم هاي استاندارد نظريه كلاسيك و سوال- پاسخIRT براي جامعه دانش آموزان شهرتهران چگونه است؟

تعاریف مفاهیم و اصطلاحات:
مقياس مهارت هاي زندگي: موسسه بريتانيايي تاكيد (TACADE) مهارتهاي زندگي را چنين تعريف
مي¬كند: «مهارتهاي شخصي و اجتماعي كه كودكان و نوجوانان  بايد آنها را ياد بگيرند تا بتوانند در مورد خود، انسانهاي ديگر و كل اجتماع به طور مؤثر، شايسته و مطمئن عمل نمايند.» مقياس مهارت هاي زندگي بر اساس همين تعريف تهيه شده است. اين مقياس داراي 42 سؤال (گويه) است، كه بر اساس روشها و اصول روانسنجي تهيه شد ه است. مقياس مذكوراز چهار خرده مقياس تشكيل شده است كه در ادامه به اجمال معرفي مي گردد.
خرده مقياس مهارت هاي اجتماعي5 : رفتارهاي انطباقي فرا گرفته شده كه فرد را قادر مي سازد با ديگران روابط متقابل داشته باشد و واكنشهاي مثبت نشان دهد و از رفتارهايي كه پيامد منفي دارد، اجتناب ورزد (گرشام واليوت6 ،1990 ) رين و ماركل (1987 ) مهارت هاي اجتماعي را در چهار طبقه معرفي مي¬كند: 1ـ مهارت در ابراز عقيده، احساسات و پذيرش تعريف و تمجيد؛ 2 ـ مها رت در تشويق و تمجيد اطرافيان و رسيدن به توافق با آنها؛ 3 ـ قاطعيت براي بيا ن در خواست هاي ساده، رد تقاضاهاي غير معقول و توانايي مخالفت با عقايد سايرين و 4 ـ مهارت كلامي براي گفتگو و حل مشكلات فردي (شهيم،1377) خرده مقياس مهارت هاي اجتماعي داراي 15 سؤال است كه از طريق تحليل عاملي نامگذاري شده است و با تعريف فوق مطابقت دارد.
خود نظم دهي (خود تنظيمي ): سازه پيچيدهاي است كه به راههاي گوناگوني به عنوان توانايي موافقت كردن با يك خواسته، توانايي شروع كردن و دست كشيدن از فعاليت ها بر طبق مقتضيات موقعيتي، توانايي تعديل تكرار فعاليت يا تداوم فعاليت هاي كلامي، حركتي در موقعيت هاي اجتماعي و آموزشي، توانايي به تعويق انداختن، كار كردن روي موضوع يا هدف دلخواه و توانايي ايجاد رفتاري كه از لحاظ اجتماعي و در غياب ناظران بيروني مورد تاييد خود فرد است، تعريف شده است (كمپ3،1982به نقل از نكويي،1377)
خورده مقياس خود نظم دهي داراي 12 سؤال است كه با توجه به نتايج تحليل عاملي نامگذاري شده است و با تعريف فوق مطابقت دارد.
خويشتن داري يا خود كنترلي: توانايي فرد به اينكه برانگيزه هاي خود مسلط باشد و با مطالعه عواقب و نتايج، آ نها را با اراده اش رهبري كند (شعاري نژاد 1374). به عبارت ديگر افراد مي توانند رفتاري را در خود بر انگيزانند و تقويت كنند و تغييرات لازم را در خود پديد آورند (گلاور و رونينگ41،1990، ترجمه خرازي) خرده مقياس خويشتن داري، داراي 9 سؤال است كه با توجه به نتايج تحليل عاملي نامگذاري شده و با تعريف فوق مطابقت دارد.
مسئوليت پذيري اجتماعي5 : مسؤليت اعمالي است كه فرد بايد در قبال عضويت در جامعه اي، براي آن انجام دهد. مسوليت به مثابه ديني (بهايي) است كه فرد مي پردازد تا به جايي وا بسته باشد. رفتارهايي مانند رعايت قوانين ايمني، آشغال نريختن در خيابان، تحقير نكردن افراد به خاطر متفاوت بودن و جز آن (كارل هانتر6، ترجمه قاسم زاده، 1378) خرده مقياس مسئو ليت پذيري اجتماعي داراي 6 سؤال است كه با توجه به نتايج تحليل عاملي نامگذاري شده و با تعريف بالا مطابقت دارد.

روش پژوهش:
پژوهش حاضرازنوع تحقيق و توسعه (R&D) آموزشي ودرزمره پژوهشهاي غيرآزمايشي
مي¬باشد. تحقيق و توسعه فرايندي است كه براي توسعه و اعتبار بخشيدن به فرآورده هاي آموزشي مورد استفاده قرار مي گيرد (سرمد و همكاران1376) اجرای این روش، چنان¬که در پژوهش حاضر نیز از آن بهره گرفته شد، شامل مراحل زير است:
بررسي پيشينه و مطالعه مقدماتي وضعيت موجود در زمينه پژوهش مورد نظر؛
1- تعريف حيطه¬اي كه ابزار سنجش براي اندازه¬گيري آن طرح مي شود؛
2- بيان موارد استفاده و مشخص كردن نوع ابزار و افرادي كه ابزار بايد درخدمت آنها باشد؛
3- تعريف مقوله¬هاي مورد اندازه گيري در ابزار؛
4- تعیين الگوي سوالات ابزار و نوع پاسخ و نمره¬گذاري آن؛
6- آزمايش فرم مقدماتي روي يك گروه چند نفري از جامعه آماري به ¬منظور تعيين خوانايي و قابل فهم بودن سوالات، تعيين مدت زمان لازم براي پاسخ¬گويي و مانند اینها در راستای ضرورت تعديل سوالات؛
7- اجراي فرم تجربي ابزار به¬منظور انتخاب مناسب¬ترين سوالات در ابزار نهايي؛
8- اجراي فرم نهايي و تجزيه¬وتحليل آماري به¬منظور تعيين قابليت اعتماد و اعتبار ابزار سنجش؛
9- تهيه و تنظيم دستورالعمل و راهنماي اجراي ابزار و روش¬هاي نمره¬گذاري وتفسير داده¬ها؛
10- تدوين گزارش و اشاعه يافته¬هاي پژوهشي
جامعه آماري مورد مطالعه كليه دانش آموزان پسر و دختر پايه پنجم ابتدايي مدارس دولتي مناطق 19 گانه آموزش و پرورش شهر تهران بوده است كه در سال 82ـ1381 مشغول به تحصيل بوده اند.
مقياس تدوين شده مهارت هاي زندگي در سه مرحله به شرح زير مورد نمونه برداري و به اجرا در آمده است:
مرحله اول، اجراي مقدماتي: در اين مرحله پيش نويس فرم مقدماتي که ازطریق بررسی پیشینه و چارچوب نظری وپس ازمشورت با اساتید فن و مصاحبه بادانش آموزان جامعه هدف با 50 پرسش تهیه شد برروي نمونه 40 نفري (20دختر و20 پسر ) كه در دسترس بود (نمونه دردسترس) اجرا گرديد هدف ازاجراي اين مرحله ويرايش سؤالات ازلحاظ درك وفهم ورسايي بود، در اين مرحله دو سؤال حذف گرديد ويك تجديدنظر ويرايشي روي سؤالات انجام شد.
مرحله دوم ،اجراي تجربي :در اين مرحله فرم مقدماتي با 48 سؤال بر روي نمونه اي باحجم 120 نفر از دانش آموزان (60 پسر و60 دختر )اجرا گرديد .هدف ازاين مرحله علاوه برتعيين شاخص هاي آماري، سنجش به منظور استفاده در نمونه گيري نهايي، بعضي از گويه هايي كه ويژگهاي آنها مناسب نبود نيز اصلاح يا حذف گرديد.
نمونه گيري در اين قسمت به صورتي بود كه دو منطقه آموزشي از مناطق 19 گانه شهر تهران به” روش نمونه گيري چند مرحله اي” انتخاب گرديد. به صورتي كه هر منطقه نماينده دو قشر برخوردار و كمتر برخوردار باشد (مناطق 2 و17).
مرحله سوم، اجراي نهايي :فرم نهايي آزمون با 45 سئوال و با در نظر گرفتن ملاحظات مرحله تجربي و بر اساس “روش تصادفي خوشه اي و چند مرحله اي” و فرمول مناسب روي 300 نفر از دانش آموزان كلاس پنجم ابتداي (150 پسر و150 دختر) اجرا گرديد. هدف از اين مرحله تعيين اعتبار و پايايي آزمون وتجزيه و تحليل نتايج آن و نرم يابي بود.
مراحل تدوین مقیاس مهارتهای زندگی: اولین گام برای تهیه میاس مذکور، تعیین حیطه و مهارتهای مورد سنجش است. با توجه به بررسی پیشینه و چارچوب نظری و پس ازمشورت با اساتید فن مجموعه مهارتها در قالب50 متغیر انتخاب شد. بدین منظور ابتدا در مورد هر مهارت مصاحبه ای کوتاه با چند دانش آموز کلاس پنجم تا مرحله اشباع انجام شد. سپس با چند تن از متخصصان و دست اندکاران آموزشی مصاحبه ای مفصل انجام شد. بدین صورت که هم از نظرات متخصصان تعلم و تربیت و روانشناس تربیتی، سلامت روان، روانشناس اجتماعی و هم از نظرات دست اندرکاران آموزشی و کارشناسان آموزش و پرورش و هم از نظرات متخصصان معاونت پیشگیری سازمان بهزیستی استفاده گردید و بر این اساس پیش نویس مقیاس در قالب 50گویه (پرسش) تهیه شد و به تأیید صاحبنظران رسید. وفرم پیش نویس مقیاس تهیه شد. فرم مذکوربر روی20دانش آموزدختر و20 دانش آموز پسر اجرا شد. دراین مرحله پس از پی بردن به اشکالات ادبی و نوشتاری نسبت به اصلاح آن اقدام شد. بنابراین چند گویه اصلاح و3 گویه هم حذف شد. بدین ترتیب فرم اولیه مقیاس تهیه شد. این فرم بر روی نمونه تجربی شامل 120دانش آموز دختر (60) و پسر(60) اجرا گردید. در این مرحله 2 گویه دیگر حذف گردید و فرم نهایی مقیاس با 45گویه آماده شد. فرم نهایی بعد از اجرا بر روی حجم نمونه و تجزیه و تحلیل به42 پرسش اصلاح گردید. در این مرحله 3 گویه بدلیل عدم برازندگی با مدل و پایین بودن ضریب تمییز حذف گردید و در نهايت مقیاس مهارت های زندگی با 42گویه (پرسش) به تایید رسید. و از نظر درجه دشواری و قابل فهم بودن برای دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی مناسب تشخیص داده شد.

تجزیه و تحلیل آماری مقیاس مهارتهای زندگی:
براي اعتباريابي مقياس تدوين شده مهارتهاي زندگي ازروشهاي دو نظريه رايج در روانسنجي و اندازه گيري تحت عنوان روشهاي نظريه كلاسيك و روشهاي نظريه جديدسوال-پاسخ IRTاستفاده شده است.

برازندگي واعتباريابي مقياس بانظريه كلاسيك: در این روش با استفاده از نرم افزارspss مشخصات روانسنجی
پرسش ها به شرح زیرمحاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت:
پايايي (قابليت اعتماد) پايايي مقياس تدوين شده مهارت هاي زندگي از طريق دو روش همساني دروني و باز آزمايي مورد سنجش قرار گرفت: به منظور برآورد همساني دروني مقياس در اين پژوهش از روش آلفاي كرونباخ استفاده گرديده است و در روش باز آزمايي، مقياس تدوين شده مهارت هاي زندگي در دو نوبت و به فاصله زماني چهار هفته بر روي گروه واحدي (44 نفري) از آزمون شوندگان اجرا شده است.
روايي (عتبار): روايي مقياس تدوين شده از طريق سه روش مورد بررسي قرار گرفت كه عبارتند از: شواهد وابسته به محتوا: مقياس تدوين شده بعد از تهيه فرم مقدماتي، تجربي و نهايي در اختيار اساتيد فن و محققان صاحب نظر قرار گرفت و با توجه به چارچوب نظري و از لحاظ روايي صوري و منطقي معتبر شناخته شد.
شواهد وابسته به ملاك: به منظور برآورد ملاكي مقياس تدوين شده مهارت هاي زندگي، بر پايه ادبيات تحقيق (ارزيابي توانايي ها و شايستگي هاي اجتماعي با آزمونهاي خود درجه بندي نوجوانان آكن بك وادلبروگ1 (1987 ) و گرشام و اليوت (1990) و تاثير آمورش مهارت هاي زندگي بر”خود پنداره افراد2  “رابطه اين مقياس و مقياس خود پنداره بك از طريق ضريب همبستگي مورد مطالعه قرار گرفت.و اعتبار سازه مقياس تدوين شده از دو روش مورد بررسي قرار گرفت. كه عبارت اند از محاسبه ضريب همبستگي كل مقياس با خرده مقياس ها و تحليل عاملي. به لحاظ نظري آزمون بايد با خرده آزمونها (خرده مقياسها) ضريب همبستگي بالايي داشته باشد وخرده مقياسها با هم همبستگي اندكي داشته باشند (سيف، 1376). تحليل عاملي: نتايج تحليل عاملي در اين پژوهش به روشPC3 و چرخش متمايل4  به دست آمد.
برازندگي مقياس با نظريه سئوال ـ پاسخ  (IRT ): مقياس تدوين شده مهارت هاي زندگي براساس نظريه جديد سئوال ـ پاسخ والگوی راش و با نرم افزارهاي بايلوگ5  و راسكال6 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. بطوركلي، پس از محاسبه آماري مبتني بر نظريه  سئوال ـ پاسخ و مقياس برازندگي سئوالها با الگوي مذكور و در نظر گرفتن نتايج حاصل از روش تحليل كلاسيك در مورد حذف يا نگهداري سئوالها بر اساس ملاكهاي زير تصميم گيري شد.
1- در مواردي كه سئوال براساس نتايج حاصل ازهردو روش تحليل، مناسب تشخيص داده شد در مقياس قرار گرفت.
2- در جاهايي كه سئوال براساس هر دو روش تحليل نامناسب تشخيص داده شد از مجموعه مقياس حذف گرديد.
3- سئوالي كه در روش كلاسيك نامناسب ولي در روش سئوال ـ پاسخ مناسب تشخيص داده شد در مجموعه آزمون باقي ماند زيرا دقت روانسنجي روش سئوال ـ پاسخ بيش از روش كلاسيك است.
4- سئوالي كه در روش كلاسيك نامناسب ولي در روش سئوال ـ پاسخ مناسب تشخيص داده شد در صورتي از مجموعه آزمون حذف گرديد كه به روايي محتوايي آزمون لطمه نمي زد اما اگر حذف سئوال روايي محتوايي آزمون را تهديد مي كرد، از حذف آن صرف نظر شد.
در حذف يا نگهداري سئوال هاي آزمون، بر اساس نتايج تجزيه و تحليل به روش كلاسيك و سئوال ـ پاسخ همه پارامترهاي سئوال (درجه دشواري، درجه تميز و …) مورد توجه قرار گرفت.
تحليل تفاوتها: به منظوردرك تفاوت عملكرد دانش آموزان دختر و پسر در مقياس تدوين شده مهارتهاي زندگي از آزمون T براي دو گروه مستقل استفاده شد.
نرم يا هنجار مقياس: نرم هاي محاسبه شده براي مقياس و خرده مقياسهاي مهارتهاي زندگي ازطريق دو مدل كلاسيك و سئوال ـ  پاسخ بدست آمده است كه ازنوع كلاسي و استاندارد است. نرم يا هنجار، مقياسي است كه نمره هاي خام آزموني با آن مقايسه مي شود تا موقعيت يا رتبه او نسبت به افراد گروه نرم تعيين گردد.

يافته هاي پژوهش:
در برازندگي و اعتباريابي مقياس براساس نظريه كلاسيك. همان طور كه در جدول شماره سه ملاحظه مي شود ضريب پايايي كل مقياس براساس روش همساني دروني 85/0 است و ضريب پايايي خرده مقياس ها بين 77/0  و 62/0  است.

جدول 3.ضرايب پايايي وخطا ي معيار اندازه گيري مقياس مهارتهاي زندگي .

و ضرايب همبستگي در روش بازآزمايي براي كل مقياس 740/0  و خرده مقياس هاي مهارت هاي اجتماعي 720/0 خود نظم دهي 680/0، خويشتن داري  650/0  و مسئوليت پذيري اجتماعي  710/0 به دست آمده است كه همگي  در سطح 01/0 = a  معني دار است. نتايج هر دو روش ياد شده نشان مي دهد كه مقياس مهارت هاي زندگي از پايايي نسبتا خوبي برخوردار است.
اعتبار يا روايي مقياس مذكور در روش شواهد وابسته به ملاك از طريق ضريب همبستگي اين مقياس و مقياس خود پنداره بك مورد مطالعه قرار گرفت. ضريب همبستگي (423/0r=) به دست آمده در سطح 01/0 = a معني دار مي-باشد. اين نتيجه در واقع حكايت از اعتبار مقياس مهارت هاي زندگي دارد. همانگونه كه گفته شد. اعتبار سازه مقياس تدوين شده از دو روش مورد بررسي قرار گرفت. كه عبارت انداز محاسبه ضريب همبستگي كل مقياس با خرده مقياس¬ها و تحليل عاملي.
به طور كلي مقياس تدوين شده مهارت هاي زندگي براساس شواهد وابسته به ملاك با چهار خرده مقياس مهارت هاي اجتماعي (49/0) خود نظم دهي (66/0) خويشتن داري (71/0) و مسئو ليت پذيري اجتماعي (46/0 ) همبستگي معني¬ داري دارد كه همگي در سطح 01/0 a= معني دار مي باشند و فقط خرده آزمون خود نظم دهي است كه با خرده آزمونهاي خويشتن داري (51/0) و مسئوليت پذيري اجتماعي (45/0)  همبستگي معني دار دارد .به جز اين مورد همه خرده آزمونهاي ديگر با هم همبستگي اندكي دارند.
مقياس تدوين شده براساس روش تحليل عاملي از چهار عامل اصلي اشباع شده است كه براساس چارچوب نظري تحت عنوانهاي مهارت هاي اجتماعي، خود نظم دهي، خويشتن داري و مسئو ليت¬پذيري اجتماعي نامگذاري شده است. چهار عامل ذكر شده در مجموع چهار خرده مقياس ابزار مورد پژوهش را تشكيل مي دهد.
در برازندگي مقياس با نظريه سئوال ـ پاسخ  (IRT) مشخص گرديد كه مقياس تدوين شده با مدل لجستيكي يك پارامتري1 (مدل راش ) درنظريه سوال ـ پاسخ برازندگي دارد و دامنه توانايي افراداز39/2-تا36 / 2+ وضريب پايايي88/0 كه تقريباً نزديك به ضريب پايايي بدست آمده توسط ضريب آلفاي كرونباخ 85/0 برآورد شده است. علت اينكه گاهي در نتايج حاصل از تجزيه و تحليل به روش كلاسيك و تجزيه و تحليل براساس نظريه سئوال ـ پاسخ تفاوت وجود دارد. اين است كه در اصل ساز و كار اين دو الگو و مفروض¬هايي كه اين الگو بر آنها استوارند، متمايز ديده مي شوند. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه دانش آموزان با همه سطوح توانايي مي توانند به مقياس مذكور پاسخ گفته و مقياس تدوين شده حاضر براي همه سطوح آنها قابل درك است. از طرفي منحني تابع آگاهي آزمون در اين پژوهش نشان داد كه اولا دامنه¬اي از توانايي كه مقياس در آن آگاهي دهندگي مناسبي ارائه مي¬دهد از 1-  تا 1+  گسترش مي يابد همچنين بيشترين ميزان آگاهي دهندگي در ميانه مقياس توانايي (0=0)  است. مي توان نتيجه گرفت كه مقياس ساخته شده در ميانه مقياس قابليت برآورد دقيق¬تري از توانايي افراد به دست مي¬دهد. با توجه به اينكه تابع آگاهي در نظريه سئوال ـ پاسخ به نوعي متناظر، با قابليت اعتماد (پايايي) مقياس در مدل كلاسيك است بنابراين مقياس حاضر از پايايي مطلوبي برخوردار است.
گفته شد كه به منظور درك تفاوت عملكرد دانش آموزان دختروپسردرمقياس تدوين شده مذکور از آزمون Tبراي دوگروه مستقل استفاده شد. براساس نتايج حاصله بين ميانگين نمرات گروه هاي دختر و پسر در كل مقياس وخرده مقياسها تفاوت معني¬دار وجود ندارد. نتايج در جدول شماره4 آمده است.

جدول (4): خلاصه آماره‌هاي مقياس وخورده مقياسهاي مهار تهاي زندگي

نرم يا هنجار مقياس: نرم هاي محاسبه شده براي  مقياس وخورده مقياسهاي مهارتهاي زندگي ازطريق دو مدل كلاسيك و سئوال ـ  پاسخ بدست آمده است اين نرم ها براي مقياس وخرده مقياسها جداگانه محاسبه شده است. به طوري كه رتبه درصدي و نمرات معيار شده Z  و Tبراي كل آزمون از طريق  هر دو روش كلاسيك و سئوال ـ پاسخ آزمون تهيه شده كه در جداول جدا گانه اي در دفتر چه راهنماي آزمون ارائه گرديده است.

بحث و نتيجه گيري:
يافته هاي مطالعه حاضر نشان مي دهد كه مقياس تدوين شده مهارت هاي زندگي پايه پنجم ابتدايي ابزار نسبتا پايا و معتبري است ، بنا براين مي توان از آن به عنوان ابزاري جهت تعيين نقاط قوت و ضعف دانش آموزان در زمينه مهارتهاي زندگي وتصميم گيري به منظور انجام طرح ها وبرنامه هاي آموزشي و جبراني استفاده نمود. همچنين مي توان ازآن به منظور مقايسه عملكرد دانش آموزان ابتدايي در زمينه مهارتهاي زندگي در كنار ديگر تكنيكها وابزارهاي اندازه گيري بعنوان ابزاري مفيد براي معلمان و محققان آموزشي استفاده كرد .
به طوركلي. عدم تفاوت معني‌دار بين ميانگين نمره‌هاي دختران و پسران در  دانش آموزان ابتدايي اين مطلب را نشان مي‌دهد كه مهارت‌هاي زندگي درتهران مستقل از جنسيت است. دليل اين مطلب رامي‌توان نگرش نسبت به عدم تمايز جنسي در خانواده‌ها ذكر كرد. از آنجايي كه بدليل نو بودن موضوع مهارت‌هاي زندگي، پژوهشي در اين زمينه  صورت نگرفته كه نشان دهد مهارت‌هاي زندگي درشهر تهران به چه عواملي بستگي داردو نگرش خانواده‌ها نسبت به آموزش اين مهارت‌ها بين دختران و پسران در شهر تهران چگونه است.، دليل ديگري را در اين مورد نمي‌توان ذكر كرد.
نكته اي بايد در زمينه مهارتهاي زندگي درخصوص كودكان ونوجوانان دانش آموز مورد نظر قرار داد ،اينكه  هر دانش آموزي علي الا صول ازهمان مراحل اوليه رشد درخانواده و اجتماع مها رتهايي را كسب كرده است .ولي باتوجه به ايجاد تغييرات عميق فرهنگي و تغيير در شيوه هاي زندكي در دهه هاي حاضر و آينده بنظر مي رسد كه نهاد هاي آموزشي فرصت هايي رادر قالب برنامه آموزشي مهارت هاي زندگي فراهم آورند تاكودكان ونوجوانان علاوه بر كسب توانايي هاي خواندن ،نوشتن ، رياضي و … مهارت هاي زندگي را نيز فرا گيرند.آموزش مهارت هاي زندگي راميتوان به دوصورت اجراكرد:1-آموزش مهارت هاي عام زندگي كه باهدف ارتقاي سلامت وبهداشت روان وايجاد رفتارها وتعاملات سالم صورت مي گيرد.2-آموزش مهارت هاي اختصاصي وويژه كه باهدف پيشگيري از يك آسيب مشخص،مانندآموزش مهارت قاطع بودن درمقابل فشارگروه براي سوء مصرف موادومانند آن به اجرادرمي آيد.شواهدعلمي نشان مي دهندكه آموزش مهارت بااين روش ودرقالب يك برنامه گسترده،نقش مهمي درپيشگيري اوليه دارد(سبز علي سنجابي،1384).آموزش مهارتهاي زندگي،باارتقاي بهداشت رواني وآمادگي رفتاري،فرد رابه رفتاري سالم واجتماعي مجهز ميكند.آمادگي رفتاري به سه عامل بستگي دارد:1-توانايي هاي رواني-اجتماعي فرد كه بايادگيري وتمرين مهارت هاي زندگي ايجاد مي شود.2-احساس كفايت وكارآمدي فرددرزمينه مهارت هاي زندگي3-قصد وتمايل فردبراي اجراي مهارت ها.
با توجه به اثربخشي برنامه آموزش مهارت هاي زندگي دركاهش عوامل خطرسازفردي وتمايل دانش آموزان به زندگي بهتر(محمدخاني،1387)ايجاد بستر مناسب براي آموزش مهارت هاي زندگي درمدارس بسيارمهم است.لذاپيشنهاد مي شود وزارت آموزش وپرورش با درك اهميت اين موضوع آموزش اين مهارت هارا به ويژه ازسنين پايين دردستوركارخودقرارداده وزمينه توسعه اين نوع آموزش هارافراهم سازد.
پژوهش حاضرابزاري استاندارد ومعتبردراختياردست اندركارانآموزش مهارت هاي زندگي اعم ازمعلمان،روانشناسان تربيتي وسلامت روان وپژوهشگران قرارمي دهدتاقبل ازهرگونه آموزش ومداخله اي خط پايه(وضعيت موجود)مهارت هاي زندگي دانش آموزان ابتدايي را اندازه گيري نمايندوبرپايه آن آموزش خودراطرح ريزي كنند.اين ابزار رامي توان پس ازارائه آموزش هاي لازم جهت اندازه گيري اثربخشي آموزش هامجددابكار بردتاميزان تاثيرمداخلات آموزشي مشخص گردد.
با عنايت به اينكه ارزشيابي و سنجش و اندازه گيري مهارت هاي زندگي يكي از ساز و كارهاي اصلي هر برنامه آموزشي مي باشد ،در خصوص سنجش و اندازه گيري اين مهارت ها ي مي بايست نكات زير را مورد نظر قرار داد :
براي هر برنامه جديد مهارت هاي زندگي ابزار ارزيابي تدوين شود . اين ابزار  با يد متغيرهایي را ارزيابي كند كه با محتوا  و روش شناسي  برنامه نزديك و مرتبط باشد . بدون شك پرسشنامه هاي موجود نمي تواند براي هر برنامه اي مؤثر باشند ، زيرا بايد حاوي ابعاد برنامه جديد (انطباقي ) باشند، اما مي توان باتوجه به محتواي برنامه و بر اساس اصول سنجش و انداره گيري اقدام به تهيه ابزار مناسب نمود . ابزار پژوهشي بايد براساس نحوه ادراك كودكان و نوجوانان از خودشان تهيه شوند.عمده مشكلي كه درزمينه سنجش اين مهارت ها از طريق پرسشنا مه وجود دارد اين است كه كودكان ممكن است چيزي بگويند كه انجام نمي دهند . در اين مورد مي توان از والدين و معلمان پرس و جو نمود . بنا بر اين براي اينكه بتوان بهتر در زمينه سطح مهارت هاي زندگي كودكان و نوجوانان قضاوت به عمل آوريم ، پيشنهاد مي شود ،فرم هاي معادل مقياس تدوين شده كه بوسيله معلمان  ، والدين  ، اطرافيان و همسالان دانش آموزان تكميل شود ، تهيه  و هنجار يابي نمود .
علاوه برآن مي توان اين مهارت ها را از طريق روش هاي كيفي تر مشاهده ،مصاحبه و تكميل سيا هه رفتاري اندازه گيري كرد . بنا براين ضرورت ايجاب مي كند علاوه برمقياس تدوين شده كه نمونه عملي مناسبي است ، محققان ديگر اقدام به تهيه چنين ابزارهايي نمايند ، تا از اين رهگذر بتوان علاوه بر اقدامات عملي در زمينه آموزش مهارت هاي زندگي ، پژوهش هاي مفيدي نيز در اين باره انجام داد . بدليل گستر دگي موضوع مهارتهاي زندگي ،درمطالعه حاضر حوزه محدودي از مهارتهاي زندگي مورد پژوهش قرار گرفته است . درپژوهش هاي ديگر از اين دست ،مي توان حوزه هاي ديگر مهارت هاي زندگي مانند مهارتهاي حل مسئله ،تصميم گيري و …را نيز مورد بررسي قرارداد . و مقياسهاي معتبري به منظور اندازه گيري اين حيطه ها تهيه كرد تابه فراخور هدف تحقيق بتوان از آنها استفاده كرد . اين نوع ابزارها را مي توان براي همه مقاطع سني تهيه كرد.

منابع و ماخذ :
1-بابادي ،امين (1382 ) كاربرد روش هاي نو در آموزش مهارتهاي زندگي ،مجله رشد تكنولوژي آموزشي ، شماره 8 ، دوره 18 .
2-باقري ،منصور (1381 ) ،نقش آموزش مهارتهاي زندگي در دانش ،نگرش و عزت نفس دانش آموزان مقطع راهنمايي پايان نامه كار شناسي ارشد ، دانشگاه تهران .
3-دلوکلینسکی ،اریک ،آلن ،سندرا اف .(1996) .مهارتهای سازگاری کودکان 5 تا 11سال .ترجمه  حسین ملک محمدی،محمد مشکانی .(1386)تهران ،انتشارات سمیع
4-سازمان جهاني بهداشت برنامه آموزشي مهارتهاي زندگي ترجمه ربابه نوري قاسم آبادي و پروانه محمد خاني (1377) تهران :انتشارات معاونت امور فرهنگي و پيشگيري سازمان بهزيستي كشور .
5-سبزعلي سنجابي،بتول(1384)آشنايي بابرنامه آموزش مهارت هاي زندگي،رشدآموزش اجتماعي.28.پاييز.
6-سرمد،زهره.بازرگان،عباس.حجازي،الهه.(1376)روشهاي تحقيق درعلوم رفتاري،تهران.نشرآگاه.
7-سيف ،علي اكبر (1376 ) ، روش هاي اندازه گيري وارزشيابي آزمون ، تهران ، نشر دوران .
8-شعاري نژاد ، علي اكبر (1364 ) فرهنگ علوم رفتاري ، تهران انتشارات امير كبير .
9-شهيم ، سيما (1377) ، بررسي اعتبار ـ قابليت اعتماد مقياس روش درجه بندي مهارتهاي اجتماعي درگروهي از كودكان دبستاني شيراز ، مجله علوم تربيتي و روانشناسي دانشگاه شهيد چمران اهواز شماره 3 و 4 .
10-گلاور، جان اي برونينگ ، راجراچ ، (1990) روانشناسي تربيتي :اصول و كاربرد آن ، ترجمه علينقي خرازي (1378) تهران ، انتشارات مركزي نشر دانشگا هي .
11-محمد خاني،شهرام(1387).اثرآموزش هاي زندگي برعوامل خطرسازمصرف مواددرنوجوانان درمعرض خطر،رفاه اجتماعي شماره29.
12-نكويي ، بيوك (1377) بررسي رابطه خلاقيت ،باور هاي انگيزشي ، راهبردهاي يادگيري خود نظم بخش و پيشرفت تحصيلي در گروه هاي آموزشي رياضي فيزيك ، علوم تجربي ، علوم انساني ، فني و حرفه اي و كار و دانش در دانش آموزان سال سوم نظام جديد شهرتهران :پايان نامه كارشناسي ارشد: دانشگاه تهران .
13-هانتر گبوي ، كارل ، راهنماي آموزش مهارتهاي زندگي ، ترجمه فاطمه قاسم زاده (1378) تهران :صندوق كودكان ملل متحد ( يونيسف)..

منابع انگليسي:

1 _ Albee  Georg W & Gullotta Thomas f ( 1997) Primery Prevention
works , london. SAGE Publicotion .
2 _ Dardan cindy . A (1996) . life skills Development scale Adolesent from the theoricol and Therapeutic Relerentie Of life skills . journal of mental Health counseling . vol : 18(2) Ff : 142_163 .
3 _ Gresham , f.m & Elliott , S.N (1990) . social skills Rating system Manual . circle pines , MN : American Gudence service .
4 _ Griffith , is (1999) .D.A.R.E_ing tobe Different?Adrug Prevention and life skills Education Programme for Primary Schools , journal of Early child Development and Care . vol : 158 . PP : 95 _ 105
5 _ Picklesimer . Billiek . Miller , thodorek (1998) . life skills Development inventory colig forman : Assessment measure Journal of college _ student _ Development , vol : 39(1).pp: 100 – 110 .
6- slicker , Ellen.picklesimer , Billiek .Guzak , Andreak .Fuller ,Danak.(2002).the relationship of parenting style to older adolescent life skill development in the united state. Nordic journal of Youth Research .vol 13(3).pp 227-245 .
7- victory ,Judith R.smith , Edward A.swisher ,john D.Bechtel ,lorij. Elek ,elwira .Henry  m . Hopkins , Am.(2006).Results of a 3-year study of two methods of Delivery of life skills training. Health Education and Behavior .vol 33(3) .pp325-339.
8- Wurdinger , Scott .Rudolph , Jennifer .(2009) . A different type of success : teaching  important life skills through project based learning .improving schools .vol 12(2) .pp115-129.

Abstract:
Life skill scale : reliability instrument to measure life skills in elementry schools
Amin  Babadi MA
Mohammad  Moshani  MA
This article presents an account of the stages of a reliability objective instrument in order to measure life skills .beacase by this way we can understand the students weakness in deffrent dominals of life skills inyard five elementary school
And we can help students based their cognative .and affective characteristics and norming it in Tehran city .this test has devid four subdevisiones such as social skills self regulation _self controlling _ social responsibility.
Primary designe of life skillstest has contained 50 question
After administering the pre test (to 120 students ) and the final administration of the test to 300 students in the fifth grade level of elementary school in Tehran (81_82) the designe was analisd ,
The results obtained from the classical model and Item Respons Theory (IRT) .indicayed _showed_ that the mentioned scale consisting of 42 question _item_ was significant to measure the life skills of the society subject group .
Key word: Life Skill. Social Skills .Self Regulation. Self Control.Social Responsibility .Reliability
E-mail:aminbabadi54@gmail.com

1- life skills                             2- knowledge , attitude,skill
3-drug abuse                           4-sex abuse                           5-adolescence pregency                               6- suicide
7- Wurdinger                          8- consumer  education         9- enviormental  education                           10- livelihood
11-Albee, Gullotta                  12- Problem solving               13- Efficient Communication                       14- Negative emotion
15- Decision-making             16- Creative thinking              17- self-awarness                                          18- self-control
19- Inter relation ship             20- empathy

1- Betuwin                        2- Pintter                         3- Inkowich                   4- Kerter                  5- Igerth
6- Bakero                          7- Reteyar-Edebken        8- Tompson                   9- Greift                  10- Maker colaov
11- Spuvak-chor              12- Fener-semonzov       13- Peirment                  14- Resenberg        15- Resege
16- Gilberto orlic             17- Battler                       18- Cabline – corblite   19- Colom –loonse 20- Stack
21- Vonhoust                    22- Lochman                   23- Laryson                   24- Lemin               25- greift
26- Compas – Banez – makarne – Worsham          27-  emotion focused coping

موضوع: مقياس مهارتهاي زندگي: تدوين وهنجاريابي ابزاري معتبرجهت سنجش مهارتهاي زندگي دانش آموزان ابتدايي
نویسندگان:

امين بابادي
كارشناسي ارشد تحقيقات آموزشي و رئيس گروه نظارت و ارزيابي موسسات اموزشي استان قدس رضوي
Aminbabadi54@gmail.com
محمد مشكاني
كارشناسي ارشد روانشناسي استثنايي ومشاور اموزش وپرورش گرگان