نویسنده: مهدی یاراحمدی خراسانی
اشاره
با عنايت به اهميت آموزش به طور عام و آموزش هاي غير رسمي به طور خاص در اين مجال بصورت اجمالي آموزش هاي غير رسمي ارائه مي گردد.
مقدمه
امروزه مقوله ي آموزش و اهميت و اثرات آن در سازمان ها بر كسي پوشيده نيست. انواع و اقسام مختلف شيوه هاي آموزشي و نحوه و ميزان اثرات آن بر آموزش گيرندگان مباحث اساسي هستند كه در مجامع مختلف علمي آموزشي بدان پرداخته مي شود. در فرآيند آموزش بايد همواره مواظب بود تا با عملکرد منفی خود ، اثرات نامطلوبی را به طورناخواسته به سایرین منتقل نکنیم.
تعريف آموزش دهنده (معلم)
دربررسی موضوع آموزش ، همیشه با یک معلم ویک یا تعدادی متعلم مواجه هستیم. معلم کسی است که با بهره گيري از ابزار و دانش و تجربه ي خود آموزش می دهد.
تعريف آموزش گيرنده (متعلم)
متعلم نیز کسی است که آموزش می بیند. در واقع مديران، كارشناسان و يا كاركناني كه در دوره هاي آموزشي شركت مي كنند متعلم نام مي گيرند.
تعريف آموزش
فرایندی که طی آن ، آموزش دهنده اندوخته ها ودانش و تجربه ي خودرا به متعلم يا آموزش گيرنده انتقال می دهد ، آموزش نامیده می شود.
انواع آموزش ها
از لحاظ ميزان آگاهي آموزش دهنده و آموزش گيرنده از فرآيند آموزش مي توان آموزش ها را بردونوع تقسيم بندي نمود:
1- آموزش رسمی
2- آموزش غیررسمی.
تعريف آموزش رسمي
آموزش رسمی فرایندی است که طی آن ، هم آموزش دهنده وهم آموزش گيرنده نسبت به فرایند آموزش آگاه هستند، به عبارتی آموزش دهنده می داند که درحال آموزش دادن است وآموزش گيرنده نیز می داند که درحال آموزش دیدن است . لذا معلم دریاد دادن ومتعلم دریادگیری مختاربوده وهردو به صورت ارادی درفرایند آموزش شرکت می کنند.
تعريف آموزش غير رسمي
آموزش غیررسمی: فرایندی است که طی آن ، آموزش دهنده و آموزش گيرنده به صورت ناآگاهانه وغیرارادی درفرایند آموزش مشارکت دارند. یعنی آموزش دهنده نمی داند که درحال آموزش دادن است ومتعلم نیز متوجه نیست که درحال آموزش دیدن است. بنابراین آموزش دهنده دریاد دادن ومتعلم دریادگیری مختارنبوده وهریک به صورت غیرارادی نقش خودرا ایفا می کنند.
بررسي اثرات آموزش غير رسمي
اثرات و نتايج آموزش هاي رسمي در كتب و مقالات زيادي مورد بررسي قرار گرفته است. اكثر قريق به اتفاق كتب مرتبط با مديريت منابع انساني در حداقل يك فصل يا بخش خود به اثرات و تعاريف مربوط به آموزش هاي رسمي مي پردازند. ولي كمتر از آموزش هاي غير رسمي و اثرات و نتايج وشيوه هاي ارائه ي آن سخن به ميان مي آيد.
به بيان ديگر متاسفانه هروقت که صحبت ازآموزش ولزوم توجه به آن به میان می آید ، تمامی توجه ها به آموزش رسمی معطوف می شود ، درحالی که بخش اعظمی ازآموزش ها ازنوع غیررسمی بوده وبدون آن که متوجه آنها باشیم ، طی یک فرایند بی سروصدا وخزنده ، درمحیط کار وزندگی ما شکل می گیرند.به عنوان یک واقعیت باید پذیرفت که عمق آموزش های غیررسمی نیز همانند گسترش طیف ودامنه آنها ، بسیارزیاد است ، به طوری که اثرات مثبت ومنفی آموزش هائی که به طریق غیررسمی انجام می شوند، بسیار طولانی مدت بوده وبرای سالیان دراز دراذهان باقی می ماند.این واقعیت نشان می دهد که توجه به اموزش های غیررسمی واستفاده ازاین تکنیک جهت انتقال مفاهیم مورد نظر ، چه قدر اهمیت دارد. بنابراین باید مراقب باشیم که با عملکرد منفی خود ، اثرات نامطلوبی را به طورناخواسته به سایرین منتقل نکنیم. مدير يك سازمان خواه يا ناخواه به عنوان الگويي اثر گذار بر نيروي انساني مورد توجه قرار دارد. و رفتار او الگويي تمام عيار براي كاركنان مي باشد. از اين رو ضرورت دارد مديران نوعي از عملكرد را داشته باشند كه در نهايت تعهد و وجدان كاري همراه با نظم و انضباط فردي، سازماني و اجتماعي را به كاركنان و همكاران و مرئوسين خود منتقل نمايند.
INFORMAL EDUCATION takes place outside schools and is mediated by resources and resource people in the community. The first several sites provide in-depth thinking from Great Britain, where education for the full flourishing of human potential has become the core idea. Other conceptions, including museum and exploratorium resources in math and science, and dropout prevention follow.
Suggested implications for education?
We must move away from a view of education as a rite of passage involving the acquisition of enough knowledge and qualifications to acquire and adult station in life. The point of education should not be to inculcate a body of knowledge, but to develop capabilities: the basic ones of literacy and numeracy as well as the capability to act responsibly towards others, to take initiative and to work creatively and collaboratively. The most important capability, and the one which traditional education is worst at creating, is the ability and yearning to carry on learning. Too much schooling kills off a desire to learn…. Schools and universities should become more like hubs of learning, within the community, capable of extending into the community… More learning needs to be done at home, in offices and kitchens, in the contexts where knowledge is deployed to solve problems and add value to people’s lives. (Charles Leadbeater, The Weightless Society, 2000: 226-227)
