بررسی مسافرت‌های خارجی و تطابق آن با قوانین امورگمرکی

نویسنده: محب الدین شیخی فینی

چکیده
مسافرتهای خارجی یکی از راهکارهای کسب درآمد از لحاظ جذب تور یست , انتقال تجارب فرهنگی , سیاسی و اجتماهعی بوده و میباشد که برای تحقق آن می بایستی تلاش فراوانی درسطح داخلی و سطوح مختلف انجام پذیرد. فعالیت در حوزه مسافری خارجی بستگی به سازمانهای گمرک  ، گذرنامه ، اداره کل فرودگاهها ، بنادر ، پایانه ها ، کشتیرانیها ، سازمان گردشگری و شرکتهای حمل و نقل دارد که هر چه بیشتر نسبت به ارائه تسهیلات ، انگیزه مسافرت در تسریع امر حمل ونقل و تشریفات بهتر اقدام نمایند و همچنین خود را با قوانین داخلی و بین المللی وفق دهند که این سیاستگذاریها تاثیرات مثبتی و منفی در توسعه امر مسافرت در بر خواهد داشت .

Abstract
Foreign travel is one of the ways to earn money from the tourist attractions, transport and cultural experiences, and are politically and socially. The effort to achieve it must be done at local levels.
Depends on the activity of foreign travel agencies, Customs, Passport Office, airports, ports, terminals, shipping and transport companies and tourism organizations there. More than provide the facilities, incentive travel and transportation procedures to expedite better commit.
Also adapt their legislation and international policies that positively and negatively impact the development will have on the trip.

مقدمه
امروزه با توجه به اهمیت مسئله سفر و جهانگردی در روابط فرهنگی و تمدن و اقتصاد کشورها ، سرمایه های گسترده ای در جهت توسعه صنعت توریست ، تجارت ، ملوانی ،‌ارتباط دیپلماتیک ،‌ارتباط خانواده ها لازم به مسافرت میباشد و این سفرها همانطور که بیان گردید از کشور جمهوری اسلامی ایران به سایر کشورها و بلعکس مسافرت انجام میگیرد که بطور کلی انگیزه چه آندسته از افراد که به کشورهای دیگر و به ایران سفر مینمایند عبارتند از :‌ سفر برای امور تجاری و بازرگانی – مقاصد تحقیقاتی و آموزشی – سیاحت و گردشگری – دیدار با اقوام و آشنایان – زیارت اماکن متبرکه – امورسیاسی و دیپلماسی – ماموریتهای کاری – شرکت در مسابقات و همایشهای بین المللی و علمی  لذا اینگونه مسافرتها لازمه هماهنگیهای بین سازمانها و شرکتهای ارائه کننده به مسافرین میباشد که از بین همه آنها گمرک و حوزه معاونت مسافری بوده و هست که بنحوی با اربابان رجوع سر و کار دارند و در بهبود روشهای خدمت رسانی و ارائه تسهیلات به مراجعین و مسافرین سعی می نمایند و این امر موجب رضایتمندی آنان (‌مراجعین )‌از سازمانها میگردد و در ارزیابی عملکرد و موفقیت آنها تاثیرگذار میباشد .
هدف از طرح این تحقیق بررسی و تشریح روشهای موجود خدمت رسانی به مسافرین که در سطح شهرستان بندرعباس در مسیر به کشورهای خارجی در ترد می نمایند بوده و بهبود وضعیت این خدمت رسانی در آتیه میباشد . در این مقاله بدنبال تعاریف در حوزه مسافری ،‌نحوه خدمت رسانی ،‌تاریخچه ،‌چارت سازمانی و بررسی مشکلات و علل آن و ارائه پیشنهادات مفید و نحوه ارتباط با سایر سازمانهای خدمت رسان در کنار گمرک میباشیم تا به توسعه روشهای مطلوب و ایده عال برای مسافرین در حوزه معاونت مسافری گمرک شهید باهنر در سطح شهرستان بندرعباس به مردم عزیز ایران و استان هرمزگان قدم برداشته و زمینه جذب مسافر و توریست با توجه به  وجود تحریمها و سنگ اندازی از سوی دشمن خنثی و خدمت رسانی بهتر را فراهم آید .

معرفی گمرکات مسافری استان هرمزگان
گمرک شهید باهنر- گمرک قشم – گمرک کیش – گمرک بندرلنگه
که در اینجا به تفسیر و تشریح گمرک مسافری شهید باهنر و شمه ای از تاریخچه شهرستان بندرعباس، فرودگاه و بندر شهید باهنر می پردازیم .
گمرک شهید باهنر علاوه بر واردات، صادرات، ترانزیت، کاپوتاژ، ورود موقت و امانات پستی دارای گمرک مسافری می باشد.
گمرک مسافری شهید باهنر دارای دو مرز هوایی (1) و دریایی (2) می باشد.
اسامي معاونين امور مسافري گمرك شهيد باهنر بر اساس اطلاعات موجود

1-آقاي ولد بيگي           1373-1371
2-آقاي سرايلو              1375-1373
3-آقاي جلالي               1377-1375
4-آقاي خداياري            1388-1378
5- آقاي شيخي             از سال 1388 تاكنون

1-    فرودگاه بين المللي بندرعباس
2-    ترمينال مسافري بين المللي دريايي شهيد باهنر بندرعباس
تاریخچه شهرستان بندرعباس
شهرستان بندرعباس در 27 درجه و 11 دقیقه عرض شمالی و 17 دقیقه طول شرقی و با ارتفاع 9 متر از سطح دریا واقع شده است .این بندر که مرکز استان هرمزگان میباشد در سال 934 هجری قمری بنام بندر جمرون خوانده میشد و در سال 1514 پرتغالیها آنرا گمبرون یا گامبرون نامیدند در سال 1622 میلادی شاه عباس پس از بیرون کردن پرتغالیها از منطقه نام آنرا به بندرعباس تغییر داد. در سال 1698 هلندیها شهر تازه ای با بافت و معماری ویژه در وسط بندرعباس بنا نمودند که شکل ظاهری شهر جدید تا 1135 هجری قمری دوام یافت . این شهر یکی ار مهمترین مرکز استراتژیک و تجاری ایران و مسافری در جوار خلیج فارس و دریای عمان است . بندرعباس از طریق راههای دریایی و هوایی به مسیرهای کشور امارات متحده عربی مقصد  دبی (‌هوایی)‌و شارجه ( دریایی)‌و قطر و عربستان بصورت تردد مسافر مرتبط است .

تاريخچه فرودگاه بندرعباس
ازحدود سال 1339تا 1346 ناوگان حمل و نقل هوايي ايران كه شامل هواپيمايي DC3و DC6 بود در محلي بنام بندكناران واقع در 25 كيلومتري  جاده فعلي بندرعباس سيرجان (باباغلام) اقدام به انجام پرواز مي نمود از سال 1346 تا سال 1349 فرودگاه بندرعباس به محل ديگري كه هم اكنون قسمتي از بيمارستان شهيد محمدي در آن واقع گرديده انتقال يافت و كار ساخت فرودگاه جديد (فرودگاه فعلي )كه در سال 1349 ساخت باند آن به اتمام رسيده بود با توجه به عدم تكميل ساختمان ترمينال آن مورد بهره برداري قرار گرفت و در سال 1350 پس از تكميل ترمينال و نصب كامل دستگاههاي ناوبري اين فرودگاه رسما افتتاح گرديد
اين فرودگاه داراي طول جغرافيايي 562239 Eو عرض جغرافيايي 271307Nبوده و فاصله آن تا مركز شهر 5/8 كيلومتر ميباشد و در زميني به مساحت 4/481 هكتار بنا گرديده است

تاریخچه بندر شهید باهنر
بندر شهید باهنر از بنادر قدیمی استان و جزء 8 بندر فعال ایران به شمار می رود. در سال 1334 در بررسی محل مناسب برای ایجاد اسکله جدید بندرعباس(بندر شهید باهنر فعلی) کارشناسان خورچلو در منطقه سورو با توجه به عوامل طبیعی و تاریخی، محلی مناسب برای اولین اسکله مدرن بندرعباس در نظر گرفتند و در آبان ماه سال 1346 ساخت بنای اسکله سورو(بندر شهید باهنر فعلی) آغاز گردید. این اسکله تا مدتی بنام اسکله سورو یا اسکله جدید خوانده می شد. بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی این بندر به نام بندر شهید باهنر تغییر نام داد.
این بندر از فعال ترین و بزرگترین بنادر تجاری کشور بعد از خرمشهر در دهه 50 و 60 بوده و فعالیت سالیانه آن به 8 میلیون تن می رسید.
بندر شهید باهنر در جنوب ایران و در شمال خلیج فارس و در مختصات 56 درجه و 12 دقیقه طول شرقی و 27 درجه و 9 دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است.
موقعیت ممتـاز جغرافیایی در دسترسی به آب های آزاد جهان از طریق خلیج فارس، اتصـال به شبـکه بین المللی راه آهن و شبکه راه های بین المللی، نزدیکی به مناطق آزاد قشم و کیش و بنادر تجاری خلیج فارس این بندر را به پایگاهی استراتژیک و منحصر به فرد پس از مجتمع بندری شهید رجایی در منطقه تبدیل نموده است.
از لحـاظ موقعیت دریایی، این بندر در پناه جزیره قشم قرار گرفته و از تأثیر امواج بلند دریای عمان و خلیج فارس مصون می باشد.
بندر شهید باهنر سومین بندر صادراتی کشور است که در امور صادرات کالای غیر نفتی و حمل و نقل کالا و حمل و نقل مسافربری جایگاه ویژه ای دارد.
ویژگی خاص این بندر، برخورداری از آبخور 8/9 متر در زمان جذر کامل است که پس از بنادر امام (ره) و شهید رجایی بالاترین آبخور را در بین بنادر کشور دارا است. این بندر در گذشته نه چندان دور تنها بندر اصلی بندرعباس بوده و به لحاظ این که در محدوده شهر بندرعباس قرار دارد، همه روزه پذیرای تعداد زیادی گردشـگر و مسـافر بوده و حجم قابـل توجهی از تجـارت بندرعباس وابسته به فعالیت این بندر می باشد و نقش بسزایی در رونق اقتصادی منطقه دارد.
ترمینال مسافری دریایی بندر شهید باهنر
سالن مسافری داخلی (1) به مساحت 460متر مربع  به ظرفیت سالانه 540000نفر  دارای سرویس های شبانه روزی به جزیره قشم میباشد ، درضمن این بندر برای مسافرت دریایی به سایر جزایر استان به صورت اجاره دربستی(charter ) آماده ارایه خدمات میباشد .
سالن مسافری بین المللی (2)  به مساحت 3800متر مربع با ظرفیت سالانه 146000نفر مسافر دارای سرویس های روزانه به مقصد شارجه کشور امارات متحده عربی می باشد.
امکانات ترمینال مسافری بندر شهید باهنر عبارتند از:
•    حضور ارگانهای ذیربط ( گذرنامه، گمرک،باجه بانک ،قرنطینه) در محل جهت تسریع ارایه خدمات به مسافرین
•    رستوران
•    بوفه
•    تهویه مطبوع
•    امکانات سمعی و بصری
•    سالن های انتظار وترانزیت مسافر
•    نوارنقاله
•    ویلچر جهت حمل بیماران
•    آمبولانس
•    امکانات اطفاء حریق
•    تاکسی سرویس و وانت حمل بار مسافر
•    چرخ دستی حمل بار

1-    سالن مسافري داخلي مربوط به تردد مسافر به جزيره قشم تاسيس شده كه فعلا تعطيل و بعنوان خدمات بندري استفاده ميشود.
2-    سالن مسافري بين المللي مربوط به تردد مسافرين خارجي كه به كشور امارات متحده عربي امير نشين شارجه انجام مي پذيرد.
شرح وظایف معاون امور مسافری (1)
–    اتخاذ تدابیر لازم و اعمال نظارت در خصوص اجرای صحیح ودقیق قوانین امورگمرکی و مقررات صادرات و واردات و آئین نامه های اجرایی آن .
–    نظارت بر انجام تشریفات گمرکی مربوط به کالاهای مسافری تا خاتمه تشریفات قانونی مربوطه .
–    نظارت بر صحت اجرای مقررات گمرکی مربوط به تشخیص و اعمال میزان معافیت و یا وصول عوارض متعلقه کالاهای همراه مسافرین اعم از ورودی و خروجی .
–    نظارت بر صحت اجرای مقررات مربوط به معافیتها و ممنوعیتها در چهارچوب قوانین جاری .
–    نظارت بر اجرای مقررات مربوط به فروشگاههای آزاد (‌فری شاپ)‌، بسته ها و پیکهای سیاسی و پست بین الملل .
–    نظارت بر اجرای صحیح مقررات مربوط به کالاهای ظبطی و قاچاق مکشوفه .
–    اتخاذ تدابیر لازم در خصوص سرعت بخشیدن به امر ارزیابی کالاهای همراه مسافرین بمنظور کاهش زمان توقف مسافر در مبادی ورودی و خروجی .
–    نظارت بر تعیین شیفت های کاری کارکنان در طول شبانه روز .
–    نظارت بر اجرای صحیح مقررات مربوط به جواز عبور بین الملل وسائط نقلیه مسافران و جهانگردان ( کارنه دوپاساژ )‌
–    نظارت بر جمع آوری و ارسال بموقع اطلاعات آماری مورد نیاز به واحد آمار .
–    انجام ارزشیابی سالانه کارکنان تحت سرپرستی بر اساس دستورالعملهای مربوطه .
–    امضاء‌کلیه اسناد و مکاتبات و مدارک در ارتباط با وظایف محوله .
–    شرکت در جلسات و سمینارها حسب نظر مقام مافوق .
–    فراهم نمودن امکانات لازم در خصوص تشویق و ترغیب و ارتقاء‌کارکنانی که منشاء‌خدمات ارزنده بوده اند .
–    هماهنگی لازم با سایر وا حدهای مستقر در فرودگاه و سایر مبادی ورودی و خروجی دیگر جهت بهبود و پیشرفت امور.
–    انجام سایر امور محوله .
1-    شرح وظايف براساس شرح وظايف تعيين شده از سوي مديركل دفتر تشكيلات و بودجه گمرك ايران در مورخ 15/2/75
نحوه تشریفات گمرک (1) فرودگاه
هواپیما پس از نشستن روی باند فرودگاه مامور اموربندری نسبت به چک آن اقدام و مسافرین و کالاها را  به سمت سالن گمرک هدایت میکند .
مسافران محترم پس از ثبت گذرنامه در سامانه اداره گذرنامه ناجا و تحویل گرفتن کالاهای خود از دستگاه تسمه نقاله به گیت گمرک مراجعه و نسبت به ایکس ری کالا اقدام در صورت کالای اضافی و کثیرالسفر بودن مسیر قرمز طی مینماید در غیر اینصورت پس از  اعمال معافیت سالن گمرک  را ترک مینماید
همچنین گمرک فرودگاه دارای انبار بوده و کالاهای مسافرینی که جا مانده و بعد از سوی شرکتهای هوایی حمل میشوند قبض انبار و بعد از مراجعه مسافر و ارائه معرفینامه از سوی شرکت حمل و گذرنامه نسبت به تشریفات آن اقدام میشود همچنین کالاهای بارنامه ای و ترانزیتی و تجاری در انبار نگهداری که با توجه به اینکه گمرک فرودگاه زیر مجموعه گمرک شهید باهنر میباشد پس از ارزیابی کالا بر ظهر اظهارنامه قطعی ،‌ترانزیتی و … و صدور پروانه  ،کالا پس از پرداخت هزینه انبارداری کالا از گمرک فرودگاه خارج میگردد . لذا با توجه به عدم بازاریابی از سوی اداره کل فرودگاه و تسهیلات لازم از سوی سازمانهای مربوطه انبار فوق خالی و فعالیت تجاری انجام نمی پذیرد.
نحوه تشریفات گمرک سالن مسافری بین المللی بندر شهید باهنر
کشتی پس از ورود به لنگرگاه و پاس کشتی توسط گمرک و گارد اداره بندر شهید باهنر نسبت به ورود به حوضچه آماده و بعد از پهلو گرفتن مسافرین پیاده و وارد سالن گذرنامه میشوند و سپس بمنظور ثبت گذرنامه توسط اداره گذرنامه ناجا به سالن گمرک وارد و نسبت به برداشتن کالا از روی تسمه نقاله و هدایت به طرف دستگاه ایکس ری اقدام و پس ایکس ری به سمت میز ارزیابی مراجعه و تشریفات گمرکی و مسافرینی که بایستی حقوق و عوارض گمرکی پرداخت نمایند به سمت واحد صدور پته هدایت و پس از صدور و امضاء‌آخر و ثبت در واحد ثبت گذرنامه در سامانه اعطای معافیت ستاد قاچاق مرکز ثبت و سپس سالن گمرک را ترک مینمایند .

1-    تشريفات گمركي تمامي عملياتي است كه در اجراي مقررات گمركي انجام ميشود.
عوامل موثر در ترخیص کالای مسافری
1-     مقررات مسافری
تعریف مسافر(1) : مقصود از مسافر شخصی است كه دارای گذرنامه یا اجازه‌نامه معتبر بوده و از راه مجاز وارد كشور یا خارج شود .
اطلاعات مسافری مورد نیاز
مقررات مربوط به ترخيص لوازم و اشياء همراه مسافر
قانون مقررات صادرات و واردات
با عنايت به تصويبنامه شماره 59174/ت/2109 ه ـ مورخ 23/12/79 هيأت محترم وزيران و اصلاح ماده 31 آئين نامه اجرائي قانون مقررات صادرات و صادرات و تبصره هاي آن به شرح زير اصلاح ميگردد.
مسافران ايراني و غيرايراني كه از خارج كشور يا از مناطق آزاد تجاري، صنعتي به كشور وارد مي شوند علاوه بر اسباب سفر و اشياي مشخصي مستعمل همراه خود به شرط غيرتجاري بودن از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني و مازاد بر ارزش مذكور را با پرداخت حقوق گمركي و دو برابر سود بازرگاني وارد و ترخيص نمايند، مشروط براينكه كالاهاي مزبور از نوع كالاهاي ممنوع شرعي يا قانوني نبوده و جنبه تجاري نداشته باشند و علاوه برآن با فهرست كالاهاي مسافري ابلاغ شده از سوي وزارت بازرگاني مطابقت داشته باشد.
تبصره : كالاها و اسباب سفر و اشياء شخصي مستعمل همراه مسافر بايستي به فاصله يك ماه قبل تا يك ماه بعد از ورود مسافر به گمرك برسد.

فهرست كالاهاي ورودی مسافران ورودي
1 – دستگاههاي مورد استفاده در خانه از نوع برقي، گازي يا نفتي، اعم از اينكه استفاده از آن موكول به نصب در خانه در يك محل بخصوص باشد يا در مكان ثابتي در خانه جاي داده شود يا قابل حمل باشد.
2 ـ اجزاء و قطعات يدكي و ملزومات دستگاههاي موضوع بند يك
1-    منظور از مسافر در قانون امورگمركي شخصي است كه با گذرنامه يا اجازه عبور يا برگ تردد از راههاي مجاز به قلمرو گمركي وارد يا از آن خارج مي شود.
3 ـ اجزاء و قطعات يدكي و ملزومات اتومبيل سواري، موتورسيكلت و دوچرخه
4 ـ  لوزام سرميزو خانه داري
5 ـ لوازم شخصي، اجزاء و قطعات يدكي و ملزومات آن
6 ـ ساك و چمدان
7 ـ  البسه، كيف و كفش
8 ـ پارچه
9 ـ مواد غذايي ا زجمله : ترشي، شكلات ،تنقلات ،آبميوه، نوشابه غیرالكلي
10 ـ لوازم بهداشتي از قبيل : خميردندان ،مسواك، عطر، ادكلن و غيره
11 ـ  لوازم آرايش و آرايشگري
12 ـ مواد و لوازم تدخين (از نوع مجاز)
13 ـ كامپيوتر دستي يا كيفي و ملزومات آنها
14 ـ لوازم ورزش
15 ـ لوازم التحرير
16ـ دوچرخه و سه چرخه
17ـ گل مصنوعي
18ـ  تفنگ بادي
19 ـ فرش ماشيني
20 ـ ابزار دستي ،برقي و غيربرقي
21 ـ روزنامه، مجله، كتاب، تقويم، آلبوم و ساير محصولات صنعت چاپ
22 ـ اسباب بازي
23 ـ زيور آلات بدلي
24 ـ مودم – فاكس مودم

– براساس آئين نامه اجرايي قانون توسعه صنعت ايرانگردي و جهانگردي مصوب1370، علاوه بر كالاهاي قابل ورود توسط مسافران و اعمال معافيت هاي گمركي، هر جهانگرد مي تواند كالاهاي مشروح زير را كه جنبه تجاري نداشته و عرفاً مي تواند همراه داشته باشند به كشور وارد و به هنگام خروج از كشور خارج نمايد.
فهرست مشخصات اين وسايل در برگه «كالاي همراه جهانگرد» در گمرك ثبت مي شود:
الف – جواهرات شخصي، يك دستگاه دوربين عكاسي، يك دستگاه دوربين ويدئو يا فيلمبرداري غير حرفه اي، يك دستگاه دوربين چشمي، يك دستگاه وسيله موسيقي قابل حمل، يك دستگاه راديو پخش و ضبط قابل حمل، يك دستگاه كامپيوتر شخصي قابل حمل، جعبه وسايل كمكهاي اوليه، يك چادر اردويي با وسايل آن، وسايل ورزشي از قبيل وسايل ماهيگيري، قايق تفريحي كوچكتر از 5/5 متر، وسايل اسكي معمولي و آبي و راكت و تنيس و وسايل مشابه.
ب – خروج اشياي عتيقه، مسكوكات قديمي، آثار اصيل فرهنگي، كتب خطي، تابلوهاي نقاشي عتيقه و مانند آنها مجاز نيست و ممنوع مي باشد.
ج- خروج 125 گرم  خاويار ممهور به مهر و يا پلمب شركت شيلات و قبض خريد فروشگاه شيلات فرودگاه بلامانع است .
د- هر جهانگرد خارجي كه از كشور خارج مي شود مي تواند براساس تسهيلات مقرر مسافري ، علاوه بر لوازم شخصي متعارف صنايع دستي يا محصولات مجاز كشور و كتاب و مطبوعات را با حفظ جنبه غير تجاري آن از كشور خارج نمايد.

مقررات مربوط به ورود و خروج حيوانات و نباتات همراه مسافر
ورود و صدور حيوانات و پرندگان زنده اهلي منوط به ارائه گواهي بهداشت از كشور مبدأ و تأييد سازمان دامپزشكي مي باشد.
ورود و صدور حيوانات و پرندگان وحشي منوط به ارائه گواهي از سازمان حفاظت از محيط زيست خواهد بود.
ورود نهال و قلمه، بذر، پياز ، …. تخم نباتات مستلزم ارائه گواهي از وزارت جهاد كشاورزي و جهت صدور نيز مستلزم قرنطينه نباتي مي باشد.

2 – کالای مسافری از دیدگاه قانون جدید امورگمرکی
–    منظور از مسافر در این قانون شخصی است که با گذرنامه یا اجازه عبور یا برگ تردد از راههای مجاز به قلمرو گمرکی وارد یا از آن خارج می شود.(1)

1-    ماده 76 قانون امورگمركي
اشخاص زیر مسافر تلقی می شوند:
الف- شخص غی مقیم ایران که بطور  موقت به قلمرو گمرکی وارد یا ازآن خارج می شود.
ب- شخص مقیم ایران که از قلمرو گمرکی کشور خارج (مسافرخروجی(1)) یا به آن وارد (مسافر ورودی(2)) می شود.
تبصره 1- مسافران خروجی از قلمرو گمرکی به مقصد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مشمول مقررات این ماده نیستند و در صورتی که از طریق مناطق مذکور از کشور خارج شوند، موظف اند کالای خود را به گمرک اظهار نمایند.
تبصره 2- شرایط، تشریفات اظهار و ارزیابی و میزان معافیت کالای شخصی همراه مسافر و امور مربوط به مسافر در حدود  مقررات این قانون در آیین نامه اجرایی تعیین می شود.
مسافران غیر مقیم  ایران می توانند علاوه بر لوازم شخصی که بطور قطعی قابل ترخیص است ، اشیایی از قبیل : جواهرآلات شخصی ، اشیاء قابل حمل از جمله دوربین عکاسی و فیلمبرداری با مقدار متناسب ، فیلم و نوار یا ملزومات آن ، پروژکتور فیلم یا اسلاید ، دوربین چشمی ، آلات موسیقی ، ظبط و پخش بهمراه نوار و لوح فشرده ، گیرنده رادیویی ، تلویزیون ، ماشین تحریر ، ماشین حساب ، رایانه شخصی ، کالسکه بچه ، صندلی چرخدار ( ولیچر ) ، لوازم و تجهیزات ورزشی ،تلفن همراه ، جعبه وسایل کمکهای اولیه ، تجهیزات پزشکی قابل حمل مورد نیاز مسافر و قایق پارویی را که بر اساس آیین نامه اجرایی عین میگردد ، طبق رویه ورود موقت با ارائه تضمین به قلمرو گمرکی وارد نماید .(3)
–    مسافران غیر مقیم ایران می توانند وسیله نقلیه شخصی خود را با رعایت مقررات مربوطه طبق رویه ورود موقت به قلمرو گمرکی کشور وارد نمایند . ایرانیان مقیم خارج در صورتی می توانند از مقررات این ماده استفاده کنند که قبل از ورود به ایران حداقل سه ماه در خارج از کشور اقامت داشته با شند . (4)
–    تبصره 1 – وسیله نقلیه در مدت اعتبار پروانه ورود موقت ، می تواند پس از ثبت تاریخ و کنترلهای لازم از راههای مجاز خارج و وارد گردد .
–    تبصره 2- چنانچه ثابت شود وسایل شخصی یا وسیله نقلیه شخصی مسافران غیر مقیم ایران که ورود موقت شده ، خسارت کلی دیده است ، مرجوع کردن آن به شرط واگذاری به گمرک لزومی ندارد .

1-    Outgoing passengers
2-    Incoming passenger
3-    ماده 77 قانون امورگمركي
4-    ماده 78 قانون امورگمركي
3- معافیتهای مسافری
مقررات مربوط به ترخيص لوازم منزل ايرانيان مقيم خارج از كشور با استفاده از معافيت مسافری(1)
لوازم خانه و اشياء شخصي مستعمل ايرانيان مقيم خارجه اعم از مسافر با گذرنامه عادي، خدمت يا سياسي كه مدت اقامت آنان درخارج يكسال يا بيشتر بوده و ششماه آخر آن به طور متوالي باشد و جهت اقامت به ايران مسافرت نمايند و لوازم خانه و اشياء مستعمل اتباع خارجه كه براي اقامت به ايران وارد مي شوند مشروط براينكه:
الف – لوازم و اشياء مزبور از كشور محل اقامت مسافر حمل و يكماه قبل تا نه ماه بعد از ورود مسافر به گمرك برسد مگر در موارد فرس ماژور (حوادث غيرمترقبه) به تشخيص كميسيون رسيدگي به اختلافات گمركي.
ب- لوازم و اشياء مزبور با وضع و شئون اجتماعي آنان مناسب بوده وجنبه تجاري نداشته باشد.
ج – ظرف مدت پنج سال قبل از آن از چنين معافيتي استفاده نكرده باشند.
تبصره 1- كارمندان دولت كه براي انجام مأموريت يكساله و يا بيشتر به خارج اعزام مي شوند در صورتيكه قبل از پايان مأموريت و توقف يكساله از خارج احضار شوند مشمول شرط مدت يكسال توقف مذكور در اين بند نخواهند بود.
تبصره 2- منظور از اشياء و لوازم شخصي مذكور در اين قانون اشيايي است كه عرفأ فقط مورد استفاده صاحب آن قرار گيرد و منظور از لوازم خانه اشيايي است كه عرفأ (بصورت معمول) مورد استفاده خانواده صاحب آن اشياء هنگام اقامت در يك محل باشد.
توضيح اينكه: اتومبيل، موتورسيكلت، قايق و كالاهاي نو مشمول اين مقررات نخواهند بود.
لوازم منزل نو ايرانيان خارج از كشور و يا خارجياني كه براي اقامت به ايران مي آيند به شرط غيرتجاري بودن مشمول پرداخت حقوق و عوارض گمركي خواهد بود.

باستناد بند ح ماده 119 قانون امورگمركي
مقررات مربوط به ترخيص افزار كاردستي مستعمل ايرانيان مقيم خارج از كشور با معافيت (1)
آلات و افزار دستي مربوط به كار و حرفه ايرانيان و خارجياني كه به ايران مي آيند مشروط به اينكه:
1- اشتغال آن افراد به حرفه و پيشه كار مورد ادعا به تصديق مقامات كنسولي ايران در كشور محل اقامت قبلي آنان رسيده باشد و در نقاطي كه فاقد مقامات كنسولي ايران باشد، ارائه گواهي مقامت محلي كفايت مي كند.
2 ـ كالا يك ماه قبل از ورود يا نه ماه بعد از ورود آنان به گمرك برسد.
توضيح اينكه ماشين آلات و دستگاهها مشمول اين مقررات نمي شود.
4- فهرست كالاهاي ممنوع الورود توسط مسافر (2)
1ـ مشروبات الكلي
2 ـ اسلحه گرم و سرد مگر با موافقت وزارت دفاع
3 ـ مواد محترقه و منفجره
4 ـ ابزار و آلات قمار
5 ـ نشريات و فيلم و عكس و نوار و آثار و علائم توهين آميز به مقدسات مذهبي و ملي كشور
6 ـ مواد مخدر
7 ـ دستگاههاي فرستنده و همچنين دستگاههاي گيرنده با باندهاي غيرمجاز
8 ـ دستگاههاي مخصوص عكاسي و فيلمبرداري هوائي
9 ـ اسكناسهاي خارجي كه در كشور مبدأ از جريان قانوني خارج شده است.
10 ـ بليط بخت آزمايي
11 ـ ساير كالاهائيكه به موجب مقررات جدول تعرفه گمركي يا قوانين خاص ممنوع الورود شناخته شده يا بشود.

1-    باستناد بند خ ماده 119 قانون امورگمركي
2-    باستناد ماده 122قانون امورگمركي
5-کانال سبز و قرمز
استفاده از كانالهاي سبز و قرمز گمرك :
كانال سبز
مسافراني ميتوانند از مسير كانال سبز عبور نمايند كه :
الف) هيچيك از كالاهاي زير را همراه نداشته باشند :
1- اسلحه و مهمات، مواد منفجره و محترقه
2- صفحه (ديسكت و نوار اعم از صوتي و تصويري)
3- كتب و نشريات مخالف نظم و عفت عمومي و شئون ملي و مذهبي كشور
4- دستگاههاي فرستنده و تلفن بيسيم
5- بذر و قلمه، پياز گل و اجراء نباتي
6- آلات قمار
7- مشروبات الكلي
8- مواد مخدر
ب) اولين سفر در سال جاري بوده و يا در سفرهاي قبلي از معافيت مسافري هيچگونه استفاده ننموده باشد.
ج) كالاي همراه مسافر جنبه تجاري نداشته باشد و ارزش اقلام نو (غيرمستعمل) آن بيش از 80 دلار براي هر نفر نباشد.
كانال قرمز
کساني از مسير كانال قرمز عبور مينمايند كه:
1- بيش از يك بار در سال به خارج از كشور مسافرت نموده باشد.
2- كالاي همراه آنها جنبه تجاري داشته و يا از سقف ارزش قانوني بيشتر باشد.
3- و يا يكي از اقلام مندرج در رديفهاي هشتگانه مندرج در كانال سبز را داشته باشد.
تبصره1: استفاده از كانال سبز مانع از آن نخواهد شد كه گمرك اقدام به بازديد كالا ننمايد.
مامورين گمرك ميتوانند بطور اتفاقي مسافرين كانال سبز را متوقف و اقدام به بازرسي كالاي همراه آنها نمايند. در صورتيكه شرايط عبور كانال سبز را نداشته باشند در اين صورت اظهار خلاف بوده و كالاي قاچاق تلقي ميشود.
تبصره 2: در صورتي كه مسافر هيچ نوع كالايي همراه نداشته باشد و يا از ميزان 80 دلار معافيت خود كالاي كمتري داشته باشد براي اينكه دفعات بعد بتواند از معافيت و يا از باقيمانده معافيت خود استفاده نمايد بايستي از كانال قرمز عبور نمايد تا توسط مامورين گمرك مراتب در گذرنامه مسافر قيد گردد.
تبصره 3: در صورتيكه در گذرنامه مسافر مطلبي مبني براستفاده نكردن از معافيت مسافري قيد نشده باشد. در حكم استفاده كامل از معافيت مسافري تلقي ميگردد.
هرگاه گمرك صلاح بداند در مبادي ورودي و يا خروجي از مسافر ميخواهد اظهارنامهاي را كه به او ارائه ميشود تنظيم و تسليم دارد تا گمرك براساس اظهار كتبي صاحب كالا (مسافر) به بازديد محموله او اقدام نمايد.
در بازرسي لوازم همراه مسافر اگر لوازم موجود با اظهار مسافر مغايرت داشته باشد آن دسته از كالاهايي كه اظهار نشده و يا خلاف واقع اظهار شده مشمول مقررات قاچاق خواهد شد.
اگر كانال سبز يا قرمز در گمرك ورودي باشد ميبايستي از كانال قرمز عبور نمايد، چنانچه از معافيت مسافري استفاده نميكند و يا قسمتي از معافيت خود را استفاده مينمايد در گذرنامهاش قيد گردد تا بتواند در موقع ترخيص بار فريت خود از معافيت و يا مانده معافيت خود استفاده نمايد.

6- ورود موقت خودرو توسط مسافر
مقررات مربوط به ورود موقت خودرو
– صدور پروانه ورود موقت براي اتومبيل هاي مسافرين وارده به كشور صرفاً براي آن دسته از مسافرين انجام خواهد شد كه اولاً مقيم خارج از كشور بوده و ثانياً شرط شش ماه اقامت متوالي را در كشور مربوطه داشته باشند.
– مسافران خارجي و جهانگردان يا ايرانيان مقيم خارج از كشور كه داراي شرايط فوق الذكر مي باشند و با خودروي شخصي خود وارد كشور مي شوند هرگاه براي آن خودرو جواز عبور از كانونهاي جهانگردي كشورهاي ملحق به (كارنه دوپاساژ) در دست داشته باشند و به گمرك ورودي ارائه دهند مي توانند متناسب با مهلت ويزا و حداكثر تا سه ماه با توجه به مدت اعتبار جواز عبور بدون الزام به تسليم اظهارنامه يا تأديه وجه الضمان به گمرك، از وسيله نقليه خود در كشور استفاده كنند و در مدت مزبور چندين بار با وسيله خود از راههاي مجاز وارد و خارج شوند.
– ورود موقت خودرو سواري شخصي به همراه مسافر به صورتهاي زير امكان پذيراست:
خارجيان و ايرانيان مقيم خارج از كشور مي توانند با دريافت دفترچه تردد (كارنه دوپاساژ يا تريپ‎تيك) و تطبيق نام دارنده كارنه مندرج روي جلد دفترچه كارنه با وارد كننده خودرو و همچنين تطبيق مشخصات خودرو با مندرجات كارنه از كانونهاي اتومبيل‎راني كشور مبدأ كه براي ايران معتبر بوده – با ملحوظ نمودن مندرجات پشت جلد دفترچه مبني بر اعتبار آن براي ايران و همچنين عدم قيد ايران در مهر بيضي شكل ضرب شده بر روي كارنه – و تاريخ اعتبار آن منقضي نشده باشد (تاريخ انقضاي اعتبار روي جلد كارنه قيد شده است)، نسبت به ورود موقت به كشور اقدام كنند.
– مدت مجاز اقامت خودروهايي كه به صورت ورود موقت به كشور وارد مي شوند 3 ماه خواهد بود و پس از مدت فوق بايد از كشور خارج شود. تمديد مهلت هاي مذكور منوط به موافقت قبلي گمرك ايران خواهد بود.
– خودرهاي شخصي كه به صورت موقت و براي تردد بيش از ده روز وارد كشور مي شوند جهت اخذ پلاك موقت شهرباني پس از اخذ گواهي مربوطه از گمرك مرز ورود بايد به اولين واحد شماره گذاري راهنمايي و رانندگي كه در گواهي صادره از گمرك مرز ورود مشخص شده، مراجعه نمايند.
– كساني كه به دلايلي موفق به اخذ دفترچه كارنه دوپاساژ يا تريپ تيك نشده اند، مي توانند در مرز ورودي با سپرده نقدي و يا ضمانت نامه بانكي يا تضمين بيمه نامه نسبت به اخذ پروانه ورود موقت با رعايت شرايط مقرر (در صورت ايراني بودن اولاً مقيم خارج باشند و ثانياً حداقل 6 ماه اقامت متوالي در خارج از كشور و در مورد خارجيان داشتن ويزاي معتبر توريستي) اقدام نمايند. اين روش به دليل طولاني بودن مراحل اداري توصيه نمي شود.

7- هدیه و سوغات
(ارسال نمونه كالا)(1)
ارسال كالا اعم از ساخت داخل يا خارج بعنوان نمونه تجاري يا براي آزمايش، تجزيه يا تعمير در صورتيكه حجم تجاري نداشته و از انواع ممنوع الصدور شرعي يا قانوني نبوده و از نوع عتيقه نيز نباشد بدون مطالبه كارت بازرگاني، و مجوز صدور بلا مانع است و مازاد برآن با كسب مجوزهاي لازم و رعايت مقررات مربوطه ميسر خواهد بود. در صورتيكه خروج كالا از اين طريق در رابطه با كالاهايي در مجموع به صورت يك جريان تجاري در آيد، وزارت بازرگاني مي تواند فهرست آن كالاها را براي جلوگيري از خروج آنها به گمركات اعلام نمايد.‏

1-    ماده 34 آيين نامه اجرايي قانون و مقررات صادرات وواردات
(صدور كتب، نشريات، فيلم، نوار، تابلو نقاشي و ساير آثار فرهنگي و هنري)(1)
صدور كتب و نشريات، فيلم و نوار كه نشر و پخش آنها در كشور ممنوع نيست، مجاز است. صدور تابلو نقاشي و ساير آثار فرهنگي با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مجاز مي باشد.
(صدور كالا از طريق پست)(2)
ارسال كالا از طريق پست با حفظ جنبه غير تجاري به استثناي كالاهايي كه شرعاً يا قانوناً ممنوع الصدور بدون مطالبه كارت بازرگاني و مجوز صدور به هر ميزان از لحاظ قيمت با رعايت ساير مقررات مجاز است. چنانچه خروج برخي كالاها از اين طريق به صورت يك جريان تجاري درآيد وزارت بازرگاني مي تواند فهرست كالاهاي مذكور را براي جلوگيري از خروج آنها به گمرك اعلام نمايد.
تبصره – ‏سقف ميزان كالاهاي خارجي قابل ارسال از طريق پست حداكثر 80 دلار براي هر نفر خواهد بود.
(واردات قطعي كالا به صورت بدون انتقال ارز)(3)
1- قطعات يدكي، ابزار برشي، قالب نو يا مستعمل و نمونه كالا (براي تحقيق و كپي برداري) براي واحدهاي توليدي، آموزشي يا تحقيقاتي همچنين نمونه دارو (فرآورده هاي دارويي، مواد اوليه و مواد جانبي) و مواد بسته بندي آن و تجهيزات و ملزومات پزشكي و آزمايشگاهي و بهداشتي، شير و غذاي كودك و كتب و نشريات و تجهيزات آزمايشگاهي و ملزومات تحقيقاتي علمي براي دانشگاههاي علوم پزشكي در صورتيكه جنبه تجاري نداشته باشد راساً بنام واحد توليدي يا موسسه آموزشي يا تحقيقاتي مربوط قابل ورود و ترخيص است.
2- در صورت كسر تخليه، ضايعات كالاي وارداتي و مغايرت كالاي وارداتي با كالاي سفارش شده كه فروشنده خارجي ملزم به ارسال كالاي مجاني براي جبران خسارت مي گردد، كالاي ارسالي با تشخيص گمرك ايران و موافقت وزارت بازرگاني قابل ورود و ترخيص است.
تبصره – كسري تخليه سي كي دي (CKD) كارخانجات مونتاژ كه پس از ترخيص كالا از گمرك براي كارخانجات معلوم مي گردد و صرفاً به تشخيص وزارتخانه توليدي ذيربط و موافقت وزارت بازرگاني قابل ترخيص خواهد بود.
3- در مواردي كه خريدار موفق به اخذ تخفيف از فروشنده شود با مشخص نمودن ارتباط مورد با واردات قبلي خود ،واردات و ترخيص كالاي ارسالي بابت تخفيف با تشخيص گمرك ايران و موافقت وزارت بازرگاني بلامانع است.

1-    ماده 36 آيين نامه اجرايي قانون و مقررات صادرات و واردات
2-    ماده 37 آيين نامه اجرايي قانون و مقررات صادرات و واردات
3-    ماده 38 آيين نامه اجرايي قانون و مقررات صادرات و واردات
4- كاتالوگ، بروشور، تقويم، كتابچه حاوي مشخصات فني و تجاري كالا، اسناد مربوط به حمل كالا، نقشههاي فني و نمونه هاي فاقد بهاي ذاتي (نظير تابلو منسوجات و غيره) بدون پرداخت سود بازرگاني و بدون كسب مجوزهاي مقرر در جدول ضميمه اين آئين نامه، قابل ترخيص مي باشد.
5- كالاهاي مورد نياز پيمانكاران و مشاوران، با تشخيص و موافقت سازمان دولتي ذيربط و موافقت وزارت بازرگاني قابل ورود و ترخيص است.
6- ورود و ترخيص موقت يا قطعي كتب و نشريات و ساير محصولات صنعت چاپ، تكثير و كپي برداري در زمينه هاي علمي و فني با موافقت وزارت فرهنگ و آموزش عالي و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي حسب مورد و در ساير زمينهها با موافقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بدون ارائه هيچگونه مجوز ديگري قابل انجام است .
7- اجزاء و قطعات، تجهيزات و لوازم مورد نياز خط توليد واحدهاي توليدي داخلي كه براساس قرارداد فروش (ضمانت) از طرف فروشندگان خارجي به طور مجاني به نام واحد توليدي ارسال مي گردد. به تشخيص وزارتخانه توليدي ذيربط و موافقت وزارت بازرگاني قابل ترخيص خواهد بود.
8- اجزا، قطعات و لوازم مورد نياز براي تعمير و نگهداري و خدمات پس از فروش  دستگاههاي خارجي موجود در داخل كشور توسط نمايندگيهاي مجاز، با كسب مجوزهاي لازم قابل ترخيص ميباشند.
ورود كالا از طريق پست(1):
ترخيص كالاهايي كه از طريق پست وارد ميشود به استثناي اقلامي كه ورود آنها شرعاً يا قانوناً ممنوع است مشروط بر آنكه جنبه تجاري پيدا نكند تا 50 دلار بنام هر نفر بدون پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني ،بدون مطالبه كارت بازرگاني و مجوزهاي مقرر درجدول مقررات صادرات واردات ،بلامانع است. درصورتيكه ورود كالا از اين طريق بصورت يك جريان تجاري درآيد يا مشكلات ديگري را براي كشور ايجاد كند وزارت بازرگاني مي تواند با هماهنگي وزارت پست و تلگراف و تلفن فهرست كالاهاي مذكور را براي جلوگيري از ترخيص به گمرك اعلام نمايد.
تبصره – ورود كالاهاي موضوع ماده 38 آیین نامه قانون مقررات صادرات وواردات(بدون انتقال ارز) ازطريق پست نيزامكان پذير مي باشد.

1-    ماده 39 آيين نامه اجرايي قانون و مقررات صادرات و واردات
8-  مسافران خروجي
مسافران خروجي اعم از اينكه ايراني باشند ياخارجي مي توانند علاوه بر وسايل سفر و لوازم شخصي، كالاهاي ايراني به هر ميزان و كالاي غير ايراني تا سقف مقرر در آئين نامه مسافران ورودي را همراه ببرند مشروط بر آنكه هر دو گروه كالا جنبه تجاري پيدا نكند.
– اشياء عتيقه و كتب خطي ممنوع است.
– اتباع خارجي كه بطور رسمي در ايران به كار يا تحصيل اشتغال دارند در پايان كار يا تحصيل مي توانند لوازم منزل خود را در حد متعارف بدون ارائه مجوز يا كارت بازرگاني از كشور خارج نمايند.

خشكبار
– خروج انواع خشكبار به همراه مسافر، به مقداري كه جنبه تجاري نداشته باشد، بلامانع است. حداكثر مقدار مجاز پسته براي خروج به ازاي هر گذرنامه 10 كيلوگرم و زعفران به ازاي هر گذرنامه 100 گرم مي باشد.
– محدوديت هاي فوق شامل جهانگرداني كه داراي گذرنامه خارجي مي باشند، نمي شود.
– خروج پسته، مغز پسته، خشكبار، زعفران براي مسافران به عتبات عاليات و ساير اماكن مقدسه ممنوع است.

فرش و گليم
– خروج فرش دستباف به همراه مسافر تا سقف 20 متر مربع مجاز بوده و محدوديتي از نظر تعداد قطعات فرش همراه مسافر در سقف متراژ ذكر شده وجود نخواهد داشت.
– خروج فرش همراه مسافر علاوه بر مرزهاي هوايي از مرزهاي زميني و دريايي نيز مجاز مي باشد. خروج فرشهاي نفيس و ساير اشيايي كه داراي ارزشهاي تاريخي و ميراث فرهنگي هستند به همراه مسافر ممنوع است.
– خروج فرش همراه مسافر به مقصد كشورهاي زيارتي عراق، سوريه و عربستان سعودي ممنوع مي‎باشد.

مقررات مربوط به ورود و خروج پول، ارز، طلا و …
براساس مصوبه شورای پول و اعتبار ورود و صدور پول رايج کشور توسط هر مسافر (اعم از ايرانی يا اتباع خارجی)  حداکثر تا مبلغ پانصد هزار ( ۵۰۰۰۰۰ ) ريال بلامانع می باشد و با متخلفين وفق ماده ( ۴۲ ) قانون پولی و بانکی کشور و همچنين ساير مقررات موضوعه رفتار خواهد شد.
حداكثر ارز مجاز قابل خروج توسط هر مسافر معادل 5000 دلار  و يا معادل آن به ساير ارزها مي باشد، خروج ارز بيش از حد مجاز منوط به داشتن اظهارنامه ارزي يا گواهي از طريق سيستم بانكي مي باشد.
ورود ارزهاي مجاز به كشور به هر ميزان آزاد مي باشد. بديهي است مسافرين ورودي بايد ارز همراه خود را با تسليم اظهارنامه ارزي به بانك ملي مستقر در مبادي ورودي اظهار و گواهي دريافت نمايند.
ورود زيورآلات طلای همراه مسافر از قبيل گردنبد، دستبند، گوشواره، انگشتری، النگو، ساعت و غيره در حد متعارف و برای مصارف شخصی بصورت واحد (از هرکدام يک عدد و درمورد گوشواره يک جفت و النگو شش عدد) مجاز بوده و مازاد بر آن منوط به کسب اجازه قبلی از بانک جمهوری اسلامی ايران می باشد.
خروج زيورآلات شخصی، همراه مسافر حداکثر تا ميزان يکصد و پنجاه گرم از انواع مصنوعات طلا، مجاز خواهد بود. چنانچه زيورآلات مورد بحث مزين به سنگهای گرانبها از قبيل الماس، زمرد و برليان باشد نبايستی وزن نگين منصوب به آنها از اجزاء قيراط (کمتر از يک قيراط) تجاوز نمايد.
خروج مصنوعات و ظروف نقره به عنوان هديه و سوغات توسط مسافر حداکثر تا ميزان سه کيلوگرم مجاز می باشد مشروط بر اينکه اشياء مذکور در زمره آثار فرهنگی و تاريخی محسوب نگردد.

طلا و نقره
– ورود زيور آلات طلاي همراه مسافر از قبيل گردنبند، دستبند، گوشواره، انگشتري، النگو، ساعت و غيره در حد متعارف و براي مصارف شخصي بصورت واحد  مجاز بوده و ورود مازاد بر آن منوط به كسب اجازه قبلي از بانك مركزي مي باشد.
– خروج زيور آلات شخصي همراه مسافر، حداكثر تا ميزان 150 گرم از انواع مصنوعات طلا مجاز خواهد بود.
– خروج مصنوعات و ظروف نقره بعنوان هديه وسوغات توسط مسافرحداكثر تا ميزان3 كيلوگرم مجاز مي باشد مشروط بر اينكه اشياء مذكور از زمره آثار فرهنگي و تاريخي محسوب نگردد.

آثار هنري و اشياي عتيقه
– خروج اشياي عتيقه، آثارهنري اصيل، كتابهاي خطي وچاپ سنگي، قطعات خوشنويسي شده، اوراق مينياتور، انواع سكه هاي گرانبها و هر نوع اشياي تاريخي و ميراث فرهنگي ممنوع است.

سلاح و مهمات
– خروج اسلحه و مهمات و تجهيزات نظامي از كشور ممنوع است.

مقررات واردات ابزار آلات كار همراه كارگران
آلات و افزار دستي مستعمل مربوط به كار و حرفه ايرانيان و خارجياني كه براي اقامت دائم به ايران مي آيند مشمول معافيت مسافري بند 7 ماده 37 قانون امور گمركي مي باشند مشروط بر اينكه :
الف – اشتغال آن افراد به حرفه و پيشه كار مورد ادعا به تصديق مقامات كنسولي ايران در كشور محل اقامت قبلي آنان رسيده باشد و در نقاطي كه فاقد مقامات كنسولي ايران باشد ارائه گواهي مقامات محلي كفايت مي كند.
ب – كالا يك ماه قبل از ورود تا نه ماه بعد از ورود آنان به گمرك برسد.
ج – ماشين آلات و دستگاهها از شمول اين مقررات مستثني بوده و تابع شرايط ورود طبق قانون مقررات صادرات و واردات مي باشد.
د – جنبه تجاري نداشته باشد.
مقررات واردات كالاهاي همراه ايرانيان مقيم خارج
لوازم خانه و اشياي شخصي مستعمل ايرانيان مقيم خارج اعم از مسافر با گذرنامه عادي، خدمت و يا سياسي كه مدت اقامت آنان در خارج يك سال يا بيشتر بوده و شش ماه آخر آن متوالي باشد و لوازم خانه و اشياء مستعمل اتباع خارجه كه براي اقامت به ايران وارد مي شوند، مشروط بر اينكه:
الف – لوازم و اشياي مزبور از كشور و محل اقامت مسافر حمل و يكماه قبل تا نه ماه بعد از ورود مسافر به گمرك برسد.
ب – لوازم و اشياي مزبور با وضع و شئون اجتماعي آنان مناسب بوده و جنبه تجاري نداشته باشد.
ج – ظرف مدت پنج سال قبل از آن از چنين معافيتي استفاده نكرده باشند.
د – كارمندان دولت كه براي انجام مأموريت يك ساله و يا بيشتر به خارج اعزام مي شوند در صورتي كه قبل از پايان مأموريت وتوقف يكساله وارد كشور شوند مشمول شرط مدت يكساله توقف مذكور در اين بند نخواهند بود.
منظور از اشياء و لوازم شخصي مذكور در اين قانون اشيايي است كه عرفاً فقط مورد استفاده صاحب آن قرار گيرد و منظور از لوازم خانه اشيايي است كه عرفاً مورد استفاده خانواده صاحب آن اشياء هنگام اقامت دريك محل باشد. اتومبيل شخصي مشمول مقررات فوق الذكرنمي باشد.
– واردات كالاهاي همراه مسافران ورودي به كشور كه جزو لوازم شخصي آنان و در حد متعارف مي باشد به تشخيص گمرك مجاز است.
ارسال نمونه كالا
– ارسال كالا اعم ساخت داخل يا خارج بعنوان نمونه تجاري، يا براي آزمايش، تجزيه، يا تعمير در صورتي كه حجم تجاري نداشته و از انواع ممنوع الصدور شرعي يا قانوني نبوده و از نوع عتيقه نيز نباشد، بدون مطالبه كارت بازرگاني، و مجوز صدور بلامانع است و مازاد بر آن با كسب مجوزهاي لازم و رعايت مقررات مربوط ميسر خواهد بود. در صورتي كه خروج كالا از اين طريق در رابطه با كالاهايي در مجموع به صورت يك جريان تجاري درآيد، وزارت بازرگاني مي تواند فهرست آن كالاها را براي جلوگيري از خروج آنها به گمركات اعلام نمايد.
خروج آثار صوتي و آلات موسيقي
– ارسال كليه آثار صوتي (اعم از CD و نوار) كه داراي مجوز تكثير از مركز موسيقي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مي باشند به خارج از كشور و از كليه مبادي خروجي، با رعايت كليه مقررات و ضوابط گمركي به هر ميزان مجاز مي باشد.
– در مورد ارسال نوارهاي كاست فاقد مجوز تكثير، با تشخيص و مجوز ادارات كل فرهنگ و ارشاد اسلامي بلامانع خواهد بود.
– خروج آثار صوتي و تصويري و رايانه اي و آثار مكتوب شامل كتاب و مطبوعات با رعايت ساير مقررات (تجاري نبودن) از طريق واحدهاي پستي به خارج از كشور بدون اظهار نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بلامانع است.
خروج محصولات فرهنگي و هنري
– منظور از محصولات فرهنگي و هنري آثار سمعي و بصري، آثار هنري، مطبوعات، نشريات و كليه مواد تبليغي و فرهنگي، هنرهاي سنتي و صنايع دستي مي باشد.
– خروج كليه آثار از كشور به صورت محموله پستي، همراه مسافر با تجاري به استثناي موارد زير آزاد مي باشد:
الف – قرآن مجيد كه داراي مهر تأييد شوراي نظارت بر چاپ و نشر قرآن (وابسته به سازمان تبليغات اسلامي) نباشد.
ب – فيلمهاي سينمائي 35 ميليمتري.
ج – اصل كليه كتب خطي قديمي و چاپ سنگي.
د – آثار هنري و ادوات موسيقي كه جزء ميراث فرهنگي كشور محسوب مي شود.
– نحوه تشخيص و تعيين مصاديق موارد مربوط به بندهاي (ج) و (د) براساس قوانين و مقررات مربوط توسط سازمان ميراث فرهنگي كشور اعلام مي شود.
– خروج موارد ممنوعه و يا تشخيص مواردي كه توسط مأموران گمرك و پست مشكوك تلقي مي شوند با مجوز مراجعي كه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اعلام مي گردد بلامانع خواهد بود.
– خروج محصولات فرهنگي و هنري به صورت تجاري مستلزم رعايت قوانين و مقررات مرتبط مي‎باشد.

چند نكته مهم
– جاسازي هرگونه كالا و اختفاء آن از ديد مأموران گمرك قاچاق تلقي مي شود و مشمول مقررات مربوط به قاچاق كالا خواهد بود.
– عدم انطباق كالاي همراه مسافر با اظهارنامه گمركي به منزله اظهار خلاف تلقي شده و تخلف از مقررات گمركي محسوب مي شود.

ارزیابی مشکلات موجود
امروزه بر اساس اصل مشتری مداری، همه مؤسسات دولتی و سازمانهای خصوصی برای حفظ برتری خود، در صدد ارائه خدمات بهتر و تسهیلات بیشتر برای متقاضیان خود هستند. و تلاش سازمانها برای پیشی گرفتن از رقبا شاهدی بر این مدعاست.
مسافران خارجی با نهادها و موسسات مختلفی سروکار دارند و درصورتی که یکی از این نهادها وظیفه خود را بموقع انجام ندهد سبب اتلاف وقت و هزینه مراجعان میشود. لذا نوع خدمات ارائه شده به مسافرین توسط سازمانهای ذیربط در تصویر ذهنی مسافرین از مسافرت و درجه رضایتمندی آنان تاثیر مستقیم میگذارد. بنابراین سازمانهای مرتبط با این امور می بایست متناوبا در عملیات و خدمات خود تجدید نظر نموده و در پی ایجاد تسهیلات و خدماتی مناسب و مطابق میل متقاضیان خود باشند.
در اینجا با بررسی عملیات مربوط به مسافرتهای خارجی و فعالیتهای سازمانهای مرتبط مسائل و مشکلات زیر مشاهده گردید:
–    در حال حاضر در اکثر فرودگاهها و بنادر، ارزیابی کالای مسافری از طریق سیستم دوکاناله (سبز و قرمز) انجام میشود. این سیستم در بندر شهید باهنر و فرودگاه بین المللی بندرعباس نیز اعمال میشود اما گاهی اوقات دیده میشود که کالای همراه کلیه مسافران بطور کامل بازرسی میشود که این امر خود معلول علتهایی چون عدم بسته بندی صحیح کالا و در بیشتر اوقات بسته بندی حجیم و غیر متعارف آن می باشد که این امر باعث کند شدن روند ارزیابی و معطلی مسافران میشود.
–    عدم تنظیم اظهارنامه مسافری توسط مسافرین در گمرک شهید باهنر و گمرک فرودگاه بندرعباس توسط مسافرین که دلیل عمده آن سطح پایین سواد و اطلاعات و آگاهی شمار زیادی از مسافرین سفرهای خارجی این شهرستان می باشد زیرا اغلب مسافران کارگران بومی جویای کار و خانواده آنان می باشند که بمنظور دستیابی به شغل یا دیدار اقوام به کشورهای حوزه خلیج فارس سفر می نمایند.
–    اطلاع رسانی ضعیف به مسافرین در خصوص قوانین و مقررات مربوط به مسافرت به کشورهای مختلف در شرکتهای جمل ونقل مسافر.
–    وجود سازمانهای متعدد در مسیر انجام سفر و بروز اشکالات در هماهنگی های لازم.
–    عدم وجود فروشگاه آزاد در فرودگاه بین المللی بندرعباس بمنظور سهولت دسترسی مسافران به کالاهای مورد نیاز بخصوص صنایع دستی ایران.
–    یکی از مشکلات موجود، عدم حمل کالای مسافر با همان پرواز و حمل کالا با پرواز دیگر و بعضا چند روز بعد از ورود مسافر که خود موجب اتلاف وقت و صرف هزینه و نارضایتی مسافران میشود.
–    فقدان فرهنگ صحیح مسافرت در اغلب مسافران و لذا انجام سفر به روش سنتی و قدیمی.
–    تاخیرات مکرر و طولانی مدت کشتی ها و پرواز هواپیماها و نبود امکانات تفریح و سرگرمی و محل استراحت مسافران در اینگونه مواقع.
–    از مشکلات دیگر، بسته بندی حجیم و غیر متعارف و نامرتب کالای مسافران است (گاهی اوقات هربسته بار بیش از 200 کیلو گرم وزن دارد) که خود موجب کندی جابجايي كالا و تردد مسافر می گردد.
–    تغییرات سریع در قوانین مثلا ممنوعیت ورود یخچال، تلویزیون و … و عدم اطلاع مسافر از آنها.
–    عدم بروز رسانی فهرست کالاهای همراه مسافر مندرج در بند ح ماده 119 قانون امورگمرکی با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی کشور.
–    کوچک بودن فضای سالن ورودی فرودگاه بندرعباس که گنجایش بیش از صد نفر مسافر در هر سفر ندارد.
–    فقدان امکانات پذیرایی و فقدان روزنامه و نشریه و … بمنظور پرکردن اوقات فراغت مسافران در مبادی ورودی و خروجی.

ارایه پیشنهادات و روشهای مطلوب ارایه خدمات
امروزه باتوجه به اهمیت مسئله سفر وجهانگردی در روابط فرهنگی و تمدن و اقتصاد کشورها، سرمایه گذاری های عظیمی در جهت توسعه صنعت توریست و جهانگردی صورت گرفته است بطوریکه میزان سرمایه گذاری در صنعت جهانگردی در سال 2000 معادل 700 میلیارد دلار یا 4/9 درصد از کل سرمایه گذاری بوده است. بیشترین میزان سرمایه گذاری در سفر در مقایسه با دیگر مناطق دنیا به اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی تعلق دارد.
اینک لازم است که در کشور ما نیز تشریفات زائد و دست و پاگیر کنار گذاشته شود. عصر حاضر، عصر اعتماد و احترام متقابل است و کشورها و سازمانها می بایست تسهیلات لازم را برای نیل به این مقصود فراهم نمایند. مثلا گمرک میتواند نسبت به انتخاب شخصی که کانال سبز را برمیگزیند اعتماد کند و به بازرسی اجمالی کالای او اقدام کند. چون اصل بر این است که مسافر قصد تخلف و فرار از قوانین را ندارد و اصولا قشر وسیعی از مسافرین سفرهای خارجی مثل دانشجویان، محققین و اساتید دلیلی برای تخلف نمی بینند.
بطور خلاصه، راه حل های زیر جهت بهبود خدمات پیشنهاد میشود:
–    ترتیبی اتخاذ شود که مسافران ورودی و خروجی در گمرکات استان، اظهارنامه مسافری تنظیم کرده و به گمرک ارایه دهند، گمرک با توجه به اطلاعات مندرج در آن و مبنا قرار دادن شاخص هایی چون سابقه شخص، نوع کالای همراه و مقدار ارز نسبت به ارزیابی اجمالی یا دقیق کالای مسافر(حسب مورد)اقدام کند.
–    ارایه اطلاعات و آگاه نمودن مسافران (مخصوصا آنان که برای اولین بار به خارج کشور سفر می کنند) در مورد قوانین و مقررات مسافرت به کشورهای مختلف، در شرکت های حمل ونقل مسافر هنگام مراجعه شخص برای تهیه بلیط که این کار را هم بصورت شفاهی میتوان انجام داد و هم کتبی از طریق تابلوهای اعلانات، بروشور، بولتن و … و با توجه به اینکه در حال حاضر تعداد سفرهای خارجی این استان زیاد نیست، این امر امکان پذیر است.
–    تاسیس و نگهداری مکان مناسب جهت استراحت و سرگرمی مسافران در موقع تاخیر پروازها و حرکت کشتی ها، توسط شرکت های حمل ونقل مسافر.
–    تاسیس فروشگاههای آزاد در فرودگاه بین المللی بندرعباس بمنظور دسترسی مسافران خارجی به کالاهای مورد نیاز.
–    راه اندازي و بازاريابي جهت رونق دادن به تجارت و انبار گمرك فرودگاه كه كالاي تجاري وارد انبار و از ركود جلوگيري شود.
–    تغيير در ميزان ارزش كالاهاي مسافري با توجه به اينكه در حال حاضر در اكثر گمركات كشور سقف كالاي مسافري (80دلار) رعايت نميشود و وضعيت اقتصادي و تورم از سالهاي سال اين سقف تغييري نكرده است.
–    علي ايحال براي ساماندهي سيستم مسافري گمركات مي طلبد مجددا همايش يا سمينار در حد معاونين مسافري گمركات برگزار و تبادل نظر و سپس تصميم گيري شود.
•    شایان ذکر است، فروشگاه آزاد، فروشگاهی است که در فرودگاههای بین المللی تحت نظارت گمرک دایر و اجازه داده میشود که کالاهای محصول یا مصنوع داخلی و خارجی بطور معاف از پرداخت هرگونه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض به مسافرین که از فرودگاههای مذبور به خارج کشور مسافرت می نمایند فروخته شود.

نتیجه گیری:
در این تحقیق سعی گردیدتا خلاصه ای از تاریخچه شهرستان بندرعباس، فرودگاه و اداره بندرشهید باهنر و روند تشریفات مسافران ورودی و خروجی و همچنین اجرای قوانین ومقررات صادرات و واردات و قانون جدید امورگمرکی در خصوص کالاهای مسافری در دو حوزه هوایی و دریایی مورد بررسی قرار گرفت.بدیهی است که شناخت نحوه ورود مسافرین و حمل کالا در چهارچوب قوانین در اجرای هرچه بهتر ارائه تسهیلات به آنان کمک نمود که اطلاع رسانی بموقع به مسافران تاثیرات به سزایی خواهد داشت لذا استراتژیک ترین موضوع در این مقوله دیدگاه مثبت مسئولین ارشد دولت در تغییر و افزایش میزان ارزش کالاهای ورودی از 80 دلار به 300 یا 500 دلار با توجه به وضعیت اقتصادی کشور می باشد که باز هم این افزایش ارزش در اکثر گمرکات کشور اعمال می شود و چنین قانونی در اذهان عمومی بی تاثیر می گردد.که چنین مغایرتهایی در نحوه اعمال قانون و سلیقه ای بودن آن خواهد داشت.

منابع :
1-    قانون و آیین نامه مقررات صادرات وواردات
2-    قانون جدید امورگمرکی
3-    سیری در تاریخچه و فعالیت گمرکات کشورتدوین و گردآوری از خانم زهرا جمالی
4-    سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران
5-    سایت اداره بندر ودریانوردی شهید باهنر
6-    سایت اداره کل فرودگاههای استان هرمزگان

تدوین و گردآوری: محب الدین شیخی فینی
معاون امورمسافری گمرک شهید باهنر بندرعباس

فهرست مطالب
عنوان
چکیده
مقدمه
معرفي گمركات مسافري استان هرمزگان
تاریخچه فرودگاه بندرعباس
تاریخچه بندر شهید باهنر و گمرك مسافري
شرح وظایف معاون مسافری در گمرکات اجرایی
نحوه تشریفات گمرک فرودگاه و سالن دریایی
مقررات مسافری
كالاي همراه مسافر از ديدگاه قانون جديد امورگمركي
معافیت های مسافری
فهرست کالاهای ممنوع الورود توسط مسافر
کانال سبز و قرمز
ورود موقت خودرو توسط مسافر
هدیه و سوغات
مسافران خروجی
ارزیابی مشکلات موجود
ارایه پیشنهادات و روشهای مطلوب ارائه خدمات
نتيجه گيري