اقتصاد در خانواده

خانواده اولین محل پرورش نیروی انسانی سالم و مولد کار است.سرمایه های انسانی ف بهترین سرمایه ها در فرآیند پیشرفت جوامع می باشد. این فرآیند معمولاً دوره ای طولانی را طی می نماید.این دوره به بیش از 2 دهه از  عمر فرزندان بالغ می شود.

خلاصه كتاب: امید ربانی
تدوین : طاهره کشوادی
حروفچین : مصطفی رضایی
طراحی جلد : ندا سهرابی
صفحه ارایی : شادی حیدری
نوبت چاپ : دوم ، پاییز 1386
شمارگان : 15000 نسخه
انتشارات : دانشگاه پیام نور
ISBN شابک : 9-350-387-964-978 :
قیمت : 250 تومان
نشانی : تهران – خیابان افریقا – بالاتر از ظفر – کوچه سایه – پلاک 77
سازمان ملی جوانان – معاونت مطالعات و تحقیقات .
تلفن : 22662275-021
فاکس : 22662310-021

فصل اول:
تولید در خانواده به دو گونه است :
الف:ایجاد و تربیت نیروی انسانی
ب :کسب درآمد
ایجاد و تربیت نیروی انسانی:
خانواده اولین محل پرورش نیروی انسانی سالم و مولد کار است.سرمایه های انسانی ف بهترین سرمایه ها در فرآیند پیشرفت جوامع می باشد.
این فرآیند معمولاً دوره ای طولانی را طی می نماید.این دوره به بیش از 2 دهه از عمر فرزندان بالغ می شود.
کسب درآمد:
کسب درآمد راه دیگر تولید در خانواده است که معمولاً به 3 گونه میسر است :
کار
ارث ، دریافت هدایا ، جوایز
سرمایه گذاری و پس انداز
«روزی شما بر 2 نوع است : روزیی که شما به دنبال آن می روید و روزیی که به دنبال شما می آید».
تلاش برای تولید و تأمین زندگی ، سیره ی اولیاء دین بوده است.سفر تجارتی شخص رسول اکرم قبل از نبوت در تاریخ مشهور و مزرعه ایجاد کرده اند.آثار چاههایی که ایشان حفر کردند هنوز در اطراف مدینه وجود دارد.
امام علی علیه السلام می فرمایند :«من یعمل یزدد قوه و من یقصر فی العمل یزدد فتره».
«آن کس که کار کند توانش فزونی یابد و آن کس که کم کار کند و بیکار باشد سستی (و ناتوانی)او افزون می گردد.»
داشتن مال باعث استقلال در زندگی ،استغنای روحی ،عزت و آبرومندی و کفاف و رفع نیازهای انسان است ولی باید توجه داشت که آنچه روح تلاش دائمی انسان می باشد ، توکل و چشمداشت بر اعطا و کرم الهی است واینکه هدف ثروت اندوزی محض نیست ، ذچه آنکه در حدیث شریف نبی اکرم صلی الله علیه و آله امده است :«مال اندکی که نیاز زندگی را برطرف کند و کفایت زندگی باشد بهتر از ثروت انبوهی است که انسان را غافل کند».
1-اولین راه کسب درآمد،کار واقعی
بعد روحانی او بر جسمش مقدم است لذا در تقابل دین و آبرو ،است که فدای دین می شود.صحیح نیست برای به دست آوردن درآمد ، شرف و انسانیت فرد فدا شود و فرد از هر راهی ولو با تن دادن به خواسته های پست دیگران به تأمین درآمد پردازد.این حساسیت در مورد زنان مضاعف است(که مثلاً به عنوان فروشندگی یا منشی گری در واقع وسیله ای برای جلب مشتری و درآمد بیشتر واقع شود)چه بهتر که انسان در تزاحم بین صبر بر کمبودها با کسب درآمد فراوان خصوصاً از راههای پست و حرام ،راه صبر و قناعت را پیش گیرد که اتفاقاً داشتن صبر در این مواقع موجب اجر و پاداش فراوان نزد خدا می گردد،و به کار بردن قناعت ،نیز باعث شکوفایی استعدادها و خلق ابتکارات می شود.
معیارهای «کار واقعی»:
1.کار باید مطابق «توان» و «علاقه» و «استعداد» فرد باشد به گونه ای که او از انجام دادن آن احساس مفید بودن و رضایت مندی داشته باشد.
2.کار باید به استقلال جامعه در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و … کمک نماید.
3.کار باید مولد باشد ، مولد کالا ف خدمات و…
4.کار باید دارای شرایط پیشرفت و ترقی و پایداری (امنیت شغلی) باشد.
5.کار باید شرافتمندانه باشد و به عبارتی نان حاصل از کار حلال باشد.
2-راه دوم:دریافت هدایا ، جوایز و…
بخش دیگری از راههای کسب درآمد خانواده می تواند از طریق هدایا(مثل هدیه های عقد و عروسی)،ارث ، جوایز و عیدیها باشد.
3-راه سوم:سرمایه گذاری و پس انداز
راه دیگر کسب درآمد ، سرمایه گذاری اقتصادی است که در خانواده انجام می شود.معمولاً خانواده با مدیریت صحیح اقتصادی مثل داشتن اولویتهای مصرف، صرفه جویی در هزینه های غیر ضروری و پس انداز مازاد درامد و … می تواند اموال خود را به روشهای مختلف سرمایه گذاری نماید.این کار چندین فایده دارد:
1.پول و اموال ذخیره شده در خانه از خطراتی مثل دزدی،آتش سوزی و کاهش ارزش پول حفظ می شود.
2.پولها در جریان چرخه عمومی ثروت قرار گرفته و عموم مردم از آن استفاده می نمایند.
3.دغدغه ی فکری خانواده برای سرقت اموال ارزشمند خانه کم می شود.
4.در خانه ها و آپارتمانهای کوچک فضای بیشتری ایجاد خواهد شد. و هم چنین در هنگام اسباب کشیها هزینه و انرزی و دقت کمتری مصرف می شود.
5.پشتوانه اقتصادی برای تأمین مخارج خانواده در هنگام بروز مشکلات ایجاد می شود.
6.خلاقیت اقتصادی افراد خانواده به جهت تلاش برای شناخت و اجرای روشهای جدید سرمایه گذاری افزایش می یابد.
2-1-سرمایه گذاری و روش های آن
امام سجاد علیه السلام :«…استثمار المال تمام المروه»
«کمال جوانمردی به این است کهانسان مال خویش را سودآور کند.»
الف:می توان با خرید اوراق سهام شرکتها در سود آنها مشارکت نمود.
ب:خرید اوراق مشارکت یکی دیگر از راههای سرمایه گذاری می باشد.
ج: با سپرده گذاری در بانکها به روشهای کوتاه مدت ، دراز مدت،ارزی.
د : خرید زمین هم یکی از روشهای سرمایه گذاری توسط برخی از خانواده ها است.
ه : خرید باغ یا مزرعه ، که در شهرهای بزرگ می توان در مناطق حاشیه ای یا شهرکها نزدیک شهر انجام داد. در حدیث شریفی امام صادق علیه السلام می فرماید:«باغی یا مزرعه ای تهیه کن، زیرا که هرگاه حادثه یا مشکلی در زندگی انسان پیش آید و او بداند پشتوانه ای دارد که مخارج خانواده اش را تأمین می کند، با گشاده دستی بیشتری جانبازی و فداکاری می کند.»
نکته جالب در کلام معصوم علیه السلام هدف با ارزشی است که ایشان از تهیه ی درآمد بیشتر بیان می کنند و آن سخاوتمندی و بخشش بیشتر است.
«چه کسی است که به خدا قرض حسنه بدهد پس خدا آن قرض را به چندین برابر زیاد کند.»
در این روش گرچه به صورت ظاهری اصل پول ثابت مانده ولی با ایمان و عمل به آیه شریفه سود بازگشتی تا چندین برابر اصل سرمایه است و باور مسلمان آن است که آنچه نزد خداست بهتر و پایدارتر است تا آنچه که در نزد اوست.
در متون دینی عوامل دیگری هم برای افزایش درآمد و رزق معرفی شده است که با بررسی کلی آنها می توان این عوامل را به 3 دسته تقسیم نمود : عواملی که در ارتباط با خدا ، در ارتباط با مردم و در ارتباط فرد با خودش(تصحیح رفتارهای فردی خویش)، باعث افزایش رزق و درآمد می شود.
1.عواملی که در ارتباط با خدا باعث افزایش درآمد و روزی می گردد :
الف-تقوا و پرهیزگاری :
«من یتق الله یجعل له مخرجاً و یرزقه من حیث لا یحتسب»
«هرکس تقوای الهی را پیشه خود سازد خدا هم راه بیرون شدن از سختیها را پیش پای او می گذارد و از جائیکه حساب نمی کند، به او روزی می رساند.»
تقوا التزام درونی انسانها برای انجام فرامین الهی و رعایت حدود و قوانین الهی می باشد.
ب -شکر نعمت و یاد خدا :
«لئن شکرتم لأزیدنکم»
هرگاه شکر نعمتها کنید حتماً شما را افزونی می بخشیم.
و نیز روایت از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می باشد که: کسیکه روزیش کم شده است زیاد تکبیر بگوید ، تا یاد خداوند باعث گشایش روزی او شود.
شکر نعمت و یاد خدا باعث افزایش روحیه ی سپاسگزاری در انسانها و توجه به منعم حقیقی و در نتیجه استفاده درست و بهینه از نعمتهای گوناگون و نیز امیدواری به فضل بی نهایت الهی و تلاش و توکل بیشتر می شود.لذا یکی دیگر از عوامل افزایش درآمد شکر نعمتها ویاد خداوند می باشد.
ج – استغفار و دعا و توکل بر خدا :
با توجه به معنی واقعی استغفار که طلب مغفرت و رحمت از خدا به خاطر رفتارهای نادرست و تصحیح روشهای زندگی براساس دستورات خدای رزاق و کریم است، انسان با استغفار موفق می شود هم به گونه ای صحیح و بیشتر و بهتر از مواهب زندگی استفاده نماید و هم به وسیله برقراری ارتباط با خدا از الطاف و فضل بیشتر او بهره مند گردد.لذا استغفار و توبه هم یکی دیگر از راهها و عوامل افزایش روزی است.چنانکه امام علی علیه السلام می فرماید: «اکثر الاستغفار تجلب الرزق» زیاد استغفار کن تا روزی را به سوی خود جلب کنی.
2.دسته دوم از عواملی که منجر به افزایش رزق می شود مربوط به رفتارهای انسان با سایر افراد جامعه است و از آن جمله است:
الف : نیکوکاری و خوش اخلاقی و مهربانی :
امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید :
«پاکی نیت وطراوت اندیشه،دوری از تنگ نظری در برخوردها،سهل گرفتن در زندگی با دیگران،گشایش چهره و خوش برخورد بودن با برادران مسلمان،گنجهای رزق آدمی و باعث افزایش روزی انسان خواهد بود.»
خوش برخوردی با مردم و سهل گیری با آنان باعث جلب محبت ورفاقت و اعتماد آنها می شود.
ب:انفاق ازدارایی و پرداخت حقوق مالی:
انفاق از دارایی های شخصی و پرداخت حقوق مالی به سایر مردم از یک طرف باعث افزایش درآمد دیگران و مانع از تجمع ثروتها در دست افراد معدود می شود.
3.دسته دسوم از عواملی که منجر به افزایش رزق می شود مربوط به رفتارهای انسان با خودش می باشد و از آن جمله است :
سحرخیزی و وضوی دائمی باعث شادابی روحیه ی فردی و سلامتی جسم او می گردد که همین دو عامل یعنی روحیه شاداب و جسم سالم و توانمند از مهمترین عوامل تلاش و کار و تولید بیشتر و در نتیجه کسب درآمد بیشتر می باشد.
ب : دوری از گناهان ، ظلم و نافرمانی خدا :
همچنان که پرهیز از گناه موجب افزایش روزی است گناه و بی مبالاتی در عمل به دستورات ئ احکام دینی به خصوص در حوزه ی کسب درآمد باعث کاهش و قطع روزی می باشد.
رزق و روزی واقعی آن چیزی است که خود انسان با گوارایی و خوش عاقبتی استفاده کند.
آنچه که از خانه های مجلل و وسایل رنگارنگ زندگی فراهم میآید در واقع زینت «برای زمین» است و زینت خود انسان در کمالات و ارزشهای انسانی است.
«به درستی که زن ریحانه و گل است نه پهلوان خشن.»
عن الرضا علیع السلام …. لا تؤخذ المرأَُِّة بنفقة ولدها
در مقایسه بین آفرینش و خلقت رزن ومرد، زن به طور طبیعی عهده دار امر باروری و زحمات و سختیهای ناشی از آن می باشد.
نوزاد تا سن یک سالگی بیش از اتمام سنین زندگی خود اطلاعات کسب می کند مقدار این اطلاعات به عکس العمل و علاقه والدین ، به خصوص مادر، بستگی دارد ، زیرا مادر به دلیل داشتن احساسات لطیف و عواطف زنانه و مادرانه تربیت و پرورش فرزندان را انجام می دهد.
بالاترین هدف زندگی مشترک، داشتن امنیت و آرامش و دلبستگی اعضای خانواده و در نتیجه تکامل و سعادت آنهاست.
از فرمایشات امام خمینی(ره) است که :
«اگر یک انسان شما تربیت کنید برای شما به قدری شرافت دارد که من نمی توانم بیان کنم.پس شما یک شغلتان این است که بچه های خوب تربیت کنید. اول مرتبه تربیت بچه در دامن مادر است، برای آن که علاقه ی بچه به مادر بیشتر از همه ی علایق است… مع الاسف در آن حکومت طاغوتی … تبلیغ می کردند به اینکه زن چرا بچه داری کند … یک بچه که در دامن مادر بزرگ نشود عقده پیده می کند … بسیاری از این مفسده هایی که در جامعه پیدا می شود از این بچه هایی است که عقده دارند.این شغل (تربیت انسان) شغل انبیاء است.»
مادر با «مدیریت صحیح» می تواند اشتغال خارج از خانه را با توجه به «علایق» و «قدرت و توان» و «فرصت» خود انتخاب کند.
عواطف مادری خود نمی تواند آرامش و نشاط خانواده را تأمین نماید.
در مقایسه بین زن شاغل و زن خانه دار باید این توجه را داشتکه چنانچه وضعیت مادی یک زن شاغل از یک زن خانه دار بهتر باشد ولی این افزایش درآمد در مقابل از دست دادن آرامش زندگی، تربیت صحیح و کامل فرزندان، لذت سعات هم نشینی با خانواده و نیز ایجاد استرسو افسردگی و تنهایی های زودرس باشد، یک خسران محض و ضرر بزرگ و جبران ناپذیر است.زیرا مال روزی و امانت خداوند در نزد ماست.
«در حلال دنیا حساب و در حرام آن عقاب است.»
یکی دیگر از فعالیتهای زنان تشکیل یا شرکت در سازمانهای خیریه است.از فرصتهای اشتغال زنان ، پرداختن به فعالیتهای قرآنی و دینی است.آموزش و تعلیم به دیگران غنیمتی بزرگ است.افزایش آگاهی ها و مهارتهای دینی زنان موجب بالا رفتن کیفیت تربیت و اخلاق اعضاء خانواده می شود.

فصل دوم :
مصرف در خانواده
«حد وسط» بین دو روش مکروه و ناپسند،… [بین] زیاده روی و سختگیری.
برای داشتن مصرف صحیح ، برنامه ریزی اقتصادی لازم است.از آنجا که مصرف برای تأمین نیاز می باشد و نیازها هم هر روز تنوع و تعدد بیشتری می یابد و از طرف دیگر منابع درآمدی خانواده محدود می باشد، باید نیازها را طبقه بندی و تعیین اولویت کرد تا بین درآمد و هزینه ها ایجاد تعادل شود.
1-2-اولویتهای مصرف و مخارج خانواده
از یک دیدگاه نیازها دو گونه اند : نیازهای واقعی و نیازهای غیرواقعی و جعلی(مثل نیاز به سیگار)
امام کاظم علیه السلام می فرمایند: «هرکس روزی را از راه حلال، برای خود و خانواده اش فراهم آورد، مانند مجاهد در راه خدا است.»
در برنامه ریزی اقتصادی ابتدا باید:
1-  با تعیین هدف، اطلاعات لازم را جمع آوری کرد.
2- بودجه خانواده را پیش بینی نمود.
3- راههای مختلف برای اجرایی نمودن بودجه خانواده در نظر گرفت.
هدف کلی در برنامه ریزی اقتصادی داشتن خانواده ای سالم و موفق از نظر جسمانی – روانی می باشد.
گام اول جمع آوری اطلاعات است و برای این امر هم مهمترین کار یادداشت نمودن هزینه ها و درآمد خانواده است. با اینکار علاوه بر مشخص شدن هزینه های انجام شده، امکان تحلیل و بررسی آنها فراهم می شود.تعیین اینکه مهمترین رقم مخارج مربوط به کدام خرید و تا چه اندازه ضروری و حیاتی بوده، کمک بزرگی برای برنامه ریزی بودجه خانواده می باشد.در واقع با نوشتن مخارج و حساب و کتاب کردن ها، خانواده متوجه می شود اگر بی جهت پول صرف مخارجی گردیده که باید نمی شد در آینده از خرج آن جلوگیری کند.
در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) وارد شده است که ایشان فرمودند:
«(از جمله نشانه های) مردانگی شکوفاسازی مال است.»
گام بعدی پیش بینی و تنظیم بودجه است که درباره آن به دو اصل باید توجه نمود:
اصل اول : تعادل
یعنی باید درآمدها با مخارج موازنه داشته باشد. لذا باید بودجه خانواده با کسری مواجه نشده، بلکه پس انداز هم به وجود آید تا خانواده بتواند از این پس انداز برای مصارفی مثل حوادث ناگهانی که هزینه زیادی را تحمیل می کند یا خرید کالاهای عمده مثل خانه، ماشین یا وسایل آینده ی فرزندان و … استفاده نماید.
اصل دوم : کارآمد کردن بودجه
با توجه به این اصل، با کمترین هزینه و مخارج بیشترین بازده به دست می آید. مثلاً اگر قرار باشد هزینه ای برای تفریح و سرگرمی خانواده اختصاص یابد این کار می تواند صورتهای مختلفی داشته باشد مثل پیاده روی و قدم زدن در پارک و یا رفتن به سینما و … می توان با انتخاب کم خرج ترین راهها بیشترین مطلوبیت و بازدهی را به خانواده داد.

خوراک :
امام رضا علیه السلام :
«خدای متعال هیچ خوردنی و پوشیدنی را جایز نکرد مگر آنچه که در آن سود و صلاح است و هیچ چیز را منع نکرده است مگر آنچه که در آن زیان و نابودی و تباهی است. پس هرچه سودمند و توان بخش جسم باشد و به بدن آدمی نیرو بدهد، حلال است …»
از مهمترین نیازهای انسان، نیاز به خوراک به معنی اعم آن شامل آب، غذا، میوه، … می باشد.اولویت اول در تأمین نیازهای مادی، تأمین نیازهای غذایی است.
امام رضا علیه السلام می فرمایند:
«اگر مردم حد میانه را در خوراک رعایت می کردند بدنهایشان پایدار می ماند.»
برای فعالیتهای مختلف بدن در سنین کودکی و جوانی و پیری به مواد غذایی گوناگون نیاز است که عمدتاً به 4 گروه اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از : پروتئینها، ویتامینها، قندها و چربیها.مثلاً  درمصرف گوشت می توان از سویا و یا قارچ استفاده کرد و بجای مصرف برنج و نان، سیب زمینی یا ماکارونی را به کار برد.
ارزش غذایی مواد خشک شده بالاتر از مواد یخ زده است.
برای پخت گوشت باید از حرارت ملایم استفاده کرد تا گوشت به خوبی نرم و آبدار شود، زیرا حرارت بالا سبب سفتی گوشت می شود.
موارد دیگری که در اولویت مصرف مواد غذایی قرار دارند چنین می باشد :
1.تغذیه زنان باردار باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. این کار در درازمدت به نفع خانواده خواهد بود. تغذیه خوب علاوه بر تأثیر مثبتی که بر زایمان دارد، موجب رشد کامل جنین خواهد شد و از آنجا که پیشگیری مقدم بر درمان است.
2.تغذیه صحیح کودکان در سنین بلوغ (بخصوص دختران) عامل مهمی در صرفهد جویی های دراز مدت بهداشتی و درمانی و دورانهای بزرگسالی و پیری آنها خواهد بود.
3.بیماران و سالخوردگان هم در اولویت تغذیه ای قرار دارند. تغذیه خوب، دوران درمان بیماران را کاهش می دهد و تغذیه مناسب سالخوردگان مانع ضعیف و بدتر شدن وضع آنها می شود.
4.معمولاً صاحبان کالا و تجارت پیشگان برای فروش کالاهای خود تبلیغات وسیع و پر جاذبه ای انجام می دهند، همچنین بسته بندی زیبا و رنگارنگ کالاها که در طبقات مغازه ها و سوپر مارکتها بر روی هم چیده شده عامل مهمی برای مصرف بیشتر و بیشتر خانواده ها شده است.ولی اولیاء خانواده به خصوص «زنان» نقش مهمی را در ایجاد و حفظ یا از بین بردن یک عادت غذایی خوب یا بد دارند، در خرید و مصرف کالاهای تغذیه ای به شدت باید مراقب بود که فریب رزق و برقهای ظاهری را نخورده و به درصد تغذیه ای و بهداشتی کالا توجه نمود. مصرف غذاهایی چون کالباس، سوسیس، همبرگر و کلاً گوشتهای مخلوط و هم چنین چیپس ها و پفکها از جانب هیچ کارشناس تغذیه ای توصیه نمی شود و برای مصرف کالاهایی مثل شکلاتها، شیرینی ها و نوشابه های صنعتی باید محدودیت قائل شد.
5.در مدیریت آگاهانه ی خانواده خرید موادغذایی به مقدار لازم و کافی انجام می شود. به خصوص در میهمانی ها لازم است دقت شود که به عنوان میهمان به اندازه و درست غذا بخوریم و به عنوان میزبان نیز بیش از اندازه و با تنوع زیاد غذا تهیه نکنیم، این مسأله علاوه بر صرف هزینه ی مادی و زمانی بیشتر، برای سلامتی هم مضر است.
6.امروزه که با مشکل تقریباً غیر قابل گریزی به نام «آلودگی هوا» روبرو هستیم، باید مراقب باشیم با مصرف غذاهای چرب، شور و خیلی شیرین احتمال ابتلا به بیماری هایی مثل سرطانها، پوکی استخوان، ناراحتیهای قلب و گوارش را افزایش ندهیم.
3-2- پوشاک
«ای فرزندان آدم برای شما لباس را آفریدیم تا زشتی های بدن شما را بپوشاند و زینت شما باشد.»
لباس، زینت بدن و پوشش و حفاظ آن از سرما و گرما می باشد.نعمتی را که خدای لطیف و رحیم به وسیله ی ایجاد مواد اولیه و تهیه و استفاده، آن را در اختیار بشر قرار داده است. لباسهایی از کتان و پنبه و پشم و ابریشم و حریر برای حفظ و زینت بدن، لباسهایی مثل زره که برای دفاع از بدن در مقابل دشمنان است.
نکاتی در مورد لباس
1.در نگرش اخلاقی لباس پوشیدن به قصد تفاخر و خودنمایی مردود شمرده شده است.
2.هر چند که اسراف در پوشاک مثل اسراف در هر امر دیگری صحیح نیست ولی باید دقت نمود که داشتن چند دست لباس برای مصارف مختلف در زندگی، اسراف نیست.چنانچه شخصی از امام کاظم علیه السلام سؤال نمود.«انسان دارای ده پیراهن باشد اسراف است؟فرمودند : نه و این بیشتر موجب نگاهداری لباسهای اوست.
لذا لباس متعدد داشتن ، خود نوعی رعایت اقتصاد است، زیرا که اگر یک لباس مدام پوشیده شود زود کهنه و پاره می شود و اگر چند لباس باشد و به نوبت پوشیده شود برای زمان بیشتری دوام می آورد.
3.شخصیت اجتماعی افراد معمولاً به نوع لباس آنان ارتباط دارد. افراد جامعه باید به این توجه داشته باشند و لباسی که مایه آبرو و حیثیت اجتماعی است، در هر جا نپوشند و آن را درست نگهداری کنند تا دوام بیشتری داشته باشد و دوباره نیاز به خریدن چنین لباسی پیدا نشود. با خرد ورزی و مدیریت و استفاده صحیح از لباسها ، می توان از این خطر بزرگ در امان ماند.
4.پوشیدن لباسی که باعث تحریک جنسی شود برای غیر همسر حرام است. پوشیدن لباسهای تنگ و چسبان و بدن نما صحیح نیست. این نوع لباسها از آن جهت که حجم اندامهای جنسی انسان را در معرض دید همگان قرار می دهد، باعث می شود نگاه دیگران به خصوص جنس مخالف به انسان نگاهی پست و لذت جویانه باشد و از حیثیت و ارزش انسان بکاهدو
5.رنگ لباس به خصوص در محیط خانه؛ بهتر است شاد و روشن باشد تا به شادابی فرد و سایر افراد خانواده کمک کند ولی در منظر نامحرم لباس باید از حیث طرح و رنگ به گونه ای باشد که جلب نظر نکند.
6.یکی از موارد غصب هم ندادن خمس اموال است.
7.برای نگهداری لباس باید توجه داشت که اتو زدن و تاکردن آن علاوه بر آراستگی لباس باعث دیرتر کثیف شدن آن می شود و اگر لباس ها بعد از اتوشدن به چوب رخت آویزان شود بهتر حالت خود را حفظ می کند.
8.برای نگهداری لباسها تا فصل آینده حتماً باید آنها را با استفاده از مواد ضد حشرات مثل نفتالین یا در پوششی (پلاستیکی یا پارچه ای) پوشاند.
9.لباس باید آزاد و راحت باشد. به خصوص برای کودکان ، که در سن رشد و دائم در حال بازی و جست و خیز هستند.
10.چون بچه ها رشد سریعی دارند می توان لباسهای آنها را برای فرزند بعدی نگهداری کرد یا به صورت تمیز و مرتب به کودکان نیازمند داد.
11.برای شستشوی لباسها باید دقت نمود که لباسها از جنس و رنگ نزدیک به هم باشند.
از انداختن لباسهای زیر با سایر البسه در ماشین لباسشویی پرهیز شود چون ممکن است موجب انتقال بیماریها شود.
12.در مورد خرید لباس می توان فروشگاههای مطمئن را که با قیمت مناسب لباس می فروشند، شناسایی کرد تا از هدر رفتن وقت در خیابانها و فروشگاهها جلوگیری شود.
در مورد خرید عید نوروز می توان به فاصله ی 3-2 ماه به نوروز خرید را انجام داد.همچنین خرید لباسهای دست دوم خارجی به دلایل بهداشتی و کم دوامی این نوع البسه ، صحیح نیست.
13.آموزش خیاطی و دانستن نکات مربوط به آن در زندگی، یک هنر خوب برای دختران می باشد.
4-2- مسکن
«والله جعل لکم من بیوتکم سکناً»
«و خداوند خانه های شما را محل آرامش قرار داد.»
1.از ویژگی های مهم مسکن خوب، همسایه خوب است. لذا برای سکونت در هر خانه و منطقه تحقیق و پرس و جو کمک مهمی برای داشتن آرامش مادی و روحی است. این ضرورت در مورد خرید مسکن به مراتب جدی تر از اجاره مسکن است.
امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:«سل عن الرفیق قبل الطریق و عن الجار قبل الدار»یعنی «قبل از مسافرت از وضع رفیق (هم سفرت)و قبل از سکونت در خانه ای ، از وضع همسایه ات تحقیق و پرس و جو کن.»
2.ویژگی استحکام بنا.
3.وضعیت داخلی بنا از جهت آفتابگیر بودن اتاقها
4.از جهت جغرافیای محل سکونت ، نزدیک بودن مسکن به محل کار و تحصیل ، داشتن امنیت ،نزدیکی به مراکز بهداشتی، درمانی، ورزشی و مراکز خرید و خدمات عمومی و هم چنین نزدیک بودن به محل سکونت بستگان از ویژگی های یک مسکن خوب است.
راههای تهیه مسکن :
1.یکی از طرق تهیه ی مسکن اجاره نمودن خانه یا آپارتمان است. اجاره نشینی از یک جهت سخت و از جهتی دیگر مفید است. از جهت مستأجر دغدغه مالیات و عوارض و آسفالت پشت بام و نم کشی دیوار همسایه و تعمیرات اساسی و غیر اساسی را ندارد مفید است و از جهت اسباب کشیهای سالانه و دائم در فکر پیدا کردن مسکن مناسب بودن ،هزینه های حمل اسباب و کرایه ماشین و پرداخت حق بنگاهی ،سخت است. بنابراین بهتر است خانواده هر چه زودتر به خرید مسکن اقدام نماید.
خوشبختانه اکنون دولت به شیوه های مختلف ،به صاحب مسکن شدن مردم کمک می نماید مثل اجاره به شرط تملیک، ارائه تسهیلات بانکی و…
تحصیل:
از اقلام سبد هزینه خانوار، خرج تحصیل افراد خانواده می باشد. امروزه آموختن سرعتی به مراتب افزون تر از گذشته دارد غیر از آنکه گستره ی آن تقریباً تمام افراد خانواده رادر بر گرفته است. زمان سرمایه عمر آدمی است.
تشویق قرآن بلکه ارزش واسطه ای است . به صورت کلی می توان گفت این گونه گفت که تا وقتی که «علم نافع» برمبنای استعداد و علاقه انسان باشد و انسان را به کمال واقعی که همان تقرب به خداست یاری کند ، و ارزشهای دینی و کرامت انسانی در راه تحصیل علم خدشه دار نشود، لزوم تحصیل علم احساس می شود و خانواده هم مسئول ادب و تربیت و آموزش فرزندان می باشد و هزینه کردن در این امور هم از اولویتهاست. آموزشهای مقطعی و کوتاه مدت تابستانی است.
مطالعه ی نشریات مفید، فراگیری همیشگی آموزه های دینی و قرآنی در تمام سنین و … آموزش از راه دور، آموزش مجازی موجب ارتقاء بهره وری و در نتیجه کاهش هزینه ها، رشد، و تربیت نیروی انسانی است.
6-2- بهداشت و درمان
حضرت رسول اکرم(ص) :«تنظفوا بکل ما استطعتم فان الله تعالی بنی الاسلام علی النظافة و لن یدخل الجنة الا کل نظیف»
«بهداشت را رعایت کنید به هر میزان که در توان دارید. همانا خداوند تعالی اسلام را بر پایه نظافت و بهداشت بنا کرد و هرگز داخل بهشت نمی شود مگر فرد پاکیزه.»
از اقلام سبد هزینه ی خانوار ، بخشی هم به بهداشت و درمان اختصاص دارد. هزینه برای بهداشت به مراتب به صرفه تر از پرداخت هزینه ی درمان است، وخود باعث جلوگیری از ایجاد بیماریها و هزینه های گران درمان می شود.
مدیریت خانواده (به خصوص زنان ) نقش مهمی در ایجاد تقویت رفتارهای صحیح بهداشتی در داخل و خارج خانه دارند.
نظافت عمومی اتاقها و فضای خانه، تهیه ی بهداشتی غذاها،نظافت آشپزخانه که کانون مهمی برای تکثیر میکروبها است،شستشو و اتوی لباسها و هم چنین عادت دادن بچه ها به نظافت پ دائمیدستهاودندانها،استحمام،مرتب کردن رختخواب و البسه و لوازم شخصی خود رفتارهای ساده و عادی روزمرهاستولیدرواقعازبسیاریبیماریها و از تحمیل هزینه های گزاف بر خانواده جلوگیری می کند.