محققین: سمیرا غفوریان – تکتم الیاس پور
بررسی تأثیر کاربرد نرم افزارهای حسابرسی به انجام عملیات حسابرسی در شرکت ها و مؤسسات وابسته به آستان قدس رضوی
چکیده
این تحقیق با عنوان (بررسی تاثیر کاربرد نرم افزارهای حسابرسی برانجام عملیات حسابرسی در مجموع شرکتها و موسسات حسابرسی آستان قدس رضوی) به دنبال بررسی تاثیر نرم افزار حسابرسی سازمان بازرسی و حسابرسی استان قدس رضوی بر عملیات حسابرسی از جنبه های کارایی و اثر بخشی و همچنین چگونگی تاثیر گذاری آن برهزنیه های حسابرسی می باشد.
در این رابطه سه سوال مطرح گردید در سوالات اول و دوم تحقیق این موضوع مطرح شد که آیا بکارگیری نرم افزارههای حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکت ها و موسسات کوچک و متوسط و بزرگ آستان قدس رضوی مجب افزایش کارایی شده است یاخیر .
همچنبن در سوال سوم تحقیق این پرسش مورد بررسی قرار گرفت که آیا بکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتهاو موسسات آستان قدس رضوی موجب کاهش هزینه های حسابرسی شامل هزینه برسنلی وسربار گردیده است یا خیر .
به منظور بررسی سوالات اول و دوم تحقیق برسشنامه ای آماده گردیدو از48 نفر از حسابرسی سازمان که با نرم افزارحسابرسی آن آشنایی متوسط به بالا داشتند نظرسنجی به عمل آمد .سوال سوم تحقیق نیز با توجه به اسناد و مدارک شرکت ها و موسسات اقتصادی و غیر اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت .
تنتایج بررسی سوالت اول و دوم تحقیق حاکی از آن است که نرم افزارحسابرسی سازمان ازلحاظ کارایی در طبقه شرکت وموسسات کوچک .دارای کارایی کمی مناسب می باشد و درطبقه شرکت هاو موسسات متوسط و بزرگ کارایی نسبتا مناسبی دارد وهمچنین از جهت اثر بخشی در طبقه شرکتها و مسسات کوچک اثر بخشی ضعیفی دارد و در شرکتها وموسسات متوسط و بزرگ دارای اثر بخشی کمی مناسب است
در مجموع این تنیجه حاصل گردید که بکارگیری نرم افزازهای حسابرسی سازمان در عملیات حسابرسی شرکت ها و موسسات کوچک. متوسط. بزرگ آستان قدس رضوی موجب ارتقا کارایی و اثربخشی شده است
همچنین نتایج بررسی مربوط به سوالات سوم نشان می دهد بکارگیری این نرم افزار موجب کاهش
هزینه های حسابرسی گردیده است .
مقدمه
فناوری اطلاعات بر تمام وجوه عملیات سازمانهای امروزی تاثیر داشته است اما بیش از هر چیز ….های اطلاعات حسابداری را دستخوش تغییرات جدی نموده است . به لحاظ …فرایند حسابرسی به شکل دستی انجام می گرفت و زمان زیادی صرف عملیات حسابرسی می شده است . اما استفاده حسابرسان از تکنیک های رایانه ای سبب شده است تا انان بتوانند همان فرایند را با سرعت و کارایی بیشتری انجام دهند و نیز در وقت و هزینه صرفه جویی کنند.
1. حسابرسی سیستم های رایانه ای است که به بررسی رابطه حسابرسان با سیستم های رایانه ای حسابداری می پردازد و نحوه حسابرسی این سیستم ها را توضیح می دهد
2. حسابرسی به کمک رایانه است که به بررسی بکارگیری رایانه در عملیات حسابرسی می پردازد
انچه در این تحقیق در نظر گرفته شد مورد اخیر می باشد.
تشریح و بیان موضوع
موسسات حسابرسی نیز همراه با توسعه اقتصادی در کشورها باید از روش های نوین از جمله استفاده از نرم افزارهای رایانه ای بهره ببرند.استفاده از ایننرم افزار ها این امکان را فراهم می اورد تا رایانه در زمینههایی همچون اماده کردن کاربرگ های حسابرسی ، گرد اوری فرم ها ، مستند سازی امور حسابرسی و….به حسابرسان یاری می رساند به این امید که بتوانکارایی و اثر بخشی عملیات حسابرسی را ارتقا داد.و با کاهش زمان میزان هزینه را نیز کاهش داد .
این سوال همیشه مطرح بوده است که آیااستفاده از این نرم افزار ها در امور حسابرسی شرکتها موجب ارتقا کارایی و اثربخشی حسابرسی می شود؟
آیابکار گیری این نرم افزارها سبب کاهش هزینه های موسسات حسابرسی می گردد؟
به منظور یافتن پاسخ پرسشهای مذکور در این تحقیق به مطالعه موردی در سازمان حسابرسی آستان قدس رضوی و بررسی نحوه عمل نرم افزار های حسابرسیبر عملیات حسابرسی پرداخته شده است.
هدف و علت انتخاب موضوع
توسعه اقتصادی کشور ها و نیاز به حسابرسی سالانه صورتهای مالی شرکتها باعث شده است تا فعالیتهای حسابرسی گسترش یافته و رقابت بین موسسات حسابرسی افزایش یابد بنابر این موسسات حسابرسی به دنبال راهکار نوینی هستند تا بهای تمام شده قراردادهای حسابرسی را کاهش داده و اثر بخشی ان را افزایش دهند
در این راستا شاهد طرح نرافزارهایی هستیم که به عملیات حسابرسی کمک می کنند و اثر بخشی ان ها را افزایش می دهند ولی در راه استفاده مکانیزه عملیات حسابرسی موانعی نیز وجود دارد از جمله:
1. هزینه های بالای مکانیزه شدن
2. ابهام موجود در مورد منافع بکارگیری سیسیتم ها
3. سایر موانع از جمله عدم اگاهی کافی حسابرسان از سیستم های نرمافزاری
و در نهایت این سوال مطرح می شود که “آیامکانیزه شدن در مجموع به صرفه موسسات است ؟”چه هز لحاظ مالی و چه اثر بخش و کارایی ؟
باتوجه به گستردگی سیتم های رایانه ای حسابرسی در جهان تحقیقانی در این زمینه به عمل امده است در بخش سوم کتاب “کاربرد تکنیکهای رایانه ای حسابرسی با استفاده از میکرورایانه ها ”
با عنوان “موانع موجود بر استفاده از نرم افزارهای حسابرسی ” امده است که بسیاری از حسابرسان که با سیستم های روزامد اشنایی نداشته اند هر گز از نرمافزارهای حسابرسی استفاده نمی کنند سایر حسابرسان که سعی کرده اند از این روشاستفاده کنند شکست پر هزینهای زا تجربه کرده اند به طوریکه تمایل به تجربه ای دوباره ندارند علل این امر اینگونه بیان شده است :
1. فقدان اثربخشی هزینه
2. پیچیدگی های فنی
3. فقدان تجربه اموزش کافی
4. سایر موارد از جمله نگرانی صاحبکار از در مورد امنیت اطلاعات
در نهایت می توان به تاثیر غیر قابل انکار رایانه ها در صحنه عملیات حسابرسی و حسابداری اشاره کردکه در قرن اخیر بیش از پیش گسترش داشتهاست به طوریکه ر.شهای گذشته را به طور کلی دگرگون کرده است که البته به علت هزینه جاری بالا و ضرورت سرمایه گذاری اولیه بالا و پیچیدگی سخت افزاری رایانه ها و عدم تمایل سازمانهای کوچک و متوسط و حتی برخی از شرکتهای بزرگ مبنی بر استفاده از رایانه ها و در برخی موارد فراهم نبودن امکان استفاده ازاین سیستم ها مزید علت شده است.
لذا با توجه به تحقیقات انجام شده و مسائل بیان شده مطالعه اثار نرم افزارهای حسابرسی ضروری به نظر می رسد .
در مورد رسیدگی به نرم افزارها ی حسابرسی آستان قدس هم باید گقت که به عنوان مجموعه شرکتها در خراسان رضوی مطرح است دانشگاه امام رضا (ع) نیز از این جمله شرکتها است بر آن شدیم تا به بررسی این مطلب بپردازیم
امید است با حمایت مسئولین مربوط و عنایت خاص حضرت رضا(ع) به این مهم دست یابیم .
روش تحقیق
تحقیق مذکور از نظر هدف تحقیق کاربردی محسوب می گردد ازنظر نحوه گردآوری داده ها تحقیق حاضر از نوع توصیفی (غیر آزمایشی) است . از نگاهی دیگر این تحقیق پیمایشی وبررسی موردی می گردد.
در این پزوهش پس از مطالعه کتب و تحقیقات مختلف و گفتگو با اساتید و حسابرسان اهداف کارایی و اثر بخشی در عملیات حسابرسان که مرتبط با نرم افزار های حسابرسی می باشند شناسلیی شد و پرسشنامه ای جهت بررسی سوالات اول و دوم تحقیق طراحی گردید.
اساتید معتقد بودند که تاثیرگذاری نرم افزار حسابرسسی سازمان بر کارایی و اثر بخشی عملیات حسابرسی ممکن بنا به نوع حجم شرکت و موسسه حسابرسی شونده متفاوت باشد به همین دلیل پیشنهاد نمودند که در انجام این تحقیق شرکت ها و موسسات حسابرسی از لحاظ حجم عملیات حسلبداری و حسابرسی به سه طبقه به شرکتها و موسسات کوچک .متوسط و بزرگ تقسیم شوند وتاثیر گذاری نرم افزارهای حسابرسی در هریک از این سه طبقه به طور جداگانه مورد بررسی قرار میگردد بنار این از حسابرسان پاسخ دهنده خواسته شود تا با توجه به هریک از این سه طبقه به هر یک از این سه طبقه به هر پرسش پرسشنامه پاسخ لازم را بدهند .
جهت بررسی سوالات سوم تحقیق ازاسناد ومدارک و نظر خواهی از اساتید استفاده شده است .
وبابررسی هزینه های سازمان در طول دوره زمانی مورد نظر بررسی های لازم انجام شد
طرح مساله
سوالات تحقیق
سوالات اصلی
1. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس موجب افزایش کارایی شده است ؟
2 .آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس موجب افزایش اثر بخشی شده است ؟
3. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس موجب کاهش هزینه های حسابرسی شده است ؟
بر پایه اطلاعاتی که تا این قسمت محقق گردیده است و سوالات مطرح شده در رابطه با موضوع مورد نظر فرضیه ای به شرح زیر به ذهن محققین متبادر گشته است
“نرم افزار های حسابرسی بر انجام عملیات حسابرسی موثر است ”
بر مبنای فرضیه بالا فرضیه های فرعی به شرح زیر مطرح می گردد:
1. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان کارایی عملیات حسابرسی شرکتهای کوچک رابطه معکوس وجود دارد.
2. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان کارایی عملیات حسابرسی شرکتهای متوسط رابطه ای وجود ندارد .
3. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان کارایی عملیات حسابرسی شرکتهای بزرگ رابطه مستقیمی وجود دارد .
4. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان اثربخشی عملیات حسابرسی شرکتهای کوچک رابطه معکوس وجود دارد.
5. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان اثربخشی عملیات حسابرسی شرکتهای متوسط رابطه ای وجود ندارد .
6. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان اثربخشی عملیات حسابرسی شرکتهای بزرگ رابطه مستقیم وجود دارد.
7. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان هزینه عملیات حسابرسی شرکتهای کوچک رابطه وجود ندارد.
8. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان هزینه عملیات حسابرسی شرکتهای متوسط رابطه وجود دارد .
9. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان هزینه عملیات حسابرسی شرکتهای بزرگ رابطه معکوس وجود دارد .
10. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان هزینه پرسنلی شرکتهای کوچک رابطه وجود ندارد.
11. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان هزینه پرسنلی شرکتهای متوسط رابطه وجود دارد .
12. بین کاربرد نرم افزار های حسابرسی و افزایش میزان هزینه پرسنلی شرکتهای بزرگ رابطه معکوس وجود دارد .
قلمرو تحقیق
قلمرو مکانی تحقیق
قلمرو مکانی تحقیق سازمان بازرسی وحسابرسی آستان قدس رضوی می باشد این سازمان که به عنوان یک موسسه حسابرسی مشغول فعالیت است در 83 برای اولین با ر تجربه رایانه ای کردن بخشی از عملیات حسابرسی خود را توسط این نرم اافراز انجام داده است ودر سال 84 نیز این تجربه را در محیط 29 شرکت و موسسات اقتصادی و شرکتها وموسسات غیر اقتصادی تقسیم می گردند.
قلمرو زمانی تحقیق
با شروع ترم جاری و اغاز درس روش تحقیق و ماخذ شناسی بعد ازطی مباحث ابتدایی زیرنظر استاد گرامی جناب اقای یاراحمدی و انتخاب موضوع شروع به انجام قسمت کتابخانه ای تحقیق و مشاوره با اساتید فن گردید سپس با تهیه پرسشنامه و توزیع بین حسابرسان وارد مرحله میدانی تحقیق شدیم در مرحله اخر پس از تجزیه و تحلیل داده ها به نتیجه گیری و پیشنهادات سازنده ختم شد.
قلمروی زمانی تحقیق برای شرکتها و موسسات اقتصادی سالهای 81 تا83 (سال هایی که عملیات حسابرسی به شکل دستی صورت می گرفته است ) و سالهای 84و85 (سالهای که عملیات حسابرسی
به شکل مکانیزه بوده است ) همچنین قلمروی زمانی تحقیق برای شرکتها و موسسات غیر اقتصادی سال 82 (سیستم دستی حسابرسی ) و سال 84 (سیستم مکانیزه حسابرسی ) می باشد
تعریف عملیاتی واژه ها
نرم افزار :دستورالعمل مناسب هر برنامه را که تشکیل فایل هایی میدهد تا این برنامه در داخل سخت افزار کار خاصی را انجام دهد
نرم افزار حسابرسی:هرگونه برنامه رایانه ای که بتوان از ان برای تامین اطلاعات مورد که بتوان از ان برای تامین اطلاعات مورد نیاز حسابرسی استفاده کرد
حسابرسی رایانه ای:فرایند کاربرد هر نوع سیستم مبتنی بر تکنولوژی اطلاعاتی در راستای کمک به حسابرسان در فرایند برنامه ریزی اجرا کنترل و هدایت عملیات حسابرسی است.
تکنیک های رایانه ای حسابرسی:بکارگیزی هرنوع فناوری خهت کمکم به تکمیل عملیات حسابرسی
اثربخشی:بر اساس تعریف کمیته حسابرسی عملیات سازمان حسابرسی “میزان دستیابی به هدفها خوانده می شود و یا اینکه اثر بخشی سازمان عبارت است از ان درجه یا میزان از هدفها ی سازمان که تحقق می یابد
کارایی :عبارت است از میزان منابع مصرف شده و نتایج بدست امده و یا بر اساس بیان کمیته حسابرسی عملیات کارا عملیاتی است که با استفاده از روشهای بهینه حداکثر بازده را با حداقل داده (منابع )تامین می کند.
سیستم کنترل داخلی : مجموعه سیاستها و رویه هایی که مدیریت واحد اقتصادی یزای دستیابی به هدفهای خود به کار می گیرد هدف مدیریت عبارت از حصول نسبی اقتصادی از اداره امور اقتصادی به گونه ای اثر بخش و منظم است.
خطر حسابرسی :یعنی احتمال این که حسابرس نسبت به صورتهای مالی حاوی اشتباه یا تحریف با اهمیت نظر حرفه ای مناسب اظهار نکند .
سازمان : سازمان بازرسی و حسابرسی آستان قدس رضوی
محدودیت های تحقیق
1. از آنجا که اطلاعات مربوط به بررسی از طریق پرسشنامه کتبی است از این رو نتایج حاصله دارای محدودیت ذاتی پرسشنامه کتبی می باشد
2. با توجه به این که سازمانهای مذکوردر سالهای اخیر اقدام به مکانیزه کردن عملیات خویش توسط نرم افزارهای حسابرسی نموده است بنابر این تجربه کم در استفاده ار این نرم افزار از محدودیت های این تحقیق محسوب می شود
3. با توجه به تکمیل نشدن عملیات حسابرسی در سال جاری محدودیتی برای بازه زمانی تحقیق ایجاد گردیده است
مقدمه
از زمانی که رایانه نقش موثری را در پردازش اطلاعات ایفا نموده حسابرسان نیز مجبور شدند تا عملیات حسابرسی را در محیط رو به گسترش اطلاعات انجام دهند. لذا شاهد آنیم که روش ها و رویه های حسابرسی مورد تاثیر و تغییر قرار گرفته است همچنین با توجه به تاثیرفزاینده گزارش حسابرسی شرکت ها بر ثبات بازارهای مالی، در سال های اخیر تلاش های گسترده ای درجهت ارتقاء اثر بخشی عملیات حسابرسی صورت گرفته است در این راستا و با هدف بالا بردن اثر بخشی عملیات حسابرسی ، ابزارها و تکنیک هایی طراحی گردیده است که حسابرسان بتوانند بدین وسیله عملیات حسابرسی خود را به کمک رایانه انجام دهند که اصطلاحا « تکنیک های رایانه ای حسابرسی » نامیده می شوند.
به منظور یاری حسابرسان در انجام حسابرسی صورت های مالی در محیط فناوری اطلاعات بسیاری از انجمن ها و متولیان امر حسابداری و حسابرسی بیانیه های و رهنمودهایی صادر نموده اند.
به عنوان مثال در سال 1948 انجمن حسابداران رسمی آمریکا بیانیه شماره 48 استاندارهای حسابرسی را با عنوان « تاثیرات پردازش رایانه ای در بررسی صورت های مالی » منتشر نمود. این بیانیه حسابرسان را تشویق به استفاده از تکنیک های رایانه ای حسابرسی می نماید.
مدیران حسابرسی دائما تحت فشار هستند تا به کارایی عملیات حسابرسی همچون اثر بخشی آن نیز توجه نمایند.
در این فصل ابتدا به مرور مبانی نظری تحقیق پرداخته شده سپس پیشینه تحقیق شامل تحقیقات داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفته اند و در انتها مدل نظری پژوهش بیان شده است.
بخش اول : مروری بر مبانی نظری
حسابرسی و ضرورت بکارگیری رایانه
نوعی از حسابرسی که در این تحقیق مدنظر می باشد رسیدگی به صورت های مالی یک شرکت توسط یک موسسه حسابرسی است این نوع حسابرسی عبارت است از بازرسی مدارک حسابداری و سایر شواهد زیر بنای صورت های مالی آنچه که مبنای گزارش حسابرسی را فراهم می آورد.
رسیدگی های حسابرسان مستقل می باشد بنابراین حسابرسان هرگز بدون اجرای رسیدگی ، نسبت به مطلوبیت ارائه صورت های مالی اظهار نظر نمی کنند.
امروزه رایانه به ابزاری تبدیل شده که توانسته است وظایف روزمره حسابداری رابا سرعت و دقتی بی سابقه انجام دهد. رایانه تهیه اطلاعاتی را ممکن ساخته است که فراهم کردن آن در گذشته به دلیل زمان و هزینه آن، امکان پذیر نبوده است زمانیکه صاحبکار مدارک حسابداری خود را توسط یک سیستم پیچیده رایانه ای تهیه و نگهداری می کند حسابرسان اغلب استفاده از رایانه را برای اجرای بسیاری ازروش های رسیدگی خود مفید لازم می بینند (میگز و همکاران 1375)
ضرورت بکارگیری رایانه در امر حسابرسی در استاندارد های بین المللی حسابرسی اینگونه بیان شده است« در برخی از سیستم های حسابداری که در آنها از سیستم رایانه ای برای پردازش های با اهمیت کاربردی استفاده می شود ممکن است کسب برخی از اطلاعات مورد نیاز بدون کمک گرفتن از رایانه برای حسابرسی دشوار یا غیر ممکن است (کمیته بین المللی رویه های حسابرسی 1385)
دیویس و همکارانش نیز معتقدند که انجام برخی عملیات حسابرسی بدون استفاده از رایانه مشکل یا غیر ممکن خواهد بود. آنان اظهار داشتند که جنبه فنی می توان تمام رکوردهای پایگاه های اطلاعاتی رایانه را چاپ کرده و بدون استفاده از رایانه به آنها رسیدگی کرد اما در بیشتر موارد به دلیل حجم زیاد اطلاعان این کار عملی نیست به عنوان مثال در یک شرکت بزرگ که روزانه هزاران فروش داشته است.
رسیدگی دستی به چنین حجمی از اطلاعات از لحاظ زمان وکار مورد نیاز موانعی را در بر خواهد داشت (دیویس و همکاران 1384)
شیوه های مختلف انجام حسابرسی
حسابرسان می توانند حسابرسی را به دو شیوه زیر انجام دهند.
1- حسابداری از طریق دور زدن رایانه
2- حسابرسی درونی رایانه
1. حسابرسی از طریق دور زدن رایانه :
ابتدا اطلاعات ورودی به رایانه داده می شود
شيوه هاي مختلف انجام حسابرسي
حسابرسي مي توانند، حسابرسي را به دو شيوه زير انجام دهد .
1- حسابرسي دروني رايانه
2- حسابداري از طريق دورزدن رايانه
1. حسابرسي از طريق دور زدن رايانه
1: ابتدا اطلاعات ورودي به رايانه داده مي شود و خروجي آن بدست مي آيد، سپس خروجي را با خروجي مورد انتظار مقايسه مي كنيم. در اين روش به رايانه عنوان يك جعبه سياه 2 نگريسته مي شود . در اين شيوه، حسابرسان به روش هاي سنتي و شيوه دستي ، اطلاعات سيستم حسابداري را حسابرسي مي نمايند.
مهمترين مزاياي اين روش عبارتند از :
∙ بهاي تمام شده كم
∙ نياز به مهارت فني در سطح پايين
∙ قابليت درك آسان آن براي كليه كاربران
2. حسابرسي دروني سيستم هاي رايانه اي
3: كسب مهارت بيشتر در استفاده از رايانه در انجام امور حسابداري حسابرسي ، حسابرسان عصر جديد از رويكرد « درون كاوي» نظام هاي صاحبكار به جاي « دور زدن» آن بهره مي گيرند. بنابراين در مواردي كه كنترل هاي اطلاعات ورودي و خروجي و پردازش، در داخل سيستم هاي رايانه اي انجام مي گيرد، حسابرسان براي تشخيص مؤثر بودن كنترل ها بايد رعايت آنها را مستقيماً آزمايش كنند. اين نوع استفاده از رايانه براي حسابرسي سيستم هاي رايانه اي را حسابرسي دروني سيستم هاي رايانه اي ( درون كاوي) مي نامند.در ايم شيوه، حسابرسان به كمك تكنيك هاي رايانه اي مي توانند اطلاعات سيستم حسابداري صاحبكار را كه به صورت الكترونيكي مي باشد، رسيدگي نمايند. لذا اين امر باعث مي شود تا در زمان رسيدگي صرفه جويي حاصل گردد، چرا كه بررسي مدارك الكترونيكي به مراتب نسبت به مدارك چاپي يا دستي ، زمان كمتري را مي برد.حسابرسي دروني سيستم هاي رايانه اي به روش هاي گوناگوني مي تواند انجام شود كه برخي از آنها عبارت است از :
∙ تكنيك اطلاعات آزمايشي 1: در اين روش، حسابرس تعدادي تراكنش مجازي براي آزمون كنترل هايي كه ادعا مي شود در سيستم كاربردي وجود دارد ايجاد مي كند. هنگام پردازش اين اطلاعات، حسابرس بايد نتايج اجراي آن كنترلها را بر اطلاعات داده شده مشاهده كند. براساس نتايج اجراي اين اطلاعات آزمايشي، حسابرس مي تواند مؤثر بودن كنترل ها را ارزيابي كند. تحقيقات انجام شده بيانگر استفاده از اين روش در امر حسابرسي مي باشند. به عنوان مثال ، تحقيق مؤسسه تحقيقات استن فورد نشان مي دهد كه 6/26 درصد از مؤسسات مورد بررسي ، از اين روش استفاده نموده اند.
∙ تكنيك پردازش موازي
3: در اين روش ، يك مجموعه از اطلاعات شركت با استفاده از يك برنامه كنرتل شده توسط حسابرس، مجدداً پردازش و نتيجه پردازش حسابرس با نتيج عمليات سيستم شركت مقايسه مي گردد. نكته مهم اين است كه برنامه حسابرسي بايد شامل تمام كنترل هاي مورد نظر مديريت باشد و تمام نتايج پردازش اطلاعات ، و ليست اشكالات سيستم شركت ، بايد مشابه نتايج پردازش موازي باشد.
∙ تكنيك امكانات آزمايش توأم 4: در اين روش كه به نام تكنيك شركت كوچك هم شناخته مي شود، حسابرس يك مجموعه مجازي زا اطلاعات، مانند مشخصات تعدادي كارمند مجازي در سيستم حقوق را در سيستم شركت مي گنجاند تا همراه با اطلاعات واقعي پردازش شود. حسابرس مي تواند با تغير دادن اطلاعات اين مجموعه، مؤثر بودن هر يك از كنترل هاي سيستم را ارزيابي كند. اين تكنيك ، ابزاري مؤثر در جهت انجام حسابرسي سيستم هاي پيچيده مي باشد و همچنين در زمينه حسابرسي سيستم هاي برخط5 كاربرد دارد. تحقيقات انجام شده نشان دهنده اين موضوع مي باشد كه تكنيك مزبور از تكنيك اطلاعات آزمايشي و نرافزار عمومي حسابرسي كاربرد كمتري دارد . به عنوان مثال، تحقيق مؤسسه تحقيقات استن فوري (1977) بيان مي كند كه تنها 5 درصد از مؤسسات مورد بررسي، از اين تكنيك استفاده نموده اند.
انواع تكنيك هاي رايانه اي حسابرسي
تكنيك هاي رايانه اي حسابرسي به دو بخش تقسيم شده اند:
1. تكنيك هايي كه جهت حسابرسي سيستم هاي رايانه اي كاربرد دارند.
2. تكنيك هايي كه براي تجزيه و تحليل داده ها استفاده مي شوند.
همچنين از نگاهي ديگر، بعضي از تكنيك هاي رايانه اي حسابرسي به طور مستقيم سيستم را بررسي مي كنند و برخي ديگر سيستم را به وسيله تحليل اطلاعات پردازش شده، به طور غير مستقيم بررسي مي كنند لازم به ذكر است كه تكنيك هاي رايانه اي حسابرسي را مي توان هم براي اجراي آزمون هاي محتوا و هم آزمون هاي رعايت روشها بكار برد.
منافع بكارگيري تكنيك هاي رايانه اي در فرآيند حسابرسي
طي چند سال گذشته هيئت تدوين استانداردهاي حسابرسي وابسته به انجمن حسابداران رسمي آمريكا توجه زيادي به چگونگي تأثير فناوري اطلاعات بر حسابرسي داشته است. اين هيئت ؟؟؟ بيانه استاندارد حسابرسي شماره 94 را با عنوان « تأثير فناوري اطلاعات بر ارزيابي حسابرسان از كنترل هاي داخلي در فرآيند حسابرسي صورت هاي مالي » را انتشار داد. برخي از جنبه هاي مهم بيانه شماره 94 به شرح زير مي باشد :
∙ چگونگي تأثير اطلاعات بر كنترل هاي داخلي
∙ نحوه نگرش حسابرسان به فناوري اطلاعات
∙ بررسي انواع كنترل هاي فناوري اطلاعات كه در حسابرسي مهم مي باشد.
∙ چگونگي بره گيري حسابرسان از افراد متخصص و ماهر
∙ نحوه شناخت حسابرسان از فرايند گزارشگري مالي (Tucker.2001)
بيانه مذكور استفاده روز افزون از فناوري در عمليات حسابرسي را پيشنهاد مي نمايد.
ملاحظات خاص در بكارگيري استانداردهاي بين المللي حسابرسي اينگونه آمده است كه « اثر بخشي و كارايي روش هاي حسابرسي ممكن است با استفاده از روش هاي حسابرسي به كمك رايانه افزايش يابد.»
صاحبنظران پاكوئيت معتقد اند كه ، تكنيك هاي رايانه اي حسابرسي، حسابرسان را قادر مي سازد تا عمليات حسابرسي را به طور اثر بخش و با اجراي كم هزينه تر آزمون هاي محتوا، هدايت نمايند. همچنين اعتقاد دارند، تكنيك هاي رايانه اي حسابرسي موجب ارتقاء بهروري و كارايي عمليات حسابرسي مي شوند بطوريكه اين تكنيك ها، حسابرسان را قادر مي سازند تا به كمك رايانه، شواهد لازم جهت حسابرسي را گردآوري نمايند.
بنابراين حسابرسان به تكنيك هاي رايانه اي حسابرسي به عنوان ابزاري جهت ارتقاء كارايي و كيفيت عمليات حسابرسي مي نگرند. با بكارگيري اين تكنيك ها، مي تواند به جاي كاربرگ هاي دستي ، كاربرگ هاي رايانه اي تهيه نمود. اين امر باعث شده است:
الف. در هزينه كاغذ مصرفي صرفه جويي گردد. با نگاهي اجمالي به سيستم دستي متوجه مي شويم كه چه مبلغ زيادي از بابت كاغذ مصرفي ، كپي و پرينت هزينه مي شود.
ب- فضاي اشتغالي جهت انبار كاهش يابد. در اين رابطه ، بايد به هزينه هاي اجاره جهت انبار كاغذ اشاره نمود.
ج- با دستيابي رايانه اي و تحت وب به كاربرگ ها مي توان از جابجايي بيهوده كاربرگ ها جلوگيري نمود.
د- از بعد امنيتي ، با بكارگيري كاربرگ هاي رايانه اي مي توان از مواردي همچون خطر دزديده شدن ، آتش سوزي و…. جلوگيري نمود.
انجمن حسابداران خبره انگلستان و ويلز در يكي از نشريات خود، فوايد كلي استفاده از رايانه را ذكر نموده است. همچنين محقق ديگري نيز در تحقيقات خود به مواردي اشاره كرده است كه در مجموع به شرح زير آورده شده است:
1. بهبود در كيفيت و قضاوت حسابرس: اصلي ترين فايده اي كه براي مؤسسات جسابرسي در استفاده از فناوري اطلاعات مطرح مي شود، ارتقاء كيفيت حسابرسي است.
2. بهبود وضعيت رقابتي : شركا و مديران شش مؤسسه بزرگ حسابرسي در مصاحبه هاي خود به حفظ وضعيت رقابتي خود با مؤسسات ديگر تأكيد فراوان داشته اند.
3. افزايش كارايي و كاهش بهاي تمام شده در عمليات حسابرسي: در نشريه آي تي بريفينگ1 انجمن حسابداران خبره انگلستان و ويلز اينگونه آمده است : « براي بسياري از حسابرسان هدف غايي از رايانه اي كردن امور حسابرسي ، بهبود كارايي و بهاي تمام شده مي باشد.»
به طور كل، هدف از رايانه اي كردن حسابرسي، ارتقاء كارايي و اثر بخشي عمليات حسابرسي و كاهش بهاي تمام شده مخاطرات حسابرسي ، بهبود زمان پاسخگويي و كاهش سطح اطلاعات فني لازم براي انجام كار حسابرسي است، به نحوي كه كاركنان كم سابقه تر ، بتوانند وظايفي را كه در حال حاضر به وسيله كاركنان ارشد به مراتب گرانتر انجام مي شود، به عهده گيرند.
ايبج 2 معتقد است كه در صورت استفاده از حسابرسي رايانه اي ، مؤسسات حسابرسي مي توانند حداقل 10 درصد در زمان حسابرسي صرفه جويي كنند. (فرقان دوست 1378)
منافع استفاده از رايانه در امر حسابرسي را اينگونه بيان شده است:
∙ امكان بهبود كيفيت و زمان رسيدگي حسابرسي فراهم مي شود.
∙ حسابرسان به دانش فناوري روز دسترسي مي يابند.
∙ كنترل هاي خودكار مي تواند عمليات تكراري فرآيند حسابرسي را حذف نمايد.
∙ رايانه مي تواند در چد ثانيه، كارهاي مرتب كردن، جستجو و محاسبات را براي مقادير زيادي از اطلاعات انجام دهد.
فناوري هاي نوين اطلاعات سبب حذف و يا كاهش پاره اي از مخاطرات ذاتي سيستم هاي دستي شده است كه در زير به سه نمونه از آن اشاره مي گردد:
1. خطاي انساني : در سيستم هاي دستي نقش انسان در تركيب منابع مورد استفاده سيستم ها بسيار برجسته و كليدي بود. در حاليكه سيستم هاي ماشيني بيشتر به استفاده از منابع خودكار گرايش دارند. رايانه ها در انجام عمليات و محاسبات تعريف شده، به خلاف انسان دچار اشتباه و خطا نمي شوند. اشتباهاتي كه در سيستم دستي صورت مي گرفته مانند خطا در جمع ارقام يك صورتحساب، عدم موازنه دو طرف يك ثبت حسابداري و….. در سيستم هاي مبتني بر فناوري جديد، راه ندارد.
2. فقدان ثبات رويه : در سيستم هاي دستي احتمال بروز اشكالات ناشي از عدم ثبات رويه بسيار زياد است اما وجود ثبات به عنوان مزيتي در سيستم هاي ماشيني مطرح مي باشد. رايانه ها دقيقاً بر اساس برنامه ها و دستورالعمل هاي ثابت و از پيش تعيين شده، همه موارد مشابه در انجام محاسبات و عمليات را با روشي معين و يكنواخت انجام مي دهند و هيچ گونه انحراف از رويه هاي تعريف و تبيين شده در اين سيستم ها وجود ندارد.
3. وجود انگيره براي خلافكاري و خيانت در امانت در ميان عوامل انساني : رايانه ها هيچ گاه داراي انگيزه انجام اعمال خلاف يا خيانت در امانت نيستند در حاليكه كاركنان شركت و اصولاً كاربران سيستم ممكن است با در نظر گرفتن مصالح و منافع شخصي خود، چنين اعمالي را انجام دهند. (عرب مازار يزدي ،1380)
خطرهاي ناشي از كاربرد فناوري اطلاعات1
فناوري نوين اطلاعات به دليل ويژگي هاي خاص خود، زمينه ساز مخاطرات تازه اي براي سازمان ها شده و ويژگي هاي ذاتي سيستم هاي ماشيني عملاً تهديدات تازه اي را متوجه منابع شركت ها به ويژه منابع با ارزش اطلاعاتي آنها ساخته است. در اين بخش به برخي از اين موارد اشاره مي شود:
∙ متمركز بودن داده ها: انبوهي از داده ها در انواع مختلفي از رسانه هاي حامل داده ها نظير ديسك ها و نوارهاي مغناطيسي به صروتي بسيار فشرده ضبط و نگهداري مي شوند. اين امر سبب بروز خطرهايي مي شود كه برخي از آنها عبارتند از :
1. سرقت آسان تر اطلاعات متمركز
2. امكان حذف جمعي اطلاعات
∙ مشكل سال 2000 ميلادي، نمونه اي از مشكلاتي است كه مي تواند در آينده هم پيش آيد. اين مشكل در نتيجه صرفه جويي در ثبت دو رقمي شماره سال ميلادي به جاي چهار رقم، ايجاد شد. هزينه بسياري براي بررسي و حذف اين خطر صرف گرديد. در تاريخ هاي ديگر هم ممكن است مشكلاتي مشابه، ايجاد شود.
∙ ويروس رايانه اي ، يك برنامه رايانه اي است كه هنگام اتصال به شبكه هاي رايانه اي يا هنگام دريافت اطلاعات يا برنامه از طريق دستگاه هاي جانبي، وارد رايانه مي شود و با خرابكاري در سيستم رايانه، موجب بروز انواع خرابي و اشكال مي گردد.
∙ جاسوسي صنعتي، شامل نفوذ غير مجاز به سيستم براي كسب اطلاعات محرمانه شركت است.
∙ خرابكاري در اطلاعات، شامل عملياتي چون دستكاري در صفحات اطلاعات بنگاه در شبكه جهاني يا وارد كردن مطالب موهن در آن صفحات است.
∙ اثبات اعتبار شواهد رايانه اي ، مشكل مي باشد و در مقابل ساختن شواهد تقلبي ، آسان است .
جامعه آماری
تعداد کل حسابرسان پاسخ دهنده که واجد شرایط فوق هستند 48 نفر مباشند از انجا که جامعه آماری این سوالات براساس سه طبقه شرکتهای کوچک متوسط و بزرگ طبقه بندی شده است از تعداد 48 نفر پاسخ دهنده تنها 27 نفر در طبقه شرکتها و موسسات کوچک فعالیت داشته اند جامعه اماری طبقه شرکتها و موسسات متوسط 43 نفر و جامعه اماری شرکتها و موسسات بزرگ 39 نفر می باشد
نمونه آماری
در انجام تحقیق به اندازه نمونه از جامعه آماری انتخاب می شود به دلیل تعداد کم جامعه آماری ما از تمام جامعه اماری برای جمع اوری داده ها استفاده کرده ایم .در واقع در این تحقیق نمونه گیری وجود ندارد و از روش هم شماری برای گرد اوری کل داده های جامعه آماری پرداخته شده است .
سوالات تحقیق
سوال اصلی
2. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس موجب افزایش کارایی شده است ؟
سوالات فرعی
1. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات کوچک آستان قدس موجب افزایش کارایی شده است ؟
2. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات متوسط آستان قدس موجب افزایش کارایی شده است ؟
3. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات بزرگ آستان قدس موجب افزایش کارایی شده است ؟
2 . سوال اصلی
آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس موجب افزایش اثر بخشی شده است ؟
سوالات فرعی
1. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات کوچک آستان قدس موجب افزایش اثر بخشی شده است ؟
2. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات متوسط آستان قدس موجب افزایش اثر بخشی شده است ؟
3. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات بزرگ آستان قدس موجب افزایش اثر بخشی شده است ؟
3.سوال اصلی
آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس موجب کاهش هزینه های حسابرسی شده است ؟
سوالات فرعی
1. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس موجب کاهش هزینه های حسابرسی شده است ؟
2. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات متوسط آستان قدس موجب کاهش هزینه های پرسنلی شده است ؟
3. آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس موجب کاهش هزینه های سربار شده است ؟
اطلاعات آماری سوالات اول و دوم تحقیق
برررسی سوالات اول و دوم در سه طبقه از شرکتها و موسسات کوچک متوسط و بزرگ صورت گرفته است از این رو لازم است حسابرسان به هنگام پاسخگویی به پرسش های پرسشنامه تجربه حسابرسی به کمک نرم افزار را در ان طبقه از شرکتها و موسسات داشته باشند تا بتوانند از این تجربه حرفه ای بهره ببرند
به عنوان مثال حسابرسی که تجربه حسابرسی به کمکم نرم افزار ها را فقط در شرکتها و موسسات داشته باشد به هنگام پردازش اطلاعات ،تنها به پاسخ هایی که در طبقه شرکتها و موسسات متوسط داشته است توجه می شود و حتی در صورت پاسخگویی به دو طبقه دیگر به انان توجه نخواهد شد .
در پرسشنامه پرسشی به شرح زیر گنجانده شده تا تعداد حسابرسانی که در هر طبقهاز شرکتها و موسسات کوچک ،متوسط و بزرگ فعالیت داشته اند، مشخص شود تا بتوان جامعه آماری تحقیق را بر اساس هریک از این سه طبقه تعیین نمود.
پرسش : تا کنون در کدام دسته از شرکتها و موسسات ذیل توسط نرم افزار سازمان حسابرسی نموده اید؟
o کوچک
o متوسط
o بزرگ
تعداد حسابرسانی که در طبقه شرکتها و موسسات کوچک فعالیت داشته اند ، 27 نفر می باشد بنابر این جامعه آماری تحقیق در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 27 نفر است بع گونه ای مشابه جامعه آماری تحقیق در طبقه شرکتها و موسسات متوسط 43 نفر و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ 39 نفر می باشد .لازم به ذکر است که از تعداد 48 نفر حسابرس پاسخ دهنده 8 نفر عضو جامعه حسابداران رسمی می باشند .
مدررک تحصیلی کارشناسی ارشد کارشناسی کاردانی دیپلم جمع
طبقه شرکتها و موسسات کوچک 3 23 1 0 27
طبقه شرکتها و موسسات متوسط 8 32 2 1 43
طبقه شرکتها و موسسات بزرگ 7 31 0 1 39
جدول 1-4 تعداد حسابرسان به تفکیک مدرم تحصیلی در هر طبقه از شرکت ها و موسسات
ملاحظه می شود که در هر طبقه شرکتها و موسسات کوچک بیش از 96 درصد حسابرسان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد می باشند . این ارقام در طبقه شرکتها و موسسات متوسط 93 درصد و موسسات بزرگ 97 درصد می باشد.
رشته تحصیلی حسابداری مدیریت اقتصاد جمع
طبقه شرکتها و موسسات کوچک 24 2 1 27
طبقه شرکتها و موسسات متوسط 41 0 2 43
طبقه شرکتها و موسسات بزرگ 36 1 2 39
جدول 2-4 تعداد حسابرسان به تفکیک رشته تحصیلی در هرطبقه از شرکتها و موسسات
مشاهده می شود که در طبقه شرکتها و موسسات کوچک بیش از 88 درصد حسابرسان در رشته حسابداری تحصیل نموده اند.این ارقام در طبقه شرکتها و موسسات متوسط95 درصد و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ 92 درصد می باشد.
رده حسابرسی مدیر سرپرست حسابرس ارشد حسابرس جمع
طبقه شرکتها و موسسات کوچک 4 4 7 12 27
طبقه شرکتها و موسسات متوسط 3 9 9 22 43
طبقه شرکتها و موسسات بزرگ 4 8 8 19 39
جدول3-4 تعداد حسابرسان به تفکیک رده حسابرسی در هر طبقه از شرکتها و موسسات
مدت تجربه در حسابرسی بیش از 15 سال بین 10 تا 15 سال بین 5 تا 10 سال کمتراز 5 سال جمع
طبقه شرکتها و موسسات کوچک 2 9 6 10 27
طبقه شرکتها و موسسات متوسط 2 14 9 18 43
طبقه شرکتها و موسسات بزرگ 2 12 9 16 39
جدول4-4 مدت تجربه در حسابرسی حسابرسان به تفکیک ، در هر طبقه از شرکتها و موسسات
میزان اشنایی حسابرسان با نرم افزار حسابرسی سازمان اشنایی خیلی زیاد اشنایی زیاد اشنایی متوسط جمع
طبقه شرکتها و موسسات کوچک 4 6 17 27
طبقه شرکتها و موسسات متوسط 6 11 26 43
طبقه شرکتها و موسسات بزرگ 6 12 21 39
جدول5-4میزان اشنایی حسابرسات با نرم افزار حسابرسی سازمان در هر طبقه از شرکتها و موسسات
اطلاعات عمومی جامعه آماری سوال سوم تحقیق
جامعه آماری بر اساس سوال سوم تحقیق شرکتها و موسسات حسابرسی شونده ای هستند که عملیات حسابرسی انان در سال 86 به صورت مکانیزه و با کمک نرم افزار حسابرسی صورت گرفته است . تعداد انها 29 شرکت و موسسه می باشد.
تقسیم بندی جامعه آماری بر اساس حجم عملیات
شرکتها و موسسات عضو جامعه آماری ، از نظر حجم عملیات حسابداری و حسابرسی خویش متفاوت است از این جهت شرکتها و موسسات حابرسی شونده به سه دسته کوچک متوسط و بزرگ تقسیم شده اند 4 شرکت موسسه در طبقه کوچک 18 شرکت و موسسه در طبقه متوسط و 7 شرکت و موسسه در طبقه بزرگ قرار گرفته اند .
تقسیم بندی جامعه آماری به شرکت ها و موسسات اقتصادی و غیر اقتصادی
شرکتها و موسسات جامعه آماری از نگاهی دیگر به شرکتها و موسسات اقتصادی و شرکت ها و موسسات غیر اقتصادی تقسیم می شوند .تعداد شرکتها و موسسات اقتصادی 19 شرکت و موسسه می باشند و تعداد شرکتها و موسسات غیر اقتصادی به 10 شرکت و موسسه می رسد.
در جدول (6-4) تعداد این شرکتها و موسسات به تفکیک اقتصادی و غیر اقتصادی و همچنین کوچک ،متوسط و بزرگ اورده شده است همچنین در جدول (1-3) لیست این شرکتها و موسسات به تفکیک مذکور امده است.
شرکتها و موسسات شرکتها و موسسات کوچک شرکتها و موسسات متوسط شرکتها و موسسات بزرگ جمع
شرکتها و موسسات اقتصادی 3 11 5 19
شرکتها و موسسات غیر اقتصادی 1 7 2 10
جمع 4 18 7 29
جدول 6-4 تعداد شرکت ها و موسسات به تفکیک
پرسش ها بسآیار مناسب مناسب کمی مناسب بدون تغییر کمی نا مناسب نا مناسب بسیار نامناسب بدون پاسخ
1 9 8 8 1 0 1 0 0
2 3 12 9 3 0 0 0 0
3 8 10 7 1 0 1 0 0
4 0 3 5 18 0 0 0 1
5 0 12 5 9 0 0 0 1
6 0 13 4 9 0 0 0 1
7 1 12 7 7 0 0 0 0
8 3 6 9 8 1 0 0 0
9 4 5 6 11 0 0 0 1
10 10 8 5 4 0 0 0 0
11 4 8 11 4 0 0 0 0
12 9 5 9 4 0 0 0 0
13 2 8 7 8 0 0 0 1
14 2 5 5 11 0 0 0 4
15 2 2 10 12 0 0 0 1
پرسش ها بسآیار مناسب مناسب کمی مناسب بدون تغییر کمی نا مناسب نا مناسب بسیار نامناسب بدون پاسخ
16 1 8 8 9 1 0 0 0
17 2 6 11 8 0 0 0 0
18 3 5 7 10 0 0 0 2
19 0 9 11 6 1 0 0 0
20 0 0 4 23 0 0 0 0
21 0 6 5 16 0 0 0 0
22 0 4 8 14 0 0 0 1
23 0 3 4 19 0 0 0 1
24 1 10 4 12 0 0 0 0
25 0 3 8 15 0 0 0 0
26 0 10 8 8 0 0 0 1
27 1 10 8 7 0 0 0 1
28 1 4 6 14 1 0 0 1
29 0 1 5 20 1 0 0 0
30 0 3 10 12 0 0 0 2
پرسش ها بسآیار مناسب مناسب کمی مناسب بدون تغییر کمی نا مناسب نا مناسب بسیار نامناسب بدون پاسخ
1 22 20 1 0 0 0 0 0
2 12 28 3 0 0 0 0 0
3 23 20 0 0 0 0 0 0
4 0 10 13 19 0 0 0 1
5 5 19 8 9 0 0 0 2
6 6 26 3 6 0 0 0 2
7 8 21 7 6 0 0 0 1
8 3 13 16 6 2 2 0 1
9 6 10 14 13 0 0 0 0
10 19 18 5 1 0 0 0 0
11 7 21 7 8 0 0 0 0
12 15 18 7 3 0 0 0 0
13 3 15 10 13 1 0 0 1
14 2 11 7 20 0 0 0 3
15 2 16 15 10 0 0 0 0
پرسش ها بسآیار مناسب مناسب کمی مناسب بدون تغییر کمی نا مناسب نا مناسب بسیار نامناسب بدون پاسخ
16 3 14 14 11 1 0 0 1
17 4 11 11 16 0 1 0 0
18 2 13 12 14 0 0 0 2
19 3 28 7 3 2 0 0 0
20 0 2 10 30 0 0 0 0
21 2 11 12 18 0 0 0 0
22 1 14 11 16 0 0 0 1
23 0 6 8 27 0 1 0 1
24 2 14 14 12 0 0 0 1
25 0 9 13 20 0 0 0 1
26 2 26 10 4 0 0 0 1
27 2 21 12 7 0 0 0 1
28 2 12 10 17 1 0 0 1
29 0 5 8 29 1 0 0 0
30 2 8 20 12 0 0 0 1
پرسش ها بسآیار مناسب مناسب کمی مناسب بدون تغییر کمی نا مناسب نا مناسب 0بسیار نامناسب بدون پاسخ
1 34 4 0 0 1 0 0 0
2 25 14 0 0 0 0 0 0
3 31 7 0 0 1 0 0 0
4 2 8 9 18 0 0 0 2
5 8 15 6 8 0 0 0 2
6 8 18 5 5 0 0 0 3
7 13 14 7 4 0 0 0 1
8 4 16 11 4 1 2 0 1
9 10 7 13 9 0 0 0 0
10 23 13 2 1 0 0 0 0
11 14 13 7 5 0 0 0 0
12 17 15 5 2 0 0 0 0
13 6 15 7 9 1 0 0 1
14 3 9 7 16 0 0 0 4
15 10 13 12 4 0 0 0 0
پرسش ها بسآیار مناسب مناسب کمی مناسب بدون تغییر کمی نا مناسب نا مناسب بسیار نامناسب بدون پاسخ
16 1 17 14 6 1 0 0 0
17 7 9 9 13 0 1 0 0
18 3 11 14 9 0 0 0 2
19 7 24 5 2 1 0 0 0
20 0 4 9 25 1 0 0 0
21 3 11 13 12 0 0 0 0
22 3 15 8 12 0 0 0 1
23 0 6 7 24 0 1 0 1
24 7 11 15 5 0 0 0 1
25 0 8 15 15 0 0 0 1
26 3 20 11 4 0 0 0 1
27 5 15 15 3 0 0 0 1
28 3 10 11 14 0 0 0 1
29 1 3 8 25 2 0 0 0
30 3 9 16 10 0 0 0 1
بررسی سوالات اول و دوم تحقیق
جهت بررسی این سوالات ، از پرسشنامه استفاده شده است .در این پرسشنامه از پاسخ دهندگان خواسته شده است تا در هریک از پرسش ها (متغیر ها ) مقایسه ای میان سیستم دستی حسابرسی و سیستم مکانیزه ان انجام دهند و بیان کنند که وضعیت سیستم مکانیزه از نظر متغیر مورد سوال ، نسبت به سیستم دستی بهتر شده است ، تغییری نکرده است و یا وضعیت بدتر شده است .
از انجا که طبق نظر برخی خبرگان ,نرم افزار حسابرسی سازمان ممکن است از جنبه کارایی و اثر بخشی در شرکتها و موسسات مختلف تاثیر متفاوتی داشته باشد لذا به بررسی این سوالات در سه طبقه از شرکتها و موسسات کوچک ، متوسط و بزرگ پرداخته شده است .
بررسی سوال اول تحقیق
در این سوال ، این پرسش مطرح است که آیابکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات شرکتها و موسسات کو چک ، متوسط و بزرگ موجب افزایش کارایی شده است یا خیر . در این رابطه پرسش های 1 الی 15 پرسشنامه طراحی شده است حال به بررسی پرسش های مذکور می پردازیم :
پرسش کلی : به نظر شما استفاده از نرم افزار حسابرسی سازمان نسبت به سیستم دستی ، در موارد ذیل تا چه میزان تاثیر گذار بوده است ؟
پرسش 1:تهیه هر چه سریع تر کاربرگ های اصلی اولیه و کاربرگ های 620 تولیه (کاربرگ های تهیه صورتهای مالی )
میانگین پاسخ دهندگان در طبقه شرکتهاا و موسسات کوچک 81/1 با انحراف معیار 16/1 می باشد . همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 49/2 با انحراف معیار 54/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور 79/2 با انحراف معیار 69/0 می باشد
ملاحظه می شود وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ از جهت تهیه هرچه سریعتر کاربرگ هاتی اصلی اولیه و کاربرگ های 6020 اولیه مناسبتر شده است . این وضعیت در طبقه شرکتها و موسسات کوچک نسبتا مناسب تر گردیده است .
پرسش 2: تهیه هر چه سریعتر کاربرگ های رسیدگی
میانگین پاسخ دهندگان در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 56/1 با انحراف معیار 83/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 21/2 با انحراف معیار 55/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور64/2 با انحراف معیار 48/0 می باشد.
ملاحظه می شود وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ از جهت تهیه هرچه سریعتر کاربرگهای رسیدگی ، مناسب تر شده است . این وضعیت در طبقه شرکتها و موسسات کوچک کمی مناسب تر گردیده است .
پرسش 3: نهایی کردن هرچه سریعتر کاربرگهای اصلی و 6020
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 81/1 با انحراف معیار 12/1 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 53/2 با انحراف معیار 50/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور72/2 با انحراف معیار 71/0 می باشد.
ملاحظه می شود وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ از جهت تهیه هرچه سریعتر کاربرگهای اصلی و 6020 ، مناسب تر شده است . این وضعیت در طبقه شرکتها و موسسات کوچک کمی مناسب تر گردیده است .
پرسش 4: کمک به اجرای سریع تر آزمون های کنترل
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 42/0 با انحراف معیار 69/0می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 79/0 با انحراف معیار 80/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور84/0 با انحراف معیار 94/0 می باشد.
با توجه به اینکه میانگین پاسخ ها کمتراز 1(کمی مناسب ) می باشد، مبین این مطلب است که نرم افزار مورد نظر در زمینه انجام سزیعتر آزمون های کنترل بسیار ضعیف عمل می نمایند ،به گونه ای که می توان از جهت مذکور وضعیت سیستم مکانیزه را نسبت به سیستم دستی بدون تغییر قلمداد کرد.
پرسش 5: کمک به اجرای سریعتر آزمون های محتوا در سطح اقلام ترازنامه ای
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 12/1 با انحراف معیار 89/0می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 49/1 با انحراف معیار 97/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور62/1 با انحراف معیار 05/1 می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی درهر سه طبقه شرکتها و موسسات از جهت کمک به اجرای سریع تر آزمون های محتوا در سطح اقلام ترازنامه ای ، کمی مناسب تر گردیده است .
پرسش 6: کمک به اجرای سریع تر آزمون های محتوا در سطح اقلام سود و زیانی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 15/1 با انحراف معیار 91/0می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 78/1 با انحراف معیار 87/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور81/1 با انحراف معیار 94/0 می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات کوچک از جهت کمک به اجرای سریع تر آزمون های محتوا در سطح اقلام سود و زیانی ، کمی مناسب تر گردیده است .در شرکت ها و موسسات متوسط و بزرگ ، این وضعیت نسبتا مناسب تر شده است . همانگونه که ملاحظه می شود میانگین پاسخ ها در پرسش 6 نسبت به پرسش 5 کمی بیشتر می باشد . این امر مبین این مطلب است که نرم افزار مذکور در زمینه اجرای سریعتر آزمون های محتوا در سطح اقلام سود و زیانی نسبت به اقلام ترازنامه ای ، کمک بیشتری می نماید .
پرسش 7: کمک به جلوگیری از انتخاب بیش از حد لازم نمونه ها
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 26/1 با انحراف معیار 89/0می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 74/1 با انحراف معیار 93/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور95/1 با انحراف معیار 97/0 می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات کوچک از جهت کمک به جلوگیری از انتخاب بیش از حد نمونه ها ، کمی مناسب تر گردیده است .درطبقه شرکت ها و موسسات متوسط و بزرگ ، این وضعیت نسبتا مناسب تر شده است . به عنوان مثال ، امکانات سیستم در انتخاب نمونه ، کمک شآیانی در این زمینه می نماید.
پرسش 8: کمک به اشراف بیشتر کارکنان مبتدی نسبت به واحد مورد رسیدگی(اشراف منتج به انجام سریعتر کار)
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 07/1 با انحراف معیار 05/1می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 07/1 با انحراف معیار 16/1و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور32/1 با انحراف معیار 19/1 می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی درهر سه طبقه شرکتها و موسسات کوچک از جهت کمک به اشراف بیشتر کارکنان مبتدی نسبت به واحد مورد رسیدگی ، کمی مناسب تر گردیده است .به عنوان مثال تعبیه سیستم حسابداری در ایننرم افزار و متحدالشکل بودن ان در کلیه شرکتها ، باعث می گردد کارکنان مبتدی اشراف بیشتری به سیستم حسابداری شرکت به دست اورند
پرسش 9: کمک به انجام هرچه سریعتر تحلیل های مورد نیاز حسابرسی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 08/1 با انحراف معیار 11/1می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 21/1 با انحراف معیار 02/1و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور46/1 با انحراف معیار 11/1 می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی درهر سه طبقه شرکتها و موسسات کوچک از جهت کمک به انجتم هرچه سریعتر تحلیل های مورد نیاز حسابرسی ، کمی مناسب تر گردیده است .به عنوان مثال قابلیت انتقال اطلاعات به EXCEL که در نرم افزار وجود دارد و انجام تحلیل در محیط EXCEL در این زمینه تا حدودی یاری دهنده حسابربرسان می با شد .
پرسش 10: کمک به کاهش اشتباهات محاسباتی و کاربرگ نویسی حسابرسان (اشتباهتی که در مراحل بعدی حسابرسی کشف شوند)
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 89/1 با انحراف معیار 07/1می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین28/2 با انحراف معیار 76/0و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور49/2 با انحراف معیار 71/0می باشد.
ملاحظه می شود وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ از جهت کمک به کاهش اشتباهات محاسباتی و کاربرک نویس حسابرسان (اشتباهاتی که در مراحل بعدی کشف می شوند )، مناسب تر شده است . این وضعیت در طبقه شرکتها و موسسات کوچک نسبتا مناسب تر گردیده است .قابل توجه است کهکمک به کاهش اشتباهات محاسباتی و کاربرگ نویسی ،مخصوصا در انتهای عملیات حسابرسی ، امری با اهمیت محسوب می گردد.چرا که در سیستم دستی ممکن بود یک رقم اشتباه در 6020، ساعتها وقت صرف گردد ، در حالیکه در سیستم مکانیزه این نوع اشتباهات به حداقل ممکن رسیده است .
پرسش 11: کمک به انجام هرچه سریعتر حسابداری در دوره های اتی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 44/1 با انحراف معیار 92/0می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین63/1 با انحراف معیار 97/0و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور92/1با انحراف معیار 02/1می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات کوچک و متوسط از جهت کمک به انجام هرچه سریعتر حسابداری در دوره های اتی ، کمی مناسب تر گردیده است . این وضعیت در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ نسبتا مناسب تر گردیده است .
پرسش 12: کمک به دسترسی و جستجوی هرچه سریعتر در اطلاعات شرکت صاحبکار
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 70/1 با انحراف معیار 08/1می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین05/2 با انحراف معیار 89/0و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور21/2 با انحراف معیار 85/0می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ از جهت کمک به دسترسی و جستجوی هرچه سریعتر در اطلاعات شرکت صاحبکار ، مناسب تر شده است . این وضعیت در طبقه شرکتها و موسسات کوچک نسبتا مناسب تر گردیده است .قابل توجه است تعبیه سیستم حسابداری صاحبکاردر این نرم افزار و یک شکل بودن ان در کلیه شرکت ها همچنین وجود امکانات جستجوی مناسب از قبیل جستجو بر اساس رقم ، شرح حساب و…. در این زمینه تاثیر گذار می باشد
پرسش 13: کمک به ارتقا بیشتر سطح اموزش حرفه ای حسابرسان
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 08/1 با انحراف معیار 03/1می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین14/1 با انحراف معیار 01/1و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور42/1 با انحراف معیار 09/1می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی درهرسه طبقه شرکتها و موسسات از جهت کمک به ارتقا بیشتر سطح اموزش حرفه ای حسابرسان ، کمی مناسب تر شده است .
پرسش4 1: کمک به استفاده هرچه بیشتر از فناوری حسابرسی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 91/0 با انحراف معیار 02/1می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 88/0 با انحراف معیار 98/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور97/0 با انحراف معیار 03/1 می باشد.
با توجه به اینکه میانگین پاسخ ها کمتراز 1(کمی مناسب ) می باشد، بیانگر این مطلب است که وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در هر سه طبقه شرکت ها و موسسات از جهت کمک به استفاده هرچه بیشتر از فناوری های نوین حسابرسی ،ضعیف می باشد .
پرسش 15: کمک به کاهش تعداد پرسنل حسابرسی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک77/ با انحراف معیار 89/0می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین23/1با انحراف معیار 86/0و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور74/1 با انحراف معیار 95/0می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات کوچک از جهت کمک کاهش تعداد پرسنل حسابرسی ، ضعیف می باشد. این وضعیت در طبقه شرکتها و موسسات متوسط کمی مناسب تر شده است . این وضعیت در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ نسبتا مناسب تر گردیده است .
جمع بندی
متغیر کارایی شامل میانگین 15 پرسش مذکور می باشد میانگین متغیر مذکور ، در شرکتها و موسسات کوچک 27/1 با انحراف معیار 60/0 می باشد. همچنین در شرکتها و موسسات متوسط،این میانگین 64/1 با انحراف معیار 40/0 و در شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور 87/1 با انحراف معیار 43/0 می باشد .(این اعداد و ارقام به کمک نرم افزار spss بدست امده است)
با توجه به اینکه میانگین متغیر کارایی در هر سه طبقه شرکت ها و موسسات کوچک ، متوسط و بزرگ بالاتر از صفر(بدون تغییر) می باشد، گویای این مطلب است که بکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات کوچک متوسط و بزرگ موجب افزایش کارایی شده است .
از انجا که میانگین متغیر کارایی در طبقه شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ ، نزدیک به 2(مناسب ) میباشد.نتیجه می شود نرم افزار مذکور در این دو طبقه ،کارایی نسبتا مناسبی دارد .در طبقه شرکتها و موسسات کوچک ، میانگین مذکور نزدیک به 1(کمی مناسب) است ، لذا نرم افزار سازمان ، در این طبقه دارای کارایی کمی مناسب می باشد.
بررسی سوال دوم تحقیق
در این سوال این پرسش مطرح می شود که آیابکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات شرکتها و موسسات کوچک متوسط و بزرگ موجب ارتقا اثر بخشی گردیده است یا خیر . در این رابطه پرسش های 15 الی 30 پرسشنامه طراحی شده است حال بررسی پرسش های مذکور می پردازیم :
پرسش کلی :به نظر شما استفاده از نرم افزار حسابرسی سازمان نسبت به سیستم دستی ،در موارد ذیل تا چه میزان تاثیر گذار بوده است ؟
پرسش6 1: کمک به اشراف بیشتر کارکنان مبتدی نسبت به واحد مورد رسیدگی (اشراف منتج به انجام دقیقترکار)
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 96/0 با انحراف معیار 96/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 12/1 با انحراف معیار 93/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور28/1 با انحراف معیار 85/0 می باشد.
میانگین پاسخ ها نزدیک به 1(کمی مناسب ) قرار دارند ، لذا وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در هر سه طبقه شرکت ها و موسسات از جهت کمک به اشراف بیشتر کارکنان مبتدی نسبت به واحد مورد رسیدگی ،کمی مناسب تر گردیده است.به عنوان مثال تعبیه سیستم حسابداری در این نرم افزار و متحدالشکل بودن ان در کلیه شرکتها ، باعث می گردد کارکنان مبتدی اشراف بیشتری به سیستم حسابداری ان شرکت پیدا نمایند.لازم به ذکر است که پرسش 8منتهی به انجام سریع تر کار مد نظر می باشد ودر این پرسش منتج به انجام دقیق تر کار.
پرسش7 1: کمک به انجام دقیق تر تحلیل های مورد نیاز حسابرسی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 07/1 با انحراف معیار 90/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 00/1 با انحراف معیار 10/1 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور18/1 با انحراف معیار 22/1 می باشد.
میانگین پاسخ ها نزدیک به 1(کمی مناسب ) قرار دارند ، بنابراین وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در هر سه طبقه شرکت ها و موسسات از جهت کمک به انجام دقیق تر تحلیل های مورد نیاز حسابرسی ،کمی مناسب تر گردیده است.به عنوان مثال قابلیت انتقال اطلاعات به به EXCEL که در نرم افزاروجود داردو انجام تحلیل در محیط EXCEL در این زمینه تا حدودی یاری دهنده حسابرسان می باشد لازم به ذکر است که در پرسش 9،انجام هرچه سریعتر تحلیل مد نظر میباشد و در این پرسش انجام دقیق تر آن .
پرسش 19: کمک به انتخاب و بررسی نمونه های بهتر
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک04/1 با انحراف معیار 84/0می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین63/1با انحراف معیار 89/0و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور87/1 با انحراف معیار 85/0می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات کوچک و متوسط از جهت کمک به انتخاب و بررسی نمونه های بهتر ، کمی مناسب تر گردیده است . این وضعیت در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ نسبتا مناسب تر شده است.
پرسش20: کمک به افزایش کشف اشکالات مربوط به سیستم کنترل داخلی صاحبکار
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 15/0 با انحراف معیار 36/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 30/ با انحراف معیار 59/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور41/0 با انحراف معیار 71/0 می باشد.
میانگین پاسخ ها نزدیک به 1(کمی مناسب ) قرار دارند ، مبین این مطلب است که نرم افزار مذکور در زمینه کمک به افزایش کشف اشکالات مربوط به سیستم کنترل داخلی صاحبکار بسیار ضعیف عمل می نماید ، به گونه ای که می توان از این جهت وضعیت سیستم مکانیزه را نسبت به سیستم دستی بدون تغییر قلمداد کرد.
پرسش21: کمک به افزایش کشف موارد ایراد با اهمیت ددر سطح هر حساب
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 63/0 با انحراف معیار 82/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 93/ 0با انحراف معیار 92/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور13/1 با انحراف معیار 94/0 می باشد.
با توجه به این که میانگین پاسخ ها در شرکتها و موسسات کوچک و متوسط کمتر از 1(کمی مناسب ) می باشد ، مبین این مطلب است که نرم افزار مذکور از جهت کمک به افزایش کشف موارد ایراد با اهمیت در سطح هر حساب در این دو طبقه ضعیف عمل می نماید ، همچنین با توجه به نزدیک بودن میانگین طبقه شرکتها و موسسات بزرگ به 1 (کمی مناسب) وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ از این جهت،کمی مناسب تر گردیده است .
پرسش22: کمک به افزایش کشف موارد ایراد با اهمیت ددر سطح صورتهای مالی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 62/0 با انحراف معیار 74/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین 00/1با انحراف معیار 90/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور24/1 با انحراف معیار 98/0 می باشد.
با توجه به این که میانگین پاسخ ها در شرکتها و موسسات کوچک کمتر از 1(کمی مناسب ) می باشد ، بیانگر این مطلب است که نرم افزار مذکور از جهت کمک به افزایش کشف موارد ایراد با اهمیت در سطح صورتهای مالی در این طبقه ضعیف عمل می نماید ، همچنین با توجه به نزدیک بودن میانگین طبقه شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ به 1 (کمی مناسب) وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ از این جهت،کمی مناسب تر گردیده است .
پرسش23: کمک به جمع اوری مدارک و شواهد کافی و با کیفیت بیشتر
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 38/0 با انحراف معیار 68/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین43/0 با انحراف معیار 82/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور45/0 با انحراف معیار 85/0 می باشد.
با توجه به این که میانگین پاسخ ها کمتر از 1(کمی مناسب ) می باشد ، بیانگر این مطلب است که نرم افزار مذکور از جهت کمک به جمع اوری مدارک و شواهد کافی و با کیفیت بیشتر در هر سه طبقه از شرکتها و موسسات بسیار ضعیف عمل می نماید ، به گونه ای که می توان از این جهت ، وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی را بدون تغییر قلمداد کرد.
پرسش24: کمک به برنامه ریزی و انجام حسابرسی موثرتر در دوره های اتی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 00/1 با انحراف معیار 98/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین14/1با انحراف معیار 89/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور53/1 با انحراف معیار 94/0 می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی درهر سه طبقه شرکتها و موسسات از جهت کمک به برنامه ریزی و انجام حسابرسی موثرتر در دوره های اتی ،کمی مناسب تر گردیده است .
پرسش25: کمک به افزایش کشف امور سهوی صاحبکار(سهل انگاری و قصور)
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 54/0 با انحراف معیار 69/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین74/0 با انحراف معیار 79/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور82/0 با انحراف معیار 76/0 می باشد.
با توجه به این که میانگین پاسخ ها کمتر از 1(کمی مناسب ) می باشد ، بیانگر این مطلب است که نرم افزار مذکور از جهت کمک به افزایش کشف امور سهوی صاحبکار(سهل انگاری و قصور) ضعیف عمل می نماید ، به گونه ای که می توان از این جهت ، وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی را بدون تغییر قلمداد کرد.
پرسش26: کمک به نظارت بهتر بر کیفیت کار حسابرسی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 08/1 با انحراف معیار 83/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین62/1 با انحراف معیار 72/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور58/1 با انحراف معیار 78/0 می باشد.
وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در هر سه طبقه شرکتها و موسسات از جهت کمک به نظارت بهتر بر کیفیت کار حسابرسی کمی مناسب تر گردیده است.
پرسش27: کمک به مدیریت موثرتر بر عملیات حسابرسی(تقسیم بندی کار حسابرسی )
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 19/1 با انحراف معیار 88/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین43/1 با انحراف معیار 82/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور58/1 با انحراف معیار 82/0 می باشد.
میانگین پاسخ دهندگان در دامنه 1(کمی مناسب )و 2(مناسب ) می باشد ، و نزدیک به 1 قرار دارند .بنابراین وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در هر سه طبقه از شرکتها و موسسات از جهت کمک به مدیریت موثرتر بر عملیات حسابرسی(تقسیم بندی کار حسابرسی ) کمی مناسب تر گردیده است.
پرسش28: کمک به کاهش احتمال خطر حسابرسی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 62/0 با انحراف معیار 92/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین93/0 با انحراف معیار 99/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور05/1 با انحراف معیار 97/0 می باشد.
با توجه به این که میانگین پاسخ ها در شرکتها و موسسات کوچک و متوسط کمتر از 1(کمی مناسب ) می باشد ، بیانگر این مطلب است که نرم افزار مذکور از جهت کمک به کاهش احتمال خطر حسابرسی در این دو طبقه ضعیف عمل می نماید ، همچنین با توجه به نزدیک بودن میانگین طبقه شرکتها و موسسات بزرگ به 1(کمی مناسب) وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در این طبقه از جهت مذکور کمی مناسب تر گردیده است.
پرسش29: کمک به کاهش احتمال خطر حسابرسی
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 22/0 با انحراف معیار 57/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین40/0 با انحراف معیار 72/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور38/0 با انحراف معیار 80/0 می باشد.
با توجه به این که میانگین پاسخ ها کمتر از 1(کمی مناسب ) می باشد مبین این مطلب است که نرم افزار مذکور از جهت کمک به کاهش احتمال خطر حسابرسی بسیار ضعیف عمل می نماید ، به گونه ای که می توان از جهت مذکور وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی را بدون تغییر قلمداد کرد.
پرسش30: کمک به کاهش اشتباهات حسابرسان (اشتباهاتی که در مراحل بعدی حسابرسی کشف می شوند )
میانگین پاسخ دهندگان در در طبقه شرکتها و موسسات کوچک 64/0 با انحراف معیار 69/0 می باشد.همچنین در طبقه شرکتها و موسسات متوسط این میانگین00/1 با انحراف معیار 82/0 و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ ، میانگین مزبور13/1 با انحراف معیار89/0 می باشد.
با توجه به این که میانگین پاسخ ها در شرکتها و موسسات کوچک کمتر از 1(کمی مناسب ) می باشد مبین این مطلب است که نرم افزار مذکور از جهت کمک به کاهش اشتباهات حسابرسان (اشتباهاتی که در مراحل بعدی حسابرسی کشف می شوند ) در این طبقه بسیار ضعیف عمل می نماید ، همچنین با توجه به نزدیک بودن میانگین طبقه شرکته و موسسات متوسط و بزرگ به 1 (کمی مناسب)به وضعیت سیستم مکانیزه نسبت به سیستم دستی در این دو طبقه از جهت فوق کمی مناسب تر گردیده است
جمع بندی
متغیر اثر بخشی شامل میانگین 15 پرسش مذکور می باشد.میانگین متغیر مذکور در شرکتها و موسسات کوچک 74/0 با انحراف معیار50/0می باشد همچنین در شرکتها و موسسات متوسط، اینمیانگین 97/0 با انحراف معیار50/0 و در شرکتها و موسسات بزرگ میانگین مزبور12/1 با انحراف معیار 51/0می باشد.(این اعداد و ارقام به کمک نرم افزار SPSS بدست امده است)
با توجه به اینکه میانگین متغیر اثربخشی در هر سه طبقه شرکتها و موسسات کوچک، متوسط و بزرگ بالاتر از صفر (بدون تغییر ) می باشد گویای این مطلب است که بکارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات کوچک متوسط و بزرگ آستان قدس رضوی موجب ارتقا اثربخشی شده است.
از انجا که میانگین متغیر اثر بخشی در طبقه شرکتها و موسسات کوچک ، کمتر از 1(کمی مناسب)می باشد.نتیجه می شود نرم افزارهای حسابرسی سازمان در این طبقه اثربخشی ضعیفی دارد . در طبقه شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ ،میانگیم مذکور نزدیک به 1 (کمی مناسب)است، بنابراین نرم افزار مذکر،در این دو طبقه ،دارای اثر بخشی کمی مناسب باشد
شرکتها وموسسات پارامترها متغیر کارایی متغیر اثربخشی
شرکتها و موسسات کوچک میانگین 27/1 74/0
انحراف معیار 60/0 50/0
شرکتها و موسسات متوسط میانگین 64/1 97/0
انحراف معیار 40/0 50/0
شرکتها و موسسات بزرگ میانگین 87/1 12/1
انحراف معیار 43/0 51/0
جدول 10-4مقادیر پارامتر های توصیفی متغیرهای کارایی و اثربخشی
پرسش ها تعداد پاسخ دهنده ها میانگین انحراف معیار
پرسش 1 27 81/1 16/1
پرسش2 27 56/1 83/0
پرسش3 27 81/1 12/1
پرسش4 26 42/0 69/0
پرسش5 26 12/1 89/0
پرسش6 26 15/1 91/0
پرسش7 27 26/1 89/0
پرسش8 27 07/1 05/1
پرسش9 26 08/1 11/1
پرسش10 27 89/1 07/1
پرسش11 27 44/1 92/0
پرسش12 27 70/1 08/1
پرسش13 26 08/1 03/1
پرسش14 23 91/0 02/1
پرسش15 26 77/0 89/0
پرسش ها تعداد پاسخ دهنده ها میانگین انحراف معیار
پرسش16 27 96/0 96/0
پرسش17 27 07/1 90/0
پرسش18 25 04/1 04/1
پرسش19 27 04/1 84/0
پرسش20 27 15/0 36/0
پرسش21 27 63/0 82/0
پرسش22 26 62/0 74/0
پرسش23 26 38/0 680
پرسش24 27 00/1 98/0
پرسش25 26 54/0 69/0
پرسش26 26 08/1 83/0
پرسش27 26 19/1 88/0
پرسش28 26 62/0 92/0
پرسش29 27 22/0 57/0
پرسش30 25 64/0 69/0
جدول11-4مقادیر پرامترهای توصیفی طبقه شرکتها و موسسات کوچک
پرسش ها تعداد پاسخ دهنده ها میانگین انحراف معیار
پرسش 1 43 49/2 54/0
پرسش2 43 21/2 55/0
پرسش3 43 532 50/0
پرسش4 42 79/0 80/0
پرسش5 41 49/1 97/0
پرسش6 41 78/1 87/0
پرسش7 42 74/1 93/0
پرسش8 42 07/1 16/1
پرسش9 43 21/1 02/1
پرسش10 43 28/2 76/0
پرسش11 43 63/1 97/0
پرسش12 43 05/2 89/0
پرسش13 42 14/1 01/1
پرسش14 40 88/0 98/0
پرسش15 43 23/1 86/0
پرسش ها تعداد پاسخ دهنده ها میانگین انحراف معیار
پرسش16 42 12/1 93/0
پرسش17 43 00/1 10/1
پرسش18 41 07/1 92/0
پرسش19 43 63/1 89/0
پرسش20 43 30/0 59/0
پرسش21 43 930 92/0
پرسش22 42 00/1 90/0
پرسش23 42 43/0 82/0
پرسش24 42 14/1 89/0
پرسش25 42 74/0 79/0
پرسش26 42 62/1 72/0
پرسش27 42 43/1 82/0
پرسش28 42 93/0 99/0
پرسش29 43 10/0 72/0
پرسش30 42 00/1 82/0
جدول11-4مقادیر پرامترهای توصیفی طبقه شرکتها و موسسات متوسط
پرسش ها تعداد پاسخ دهنده ها میانگین انحراف معیار
پرسش 1 39 79/2 69/0
پرسش2 39 64/2 48/0
پرسش3 39 72/2 71/0
پرسش4 37 84/0 94/0
پرسش5 37 62/1 05/1
پرسش6 36 81/1 94/0
پرسش7 38 95/1 97/0
پرسش8 38 32/1 19/1
پرسش9 39 46/1 11/1
پرسش10 39 49/2 71/0
پرسش11 39 92/1 02/1
پرسش12 39 21/2 85/0
پرسش13 38 42/1 09/1
پرسش14 35 97/0 03/1
پرسش15 39 74/1 95/0
پرسش ها تعداد پاسخ دهنده ها میانگین انحر03/1اف معیار950
پرسش16 39 28/1 85/0
پرسش17 39 18/1 22/1
پرسش18 37 22/1 90/0
پرسش19 39 87/1 85/0
پرسش20 39 41/0 71/0
پرسش21 39 13/1 94/0
پرسش22 38 24/1 98/0
پرسش23 38 45/0 85/0
پرسش24 38 53/1 94/0
پرسش25 38 82/0 76/0
پرسش26 38 58/1 78/0
پرسش27 38 58/1 82/0
پرسش28 38 05/1 97/0
پرسش29 39 38/0 80/0
پرسش30 38 13/1 89/0
جدول12-4مقادیر پرامترهای توصیفی طبقه شرکتها و موسسات بزرگ
بررسی سوال سوم تحقیق
سوال مذکور بیان می کند” آیابه کارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات و موسسات آستان قدس رضوی موجب کاهش هزینه های حسابرسی شده است یا خیر این سوال دارای دو سوال فرعی می باشد که به بررسی انها پرداخته می شود. ”
براساس اطلاعات حاصله از موسسات و شرکتهای مذکور جدولی به شرح زیر تدوین گردیدکه چنانچه مشهود است به تفکیک هزینه های عمومی و بازرسی ،هزینه سربار و هزینه های پرسنلی را برای سالهای 81 تا 85 نشان می دهد.
هزینه ها سال 81 سال 82 سال 83 سال 84 سال 85
هزینه های عمومی و بازرسی 2/10 10 3/14 5/13 8/14
هزینه سربار 4/6 9/5 1/5 3/5 8/4
هزینه های پرسنلی 4/83 1/84 6/80 3/81 4/80
جدول 14-4ساختار هزینه سازمان برحسب درصد
بر اساس این اطلاعات هزینه های پرسنلی در این دوره زمانی به طور منظم کاهش داشته است هزینه سربار در حالیکه در طول دوره کاهش یافته است در سال 84 به نسبت 83افزایش 2/0 درصدی داشته است هزینه های عمومی و بازرسی نیز با به طور نا منظم افزایش داشته است
در سوال فرعی داریم ” آیابه کارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات و موسسات آستان قدس رضوی موجب کاهش هزینه های سربار شده است ”
هزینه های سربار شامل هزینه های سوخت و تعمیرات وسائط نقلیه ،هزینه های استهلاک دارایی ثابت و… میباشد.از انواع مختلف هزینه های سربار تنها هزینه های نوشت افزار و مطبوعات و هزینههای تحقیق و اموزش می باشن که نرم افزار حسابرسی می تواند بر انها تاثیر گذار باشد
هزینه نوشت افزار و مطبوعات
این هزینه ها شامل هزینه کاغذ و مطبوعات می باشد از این نوع هزینه ها هزینه ای که متاثر از نرم افزارهای حسابرسی می باشد که رقمی بسیار بی اهمیت است و در نتیجه نرم افزار های حسابرسی بر هزینههای مذکور ،بیتاثیر می باشد.
هزینه تحقیق و اموزش
این هزینه ها که شامل تحقیق و اموزش می باشد که هزینه ای که متاثر از نرم افزار های حسابرسی می باشد هزینه نصب و پشتیبانی نرم افزار مذکوراست.
جمع بندی
بکارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات شرکتها و موسسات آستان قدس موجب افزایش هزینه سربار شده است با توجه به انکه در شروع هر فعالیت حسابرسی ،یک شرکت رآیانه ای اقدام به نصب نرم افزار و انتقال اطلاعات حسابداری شرکتها به سیستم نرم افزاری می نماید لذا هزینه های نصب و پشتیبانی جز هزینه های متغیر محسوب می گردد.
سایر یافته های تحقیق
در انتهای پرسشنامه بخشی به منظور ارائه نظرات پاسخ دهندگان درمورد نرم افزار حسابرسی سازمان گنجانده شده است.در زیر اهم یافته های بیان شده است
1. اقدامات لازم جهت اموزش کارکنان به منظور استفاده کارا و اثر بخش از نرم افزار مذکور ،مناسب نبوده است.
2. پاسخ دهندگان بیان نمده اند که با توجه به اینکه انتقالاطلاعات حسابداری صاحبکار به سیستم نرم افزاری و به روز کردن این اطلاعات ،تنها در محل شرکت رآیانه ای صورت می پذیرد ،این امر سبب اتلاف وقت حسابرسی می گردد، به گونه ای که گاهی مشاهده شده است عملیات حسابرسی اغاز گشته اما هنوز سیستم نرم افزاری حسابرسی اماده نشده است و حسابرسان منتظر سیستم می باشند .بنابراین،انان بیان داشتند که این نحوه پشتیبانی سیستم مناسب نمی باشد
3. نرم افزار کنونی ناقص می باشد و باید پیگیری های لازم جهت ارتقا و به روز کردن انجام پذیرد
در این تحقیق سعی گردید تا به بررسی نرم افزاری حسابرسی سازمان بازرسی آستان قدس رضوی و تاثیر آن بر عملیات حسابرسی از سه جنبه کارایی اثر بخشی و هزینه ها پرداخته شود.در این رابطه سه سوال مطرح شده است.در سوال اول ودوم این موضوع مطرح گردید که آیابه کارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکت ها و موسسات کوچک متوسط و بزرگ آستان قدس رضوی موجب افرایش کارایی و اثر بخشی شده است یا خیر
همچنیم در سوال سوم تحقیق این پرسش مورد بررسی قرار گرفت که آیابکارگیری نرم افزار های حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکت ها و موسسات کوچک متوسط و بزرگ آستان قدس رضوی موجب کاهش هزینه های حسابرسی شامل هزینه های پرسنلی و سربار شده است یا خیر.
به منظور بررسی سوال اول و دوم پرسشنامه ای تهیه گردید و از 48 نفر از حسابرسان سازمان که با نرم افزار حسابرسی ان اشنایی متوسط به بالا داشتند نظر سنجی به عمل امد.جهت بررسی سوال سوم تحقیق با استفاده از تجزیه و تحلیل هزینه های در سالهای مورد نظر به نتیجه حاصله رسیدیم
در این فصل ابتدا به بیان نتایج حاصل از بررسی سوالات تحقیق پرداخته ،سپس پیشنهادات تحقیق و پیشنهادات آتی بیان شده اند
نتیجه گیری بررسی سوال اول تحقیق
این سوال شامل سه سوال فرعی می باشد در این سوالات ،این پرسش مطرح گردید که آیابکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات کوچک،متوسط و بزرگ آستان قدس رضوی موجب افزایش کارایی شده است یا خیر.
به منظور سنجش متغیر کارایی ،پرسش های 1الی 15 پرسشنامه طراحی شدند .با توجه به اینکه میانگین 15متغیر مذکور در هرسه طبقه شرکتها و موسسات کوچک متوسط و بزرگ بالاتر از صفر (بدون تغییر)می باشد،لذا این نتیجه حاصل می شود که بکارگیری نرم افزارهای حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات کوچک،متوسط و بزرگ آستان قدس رضوی موجب افزایش کارایی گردیده است.
لیکن با توجه به این که میانگین متغیر کارایی در طبقه شرکتها و موسسات کوچک نزدیک به 1 (کمی مناسب)می باشضد،نتیجه می شود که نرم افزار حسابرسی سازمان در این طبقه ،دارای کارایی کمی مناسب می باشد،همچنین با توجه به این که در شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ ماینگین مذکور نزدیک به 2 مناسب می باشد،این نتیجه حاصل می گردد که نرم افزار حسابرسی سازمان در این دو طبقه کارایی نسبتا مناسبی دارد.
نتیجه گیری بررسی سوال دوم تحقیق
این سوال نیز شامل سه سوال فرعی می باشد در این سوالات ،این پرسش مطرح گردید که آیابکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات کوچک،متوسط و بزرگ آستان قدس رضوی موجب ارتقاء اثر بخشی شده است یا خیر.
جهت سنجش متغیر کارایی ،پرسش های 16الی 30 پرسشنامه طراحی شدند .با توجه به اینکه میانگین 15متغیر مذکور در هرسه طبقه شرکتها و موسسات کوچک متوسط و بزرگ بالاتر از صفر (بدون تغییر)می باشد،بنابراین این نتیجه حاصل شد که بکارگیری نرم افزارهای حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات کوچک، متوسط و بزرگ آستان قدس رضوی موجب رضوی موجب ارتقاء اثر بخشی گردیده است
از انجا که میانگین متغیر کارایی در طبقه شرکتها و موسسات کوچک کمتر 1 (کمی مناسب)می باشد،نتیجه می شود که نرم افزار حسابرسی سازمان در این طبقه ،اثر بخشی ضعیفی دارد،همچنین با توجه به این که در شرکتها و موسسات متوسط و بزرگ ماینگین مذکور نزدیک به 1(کمی مناسب) است ، نتیجه می شود که نرم افزار حسابرسی سازمان در این دو طبقه دارای اثر بخشی کمی مناسب می باشد.
نتیجه گیری بررسی سوال سوم
سوال سوم داری دو سوال فرعی می باشد که به شرح زیر بررسی گردید:
سوال فرعی اول
در این سوال ،این پرسش مطرح گردید که آیابکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس رضوی موجب کاهش هزینه های پرسنلی شده است یا خیر.
به منظور بررسی این سوال با استفاده از تفکیک هزینه های عمومی اداری و هزینه سربار و هزینه های پرسنلی برای شرکتهای مورد بحث در سالهای 81تا 85 صورت گرفته است
و نتیجه حاصله این که بکارگیری نرم افزار های حسابرسی در این شرکتها موجب کاهش هزینه های پرسنلی شده است .
سوال فرعی دوم
در این سوال ،این پرسش مطرح گردید که آیابکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس رضوی موجب کاهش هزینه های سربار شده است یا خیر.
با توجه به اینکه از انواع مختلف هزینه های سربا تنها هزینه های نوشت افزار و مطبوعات و هزینه های آموزش و تحقیق می باشند که نرم افزار های حسابرسی می تواند بر انها تاپیر گذار باشد ، لذا به بررسی این دو هزینه پرداخته شده است.
نتایج بررسی حاکی از ان است که نرم افزار حسابرسی بر هزینه نوشت افزار و مطبوعات ،فاقد تاثیر می باشد و از هزینه های تحقیق و اموزش ،تنها هزینه ای کهمتاثر از نرم افزار حسابرسی می باشد ،هزینه های نصب و پشتیبانی نرم افزار مذکور می باشد.
با توجه به افزایش این هزینه ها در طی سالهایی که از بکارگیری این نرم افزار می گذرد نتیجه می شود که بکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس رضوی موجب کاهش هزینه های سربار شده است.
نتیجه گیری کلی بررسی سوال سوم تحقیق
سوال مذکور بیان می کند که آیابکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس رضوی موجب کاهش هزینه های حسابرسی شده است یا خیر.این سوال دارای دو سوال فرعی می باشد که از برایند انها پاسخ سوال بدست می اید.
نتیجه برررسی سوال فرعی اول کاهش هزینه های پرسنلی توسط نرم افزار سازمان را تایید نمود.در مقابل نتیجه بررسی سوال فرعی دوم افزایش در هزینه سربار توسط نرم افزار مذکور را اثبات نمود بنابر این با مقایسه رقم کاهش یافته هزینه های پرسنلی با رقم افزایشی هزینه سربار این نتیجه حاصل می گردد که بکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات آستان قدس رضوی در مجموع موجب کاهش هزینه های حسابرسی شده است .
نتیجه گیری نهایی
نتایج تحقیقات حاکی از ان است که نرم افزار های حسابرسی سازمان از لحاظ کارایی ، در طبقه شرکتها و موسسات کوچک دارای کارایی کمی مناسب می باشد و در طبقه شرکتها و موسسات بزرگ کارایی نسبتا مناسبی دارد . همچنین از جهت اثر بخشی ، در طبقه شرکتها و موسسات کوچک ،اثر بخشی ضعیفی داردو در طبقه شرکتها و موسساتمتوسط و بزرگ دارای اثر بخشی کمی مناسب می باشد.
در مجموع این نتیجه حاصل می شود که بکارگیری نرم افزار حسابرسی در عملیات حسابرسی شرکتها و موسسات کوچک ،متوسط و بزرگ آستان قدس رضوی ، موجب ارتقاء کارایی و اثر بخشی شده است .
همچنین نتایج این تحقیقات گویای این مطلب است که رابطه مستقیمی میان حجم و اندازه شرکتها و موسسات حسابرسی شونده و میزان اثر بخشی و کارایی نرم افزار مذکور وجود دارد ،به گونه ای که هرچه شرکتها و موسسات حسابرسی شونده بزرگتر شوند ،کارایی و اثر بخشی نرم افزار نیز افزایش می یابد.
پیشنهاد های کاربردی
به منظور استفاده کاراتر و اثر بخش تر از نرم افزار حسابرسی سازمان پیشنهادهایی به شرح ذیل ارائه می گردد:
1. پیشنهادات زیر در رابطه با ارتقاء نرم افزار مذکور مطرح می شود:
به منظور کمک به انجام آزمون های کنتر ل،قابلیت اتصال ایننرم افزار به سیستم های فروش ، خرید، حقوق و دستمزد شرکتها و موسسات حسابرسی شونده ، فراهم گردد تا حسابرسان بتوانند با دسترسی به اطلاعات این سیستم ها ،آزمون های کنترل را با سرعت و دقت بیشتر انجام دهند.
به منظور دسترسی سریعتر حسابرسان به اطلاعات حسابرسی پرونده جاری در این نرم افزار تعبیه گردد .بنابراین لازم است ایرادات کشف شده توسط حسابرس به سیستم منتقل شود و همچنیت شواهد و مدارک مورد نیاز جهت استفاده در پرونده ، اسکن شده و به سیستم منتقل گردد.همچنین تعبیه پرونده دائم در سیستم و داشتن قابلیت جستجو در اطلاعات این پرونده ، از قبیل جستجو در صورتجلسات هیئت مدیره ،مجامع و سایر مدارک ،مفید به نظر می رسد.
به منظور انجام سریعتر و دقیق تر تحلیل های مورد نیاز حسابرسی قابلیت انتقال به excel موجود ،تقویت شده و در تمامی صفحات گنجانده شود . به عنوان مثال در قسمت گردش ویژه حساب این قابلیت وجود ندارد.
به منظور ارتقاء توان تحلیلی حسابرسان و مشخص شدن ایرادات بلقوه موجود در اطلاعات مالی صاحبکار ،گزینه ای جهت محاسبه نسبت های مالی ، مقایسه این نسبت ها با نسبت های مالی سابر واحد های هم صنعت و یا شاخص صنعت ،انجام محاسبات مربوط به انواع تسهیلات مالی ،تعیین حصه جاری و بلند مدت آن ،محاسبه استهلاک دارایی ها و سایر اطلاعات تحلیلی تعبیه گردد.
به گونه ای برنامه ریزی شود که به تدریج توانایی های یک سیستم خبره به نرم افزار مذکور افزوده گردد.در این راستا حسابرسان باید تجربیات خوددر زمینه رسیدگی به اطلاعات مالی صاحبکاران و نحوه دستیابی به ایرادات با اهمیت را به صورت سوال و جواب در اوردند تا این موارد به سیستم انتقال یابد. به مرور و با افزوده شدن این سوال و جواب خا به سیستم ،نرم افزار مذکور می تواند به عنوان یک سیستم هوشمند در اختیار حسابرسان در اید.
به منظور دسترسی سریع تر به اطلاعات سایر شرکتها و موسسات آستان قدس رضوی ،اطلاعات ان شرکت ها و موسسات نیز در نرم افزار تعبیه گردد ،به گونه ای که در هنگام حسابرسی یک شرکت ،قابلیت دسترسی به اطلاعات سایر شرکتها و موسسات نیز ممکن باشد.
پیشنهاد می شود به منظور اشنایی بهتر و سریعتر حسابرسان با نرم افزار سازمان ،گزینه ای تحت عنوان کمک تعبیه گردد. این گزینه می تواند شامل بخش هایی از قبیل معرفی نرم افزار ،راهنمای استفاده از ان با ذکر نمونه و پاسخ به سوالات رایج حسابرسان باشد
2. پیشنهاد می شود به مقوله اموزش کارکنان به منظور استفاده کاراتر و اثر بخش تر از نرم افزار مذکور، توجه ویژه صورت پذیرد .در این راستا تشکیل کلاس های اموزشی ، آماده سازی راهنمای استفاده از نرم افزار و توزیع آن در میان حسابرسان مفید به نظر می رسد.
3. با توجه به این که انتقال اطلاعات حسابداری صاحبکار به سیستم نرم افزاری و به روز کردن این اطلاعات ،تنها در محل شرکت رایانهای صورت می پذیرد که این امر ،اتلاف در وقت و زمان حسابرسی را موجب می گردد،پیشنهاد می شود ،سازمان ،حقوق متعلق به شرکت مذکور را خریداری نماید و سپس با تعبیه گزینه ای در نرم افزار مذکور ،قابلیت انتفال اطلاعات را توسط حسابرسان فراهم آورد .
4. با توجه به اینکه نرم افزار کنونی ناقص می باشد لازم است پیگیری های لازم جهت ارتقاء و به روز کردن آن انجام پذیرد .بدین منظور پیشنهاد می گردد،مسئولی جهت پیگیری تعیین شود ،سپس با برگزاری جلساتی با حسابرسان ، نیازها و انتظارات آنان از نرم افزار و راهکارهای مربوط به ارتقاء سیستم شناسایی شود.در این زمینه با توجه به نیاز مبرم به دانش رایانه و برنامه نویسی ،لازم است متخصصی در این امر همراه شود .
پیشنهاد ها برای تحقیقات آتی
1. بررسی تاثیر آموزش کارکنان و خدمات پشتیبان سیستم در استفاده بهینه از فناوری اطلاعات و نرم افزارهای حسابرسی
2. بررسی تاثیر تکنیک های رایانه ای حسابرسی بر فرایند حسابرسی مستمر
3. بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر بهره وری موسسات حسابرسی واقع در ایران
4. بررسی رابطه میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و نوع و ساختار موسسات حسابرسی واقع در ایرا ن
5. انجام همین مورد مطاله در سایر موسسات حسابرسی کشور
6. طراحی فرم سنجش کارایی و اثر بخشی نرم افزار های حسابرسی
منابع ومأخذ
1. انجمن حسابرسان سیستم های اطلاعاتی( 1378) حسابرسی کامبیزاستانداردهای
حسابرسی سیستم اطلاعاتی کامپیوتری ترجمه عباس ارباب سلیمانی و ناصر آریا .مرکز تحقیقات تخصص حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی . نشریه شماره 130
2. بزرگ اصل .موسوی و صفار .محمد جواد (1381).حسابرسی عملیاتی. ماهنامه حسابداری شماره140
3.بنی فاطمه کاشانی . سید محمد رضا آشنایی بابرخی مفاهیم اساسی حسابرسی
عملیاتی (کارایی). مجله حسابرس. تابستان
4. دانایی فرد .حسن الوانی .سید محمد وآذر .عادل . روش شناسی پروهش کیفی در مدیریت . رویکری جامع . انتشارات صفار –اشراقی
5 . دیویس گوردون بیتر. دوک گورودون و نانس ویلیام . حسابرسی کامپیوتری: بکارگیری نرم افزار های عمومی در حسابرسی ترجمه و تالیف ناصر آریا .مرکز تحقیقات تخصصی حسابدار ی وحسابرسی سازمان حسابرسی .نشریه 116
7.فرقاندوست حقیقی .کامبیز ارتقای کیفیت یا حفظ ظاهر . مجله حسابرس
8 . کشتکار ملکی حبیب اله کاربرد کامپیوتر در مدیریت و حسابداری .انتشارات سمت
9 . کمیته تدوین استاندارد های حسابرسی اصول ضوابط حسابداری و حسابرسی. استاندارد های حسابرسی
10. کمیته حسابرسی عملیاتی سازمان حسابرسی مصوبات کمیته حسابرسی عملیاتی سازمان حسابرسی . مجله حسابرس. شماره 10 بهار.
