نظام آموزشی روسیه

 نویسنده: امید حیدری فر

فدراسیون روسیه در شمال آسیا و اروپا گسترده شده است و وسیع ترین کشور جهان است و تقریباً دو برابر کانادا، دومین کشور وسیع دنیا، مساحت دارد. روسیه با کشورهای نروژ،فنلاند، استونی، لتونی، لیتوانی، لهستان، بلاروس، اوکراین، گرجستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، چین، مغولستان و کره شمالیهمسایه است.این کشور همچنین با کشورهای آمریکا (از طریق ایالت آلاسکا)، سوئد و ژاپن (از طریق آب) همسایه است. روسیه برای سالیان متمادی یکی از قدرت‌های جهانی بود. از زمان امپراتوری تزاری گرفته تا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991.پس  از فروپاشی شوروی در سال 1998 این کشور بحران اقتصادی را پشت سر گذاشت که جایگاه جهانی آن را هم تضعیف کرد. حال روسیه در تلاش است جایگاه پیشین خود را دوباره به دست آورد.

1)ملاحظات
ملاحظات جغرافیایی
کشور روسیه با 17075400 کیلومتر مربع وسعت به تنهایی بیش از 76 درصد خاک اتحاد شوروی سابق را تشکیل می‎دهد. و در حال حاضر نیز با اشغال حدود 5/11درصد خشکیهای کره زمین بزرگترین کشور جهان محسوب می‎گردد. اگرچه 65 درصد خاک این کشور در بخش آسیایی قرار دارد،تنها 28 درصد مردم روسیه در این نواحی زندگی می‎کنند. این سرزمین بیش از160درجه طول جغرافیای و10منطقه زمانی را در برگرفته و اختلاف ساعت در منطقه مسکو با شرقی‎ترین نقطه روسیه در شبه‎جزیره چوکچی و شبه‎جزیره ساخالین9ساعت است.سرزمین پهناور روسیه رادریاهای متعددی دربرگرفته که از جمله عمده‎ترین آنها می توان از دریای بالتیک و خلیج فنلاند در غرب، دریای سفید، خلیج پچورا، دریای کارا، دریای بارنتس، دریای لاپتف، دریای سیبری شرقی، دریای چوکچی و اقیانوس منجمد شمالی در شمال، دریای برینگ، دریی اخُتسک، دریای ژاپن و اقیانوس آرام در شرق، دریای سیاه و دریای خزر در جنوب نام برد. با وجود آنکه طول سواحل این کشور به 653،37 کیلومتر می‎رسد، اما به لحاظ اینکه بیشتر سواحل آن در منطقه منجمد شمالی واقع گردیده  و یا دریاهای مرتبط با آن از طریق تنگه‎های تحت کنترل سایرکشورها به آبراه‎های مهم متصل است،این کشور از وضعیت مطلوبی دربرقراری ارتباط دریایی آزاد با سایر کشورهای جهان برخوردار نیست. مرزهای این کشور بالغ بر139،20کیلومتر است.بخش اروپایی روسیه عمدتاً جلگه‎ای و هموار است. بلندترین نقطه روسیه، قله البروس با 642،5 متر ارتفاع در شمال قفقاز در جمهوری آستیای شمالی و نزدیکی مرز گرجستان واقع گردیده است که در عین حال بلندترین نقطه اروپا نیز محسوب می‎گردد. کوههای اورال که در امتداد شمالی – جنوبی واقع گردیده است حد میان اروپا و آسیا را تعیین نموده و بلندترین نقطه آن قله نارودا تنها 885،1 متر ارتفاع دارد. تمامی قسمت آسیایی روسیه را سرزمین پهناور سیبری در برگرفته است. شبکه گسترده‎ای از رودهای پر آب در روسیه وجود دارد که علاوه بر تأمین آب آشامیدنی، سدهای برق آبی فراوانی بر روی آنها احداث شده است.
از جمله مهمترین رودهای عمده بخش اروپایی روسیه می توان از ولگا با 690،3 کیلومتر طویل‎ترین رود اروپا ، رود دون با نام قزاق‎های دون ، رود دنیپر، رود نمان، رود نوا ، رود لینا و رود پچورا نام برد. بلندترین رود روسیه ینی‎ در بخش آسیایی این کشور جریان دارد. دریای خزر نیز که بزرگترین دریاچه جهان محسوب می‎گردد در مرزهای جنوبی این کشور قرار دارد.دریاچه بایکال با 140،34کیلومتر مربع وسعت بزرگترین دریاچه روسیه، عمیق‎ترین دریاچه جهان (با 1740 متر عمق) و بزرگترین دریاچه آب شیرین کشور به شمار می آید. 20 درصد آب شیرین دریاچه‎های جهان در این دریاچه ذخیره شده است.
پوشش گیاهی روسیه را در شمالی‎ترین مناطق توندرا و در جنوب تایگا تشکیل می‎دهد که یک سوم جنگل‎های جهان در این نواحی قرار دارد. آب و هوای روسیه عمدتاً قاره‎ای خشک همراه با زمستان‎های سرد است. میزان درجه حرارت در نواحی شمال شرقی سیبری در زمستانها تا 70 درجه زیر صفر نیز می‎رسد. میانگین دمای تابستان از 6درجه تا 20 درجه بالای صفر است. میزان بارندگی از متوسط تا کم در تغییر بوده و بویژه در نواحی داخلی چندان قابل پیش‎بینی نیست.

ملاحظات سیاسی
کشور روسیه دارای21جمهوری خودمختار،49استان،6خطه و2شهرخودمختارمسکو و سنت‎پترزبورگ است. در شهر مسکو پارلمان و دومای کشوری و مجلس سنا و شورای فدراسیون فعالیت دارند. علت اینکه این دو شهر خودمختار هستند این است که از نظر مساحت و جمعیت با سایر مناطق قابل مقایسه بوده و از آنجا که این دو شهر در دوران مختلف پایتخت بودند از اهمیت خاصی برخوردار گردیده و به عنوان مناطق خودمختار معرفی گردیده اند.طی می سال 2000، بنا بر پیشنهاد ولادیمیر پوتین، کشور روسیه در روز 31 ماه مه سال 2000 به 7 منطقه  به شرح ذیل تقسیم گردید :
ـ منطقه شمال غربی (مرکز- سنت‎پترزبورگ )
ـ منطقه مرکزی(مرکز- مسکو)
ـ منطقه رود ولگا(مرکز- نیژنی‎نوگورود)
ـ منطقه شمال قفقاز(مرکز- رستوف – دن)
ـ منطقه خاوردور(مرکز- خاباروفسک)
ـ منطقه اورال(مرکز- یکاترینبورگ)
ـ منطقه سیبری(مرکز- نووسیبیرسک)
پس از فروپاشی اتحاد جماهیرشوروی، کشور روسیه به عنوان بزرگترین کشور تشکیل‎دهنده شوروی، در بیشتر موارد حقوقی و سیاسی جایگزین آن گردید.قانون اساسی روسیه در رفراندوم 12دسامبر سال 1993 با 58 درصد آرا به تأیید عمومی رسیده و طبق آن حکومت این کشور جمهوری فدراتیو میاشد. قوه مقننه یا مجلس فدرال از ترکیب شورای فدراسیون با 178عضو و دومای کشوری با 450 عضو تشکیل می‎گردد. نیمی از اعضای دوما از طریق انتخابات مستقیم در حوزه‎های انتخابی منطقه‎ای به مجلس راه یافته و نیم دیگر بر اساس فهرستهای حزبی برگزیده می‎شوند.فدراسیون روسیه به عنوان یکی ازچهار جمهوری اصلی بنیانگذار اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 رأی به انحلال شوروی داد و سپس همراه با روسیه سفید (بیلوروسی) و اوکراین نقش اصلی را در تأسیس اتحادیه جامعه کشورهای مستقل مشترک‎ المنافع برعهده داشت. فرماندهی کل قوا به عهده شخص رئیس‎جمهور است. فرو پاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی (USSR)که در آستانه دهه آخر قرن گذشته صورت گرفت سبب پیدایش 15کشور جدید در نقشه سیاسی دنیا گردید که بزرگترین آن فدراسیون روسیه) Russia ) می باشد. فدراسیون با 89 تبعه یا قدرت محلی بوده و شامل 21 جمهوری،52 استان خود مختار 6کریس و10کروگ خود مختار میباشد. در روسیه 1095شهر وجود دارد. روسیه کشوری چند ملیتی متشکل از150ملیت جداگانه میباشد.این کشور قرن بیستم را بیشتر در نظام کمونیستی طی کرده و افراد روسی در حال و هوای تشکیل فضای جامعه بازاری دمکراتیک قرار داشته اند. تغییرات اساسی در جنبه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اعمال گردیده است.نقش آموزش و پرورش در فراهم سازی اصلاحات اقتصادی جامعه و رونق حیاتی کشور و جامعه پی در پی مورد توجه بوده و موضوع مورد بحث آکادمیهای عمومی در زمینه مفاهیم متعدد میباشد.

اهداف مدرنیزه سازی اجتماعی- فرهنگی کشور
انتقال از سیستم توتالیتارین به جامعه ای باز بر اساس اصول دمکراسی و ارزشهای مشترک انسانی
انتقال از اقتصاد توزیع دولتی سرمایه به بازار آزاد
ایجاد جامعه شهری و پرورش و توسعه انستیتوهای عمومی
انتقال از جامعه صنعتی به جامعه  فراصنعتی
انتقال از ایدئولوژی منابع انسانی به ایدئولوژی سرمایه انسانی

جمهوری‎های فدراسیون روسیه

جمهوری‎های مسلمان‎نشین

ملاحظات اقتصادی

اقتصاد روسیه به ویژه در بخش اروپایی آن تا اواخر قرن نوزدهم(همزمان با آغاز انقلاب صنعتی در اروپا) بر پایه کشاورزی قرار داشت.بعدها روند تکاملی اقتصاد این کشور به واسطه جگ جهانی اول و جنگ‎های داخلی متعاقب آن دچار وقفه گردید. استالین پایه‎های پیشرفت صنعتی مدرن را بنیان نهاد. با اجرای بازار آزاد، اقتصاد روسیه با وضعیت بغرنجی روبرو گردید.از طرفی نهادها و روابط اقتصادی سابق از میان رفت و از سوی دیگر سیستم جدید نیز هنوز استقرار نیافته بود؛ در نتیجه افت تولید در بیشتر بخش‎های اقتصاد حاکم گردید. پس از فروپاشی شوروی، دولت روسیه مالکیت خصوصی زمین را که در دوران شوروی وجود نداشت برسمیت شناخت. تا سال 1993،بالغ بر260 هزار شرکت در بخش کشاورزی فعالیت داشتند که 5 درصد تولیدات کشاورزی را تأمین می‎نمودند.دامپروری نیز در روسیه از تنوع بسیاری برخوردار بوده و بر پرورش گاو، گوسفند و بز تا گوزن شمالی مشتمل می گردد. همچنین ناوگان صیادی روسیه در آبهای وسیع و گسترده اطراف این کشور فعال داشته و یکی ازبزرگترین ناوگان‎های جهان در نوع خود محسوب می‎گردد.روسیه از لحاظ معادن نیز از ذخایر با ارزشی ازسنگهای معدنی فلزی و غیرفلزی برخوردار است.این کشور از نظر منابع تأمین سوخت و انرژی نیز بسیار غنی است و نفت منبع اصلی صادرات آن محسوب می‎گردد.از زمان تأسیس اتحاد جماهیرشوروی تأکید زیادی برگسترش صنایع سنگین صورت می‎گرفت و به تولید صنایع سبک و مصرفی اهمیت چندانی داده نمی‎شد.این در حالیست که درسال‎های پس از فروپاشی اتحاد شوروی توجه بیشتری به صنایع سبک و به ویژه به صنایع تولید کالاهای مصرفی و خانگی معطوف گردید. واحد پول رسمی روسیه روبـل واجـزای آن کپک میباشد.هر روبل نیز معادل 100 کپک است.درآمد بودجه عمومی دولت روسیه در سال 1992 بالغ بر 285،3000،000 روبل(به تاریخ 31 ماه مه سال2000 هر دلار برابر 10،28 روبل است) و هزینه‎های آن نیز بر 000،600،111،3 روبل(دلار 10،28 روبل) بالغ می گردد. تولید ناخالص داخلی در سال 1993 بالغ بر 300،162 میلیارد روبل(هر دلار 10،28 روبل) گزارش شده است که نسبت به سال 92 با کاهشی معادل 12 درصد مواجه بوده است.روسیه از شبکه‎های حمل و نقل وسیعی برخوردار است که شامل راه‎آهن، جاده‎ها، شبکه رودهای قابل کشتیرانی و کانال‎ها است. مهمترین عامل ارتباطی بخش اروپایی روسیه با نواحی شرقی و به ویژه خاور دور روسیه خط‎آهن سراسری سیبری است.رود ولگا بوسیله کانال ولگا-دریای خزر را به دریای سیاه متصل می‎سازد. طول خط راه‎آهن روسیه به 79،860 کیلومتر است که 365،37 کیلومتر آن برقی شده و طول راههای اتومبیل‎رو نیز000،893 کیلومتر(طی سالهای 1999-1998) است. شرکت هواپیمایی روسیه آئروفلوت پرواز به بیش از 103کشور جهان را امکان پذیر ساخته است.

ساختار تولید ناخالص داخلی و نیروی کار

معضلات اقتصادی
کاهش حجم تولید طی سالهای گذشته
عدم اعمال تغییرات عمده ساختاری در تولید و افت20درصدی در این راستا
عدم فراهم سازی محرک لازم برای توسعه تولید به واسطه اجرای فرایند خصوصی سازی و مالکیت مشارکتی بطور عملی
قطع تولید خام داخلی بیواسطه افت محصول
قطع تخصیص بودجه های دولتی در عرصه اجتماعی من جمله آموزش
کاهش استاندارد زندگی و افزایش نرخ بیکاری
افزایش فاصله طبقات اجتماعی
افزایش بی عدالتی درتوزیع استانداردهای زندگی
کاهش جمعیت به واسطه مهاجرت اجباری
طی سال 1994-1992، رشد مهاجرت جمعیت با متوسط 470هزارنفر درسال افزایش یافت. این در حالیست که نرخ مذکور طی سال 2000 به 180 هزار و طی سال 2005 به 115 هزار نفر کاهش خواهد یافت.فرایند وقوع مهاجرت طبیعی جمعیت روسیه در آینده نزدیک میتواند منجربه تغییرات ساختارسنی گردد.
بدین قرارتعدادکودکان زیررده سنی16سال برای دوره 2005 – 1997 8/7 میلیون کاهش خواهد داشت. علاوه براین افزایش سن جمعیت قابل استخدام 9/4 میلیون نفرمی باشد. با توجه به دیدگاه مشخص تغییرات درجمعیت مهاجروطبیعی برای 2005 –1998جمع تعداد جمعیت روسیه از 1/147میلیون طی سال1997 به 1/145 میلیون طی سال 2000 و بر1/143میلیون نفر طی سال 2005 بالغ خواهد گردید.

ملاحظات علمی

100% مردان و 97% زنـان بالای 15 سال بـاسواد می باشند.مردم روسیه مردمی بـا فرهنگ و بـا مطالعه بوده و کتاب و کتابخانی از رواج خوبی در میان مـردم برخوردار است. توجه عمومی به خرید کتاب و نشریات نیز چشمگیر است.دراکثرمـحـلات شهر کتابخانه های ویزه کودکان و فروشگاه های کتاب نسبتا بزرگ وجود دارد. عـادت مردم بـه مطالعه حتی در وسایل نقلیه ودر ترددهای شهری نیز بخوبی آشکار است.

تاسیسات مراکز آموزش عمومی فدراسیون روسیه بر مبنای مناطق مختلف کشور

2)جمعیت

طبـق آمـار سال 2002، جمعیت کـشور روسیـه 150 میلیون نـفـراست.در تـرکیب کشور فدراتیو روسیه 21 ایالت وجود داردکه تعداد6جمهوری مسلمان نشین نیز در زمره آن میباشند.
شهر سن پطرزبورگ (لنینگراد سابـق) کـه قبـلاً پایتخت امپراتوری روسیه بوده است از اهمیت و شهرت جهانی برخوردار است.دراین شهر بالغ بر6میلیون نفر زندگی میکنند. نرخ رشد جمعیت درسال1995، 2% بوده است.در سال 1995 عمر متوسط برای مردان 1،64 سال و برای زنان35،74 سال بوده است.
شهر مسکو (پایتخت کشور) با4/8 میلیون سکنه پرجمعیت ترین شهر کشور روسیه محسوب می گردد. از جمله دیگر شهرهای پرجمعیت روسیه می توان از شهرهای پطرزبورگ با8/4 میلیون سکنه ،nizhnij novgorodبا 9/1 میلیون سکنه ،novosibrisk با 4/1میلیون سکنه و severdlovsk با 4/1میلیون سکنه نام برد.زبان رسمی این کشور روسی است. دین رسمی این کشور مسیحی اورتودکس و ادیان رسمی در این کشور مسیحیت ، اسلام ، یهودیت و بودایی میباشند.ازلحاظ جمعیتی،دین اسلام بعنوان دومین دین در کشور فدراتیو روسیه محسوب میگردد.(حـدود20 میلیون نفر)

ترکیب جمعیتی

   روس‎ها که در حال حاضر حدود 83 درصد جمعیت روسیه را تشکیل می‎دهند از گروه اسلاوهای شرقی بشمار می‎روند که خود از خانواده‎ هند و اروپایی محسوب می‎گردند. در روسیه بیش از 100 ملیت و قوم زندگی می‎کنند. زبان روسی زبان رسمی است و به خط سیریلیک نوشته می‎شود. اکثریت مردم روسیه تابع کلیسای ارتدکس روسیه می‎باشند. دین مسیحیت و به تبع آن کلیسای ارتدکس از اوایل قرن10در روسیه گسترش یافته است. بعلاوه پیروان مذاهب کاتولیک و پروتستان در شمار محدودی در این کشور حضور دارند.در نواحی شمال قفقاز و شمال دریای خزر مسلمانان از اکثریت برخوردارند.

شاخصهای جمعیتی
تداوم کاهش جمعیت و افزایش نرخ مرگ و میر به نسبت افزایش نرخ تولد)
کاهش نرخ تولد
تقلیل در سن جمعیت استخدامی
افزایش ناهنجاریهای وراثتی
افزایش مشارکت افراد در ساختار جمعیت
افزایش نرخ کودکان زیر 16سال

3)ارتباطات

طبق آمارهای موجود(سال 1999) سالانه بیش از 808،4 عنوان روزنامه در روسیه منتشر می‎گرددکه تیراژ آنها به 166میلیون نسخه بالغ می گردد.از میان روزنامه‎های مذکور، 288مورد با 3 میلیون تیراژ به زبان‎های غیر روسی منتشر می گردد.در روسیه 8/48 میلیون رادیویی (یک رادیو برای3 نفر) و 2/54 میلیون گیرنده تلویزیونی موجود است. همچنین حدود 35/24 میلیون خط تلفن(طی سالهای1999-1998) مورد استفاده قرار می‎گیرد.
مقایسه وضعیت مسکن و حمل و نقل در کشورهای روسیه ، روسیه سفید و اوکراین با سایر کشورهای پیشرفته دنیا طی سالهای 92 – 90

فرهنگ

فرهنگ و آداب و سنن روسی آمیخته‎ای از زندگی سنتی اسلاوهای شرقی، کلیسای ارتدکس و تا حدودی تأثیرپذیرفته از فرهنگ اروپایی است. ادبیات روسی یکی از غنی‎ترین ادبیات جهان و دارای شاهکارهای جاودانی است. عصر طلایی ادبیات روسی که در دوران پطر کبیر آغاز شده بود و درسال‎های 1815 تا 1830 به اوج خود رسید. بزرگترین شاعر روسیه یعنی الکساندر پوشکین را خلق نمود. از شاعران و نویسندگان دیگرروس می‎توان ازنیکولای گوگول ، ایوان تورگنیف، فئودور داستایفسکی، لو تولستوی و آنتوان چخوف ماکسیم گورکی و … نام برد. در دوران شوروی تأکید زیادی بر موضوعات علمی و تاریخی معطوف می گردید و به همین علت موزه‎های بسیار زیادی در زمینه‎های مختلف در این کشور به وجود آمده است. همچنین علاقه مردم روسیه به موسیقی و هنرهای نمایشی از جمله تئاتر و اپرا موجب گردیده که در اقصی نقاط این کشور مراکزی به این امر اختصاص یابد. به علاوه سیرک‎های بزرگی در روسیه وجود دارد که دارای شهرت جهانی است.

4)تاریخچه آموزشی

همانند بسیاری از دولتهای پیشین بلوک شرق، دولت فدراسیون روسیه از سال 1993، به اجرای سیاست اعمال حداقل حمایت ملی از نظام آموزش ملی مبادرت نمود.دراین اثنا، بنا بربند40قانون آموزش و پرورش، 10درصد از درآمد ملی به عنوان بودجه آموزشی بدین امر اختصاص یافت.بدهی های مراکز آموزشی و نبود تجهیزات به روز ، از جمله عمده ترین مشکلات پیش روی مراکز آموزشی مستقر درنواحی فقیر نشین کشور و شهرهای کوچک و حاشیه ای بوده است و این در حالیست که مدارس ایالتی و حرفه ای مستقردر نواحی بزرگ شهری، از جمله مسکو و پترزبورگ، درشرایط بسیار مناسب مالی قرار داشته اند.
با توسعه مدارس خصوصی افزایش بی عدالتی در برخورداری شهروندان روسی از حق آموزشی عمومی با کیفیت بالا مشهود گردید.به نحویکه در طراحی سیاست آموزشی ملی فدراسیون روسیه طی سال 1998، این معضل بطور اختصاصی مورد توجه قرار گرفت.در این اثنا همچنین،افزایش نرخ برنامه های آموزش پایه حرفه ای فاقد راندمان بالای کاری بواسطه حذف شتابزده بیکاری در بازارکار،شکست نظام مدیریت قدیم آموزش پایه حرفه ای و کاهش نرخ افراد استخدامی ثابت در بازار کار، به بروز تنش اجتماعی در کشور منتهی گردیدکه اول از همه در جامعه معلمین مشهود است.طی سالهای 1996-1994،افزایش اعتراض معلمین تا سرحد اعتصاب به پیش رفت.بروز چنین حوادثی درزمینه آموزش، با انعکاس گسترده ای در حوزه فعالیتی مجلس دومای ایالتی مواجه گردیدکه به نوبه خود به اتخاذ سیاست « آموزش و پرورش و امنیت ملی» در می سال 1996 منجر گردید.متعاقب اتخاذ چنین سیاستی، نظام آموزشی روسیه مستقیماً تحت تاثیر پایه امنیت ملی قرار گرفته و مشخص گردید که نقاط ضعف موجود در حوزه آموزش خود عامل اصلی بروز نتیجه غیر منطقی وخطای سیاسی دولت است.
از جمله دستاوردهای اتخاذ سیاست آموزش و پرورش و امنیت ملی می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
تضمین فراهم سازی آموزشی عمومی متوسطه آزاد برای کلیه شهروندان روسی
افزایش سهم هزینه های آموزشی و پرورشی در بودجه کشور
برقراری فرصتهای متساوی برای کلیه شهروندان روسی جهت دستیابی به آموزش وجلوگیری از طبقاتی شدن سطوح مختلف اجتماع دردستیابی به امکانات آموزش و پرورش بر اساس قانون اساسی فدراسیون روسیه و قانون آموزش و پرورش
ایجاد شرایط مناسب جهت توسعه تاسیسات آموزشی با اشکال متفاوت ملکیتی
توسعه برنامه های آموزشی درجهت جلوگیری از کاهش نرخ سواد و پائین آمدن توسعه روشنفکری و فرهنگی شهروندان روسی
با اتخاذ سیاست آموزش و پرورش و امنیت ملی و تصویب آن در مجلس دومای روسیه،در خواست دولت روسیه فدرال جهت درنظرگرفتن شرایط اصلاحات آموزشی مورد پذیرش واقع گردید.از این روی،ماموریت اجرای طرح سوم اصلاح نظام آموزشی در دستور جولای سال1997دولت گنجانیده شد.
از جمله مهمترین مسائل پیش روی اعمال اصلاحات آموزشی مذکور می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
عدم تعیین معیاری مشخص جهت افزایش سرمایه گذاری آموزشی توسط دولت روسیه و کاهش چشمگیر بودجه فدرال طی سالهای1997-1995
عدم برآورد نیازهای قانونی جاری آموزشی در روند اجرای اصلاحات آموزشی توسط دولت فدراسیون روسیه
عدم تخصیص بودجه جبرانی در حوزه اصلاحات آموزشی
کاهش سریع بودجه فدرال در ارائه خدمات عمومی آموزشی
عدم مسئولیت پذیری دولت فدراسیون روسیه در انتشار کتب درسی مقاطع مختلف آموزشی
افزایش نرخ جرم و جنایت درمیان کودکان به واسطه آموزش سهم عمده ای ازآنان درخارج از نظام رسمی آموزشی

5)سیاستهای آموزشی
سیاستهای آموزشی پیش از اصلاحات

سیاست اتحاد جماهیرشوروی از سال 1917تاپیش از تجزیه کشور، عمدتا بر افزایش نرخ سواد کلی جمعیت کشور تاکید داشت.بطورسنتی آموزش و پرورش کشور شوروی ازنظام با ارزش اجتماعی بهره برده و ازپیشرفت قابل توجه دراین زمینه برخوردار گردیده بود.از جمله عمده ترین سیاستهای آموزش سنتی روسیه پیش ازاصلاحات می توان از موارد ذیل نام برد :
تقویت ساختار نظام آموزش پیش دبستانی
افزایش سطح سواد همگانی
تدارک و توزیع کتب رایگان درسی
ارائه برنامه های آموزش آزاد در سطحی گسترده
ارائه برنامه های فوق برنامه به دانش آموزان  به ویزه دانش آموزان تیزهوش در دروس فیزیک و ریاضی
فراهم سازی تنوع وسیعی از برنامه های آموزش تکمیلی
اجرای طرح تغذیه رایگان کودکان خانواده های کم در آمد در مدارس سراسر کشور
سیاست های  آموزشی دوره گذار
حفظ یکپارچگی فضای آموزشی کشور
تبیین و تدوین مقررات واحد فدرال آموزشی
توسعه استاندارد‌های آموزش ایالتی
ایجاد مکانیسم واحد اعتبار بخشی به تاسیسات آموزشی وکنترل کیفیت برخدمات آموزشی
نظارت بررعایت ضمانت حقوق شهروندی دربرخورداری از آموزش پایه
کاهش روند خصوصی سازی نظام تاسیسات آموزشی ایالتی و فراهم سازی و ارائه خدمات آموزش پایه
تهیه سرمایه مالی اختصاصی مورد نیاز برای مدرسه فعال پیشنهاد آموزش عمومی اجباری

سیاستهای آموزشی حال حاضر

اولیای امور روسیه به این موضوع پی برده اند که آموزش و پرورش از نقش هدایت گر دردوره انتقال برای آموزش نسل فعلی و آتی جهت زندگی درجامعه جدید برخوردار است. از این روی سیاست اصلی بخش آموزش روسیه،ایجاد تغییرات وسیع و پایه اجتماعی به منظور ساماندهی روسیه جدید است.در چنین شرایطی، همبستگی پیچیده ای میان تغییرشکل سیستم آموزشی و محتوی آن وجود دارد.ساختار همبستگی چند جانبه است.به نحویکه آموزش از یک سو بعنوان عامل نوسامانی ارتباطات اجتماعی و ازسوی دیگر بعنوان نیروی محرک توسعه جامعه مطرح میگردد.اتخاذ فضای آموزشی واحد که از یک سو برسنت های آموزشی روسیه مشتمل گردیده و از سوی دیگر ازهمسویی با تمایلات جهانی برخوردار باشد ، نیز از جمله سیاستهای اصلی آموزشی روسیه می باشد.
مطابق بند 8قانون فدرال درزمینه آموزش و پرورش، نظام آموزشی روسیه به ارائه مجموعه کاملی ازسیاستهای آموزشی به شرح ذیل می پردازد :
ارائه برنامه های آموزشی منسجم و تبیین و تدوین معیارهای آموزشی در سطوح مختلف آموزشی
اهمیت دهی به مراکز آموزشی بدون توجه به شکل سازمانی و حقوقی ، نوع و قسم آن
مدیریت برکادرآموزشی و تقویت وابستگی آنان به نهادها و سازمانهای آموزشی
گسترش آموزش اجتماعی معلمین
آماده سازی شغلی کودکان و افراد بزرگسال
آماده سازی برنامه فدرال توسعه آموزشی روسیه
توسعه آموزش تکمیلی کودکان نواحی شهری
افزایش بودجه تاسیسات تکمیلی کودکان تا سقف129میلیون روبل
تشکیل صندوق مالی جهت خرید کتب آموزشی طی سال1998
تخصیص7/27میلیون روبل از بودجه فدرال جهت انتشار کتب درسی کودکان نابینا
استراتژیهای آموزشی
از جمله مهمترین استراتزیهای آموزشی روسیه می توان از موارد ذیل نام برد :
توسعه دمکراسی آموزشی
اتکا به خویشتن ملی، هماهنگی ارتباطات بین المللی ، حذف تنش های اجتماعی و توسعه قدرت اقتصادی روسیه در شرایط جدید به واسطه طراحی و اجرای سیاستهای مدرن آموزشی
تضمین حقوق شهروندی جهت برخورداری از برنامه های آموزش با کیفیت بالا
برخورداری کلیه شهروندان روسی ازحق انتخاب برنامه ها وامکانات آموزشی مطابق با تمایلات طبیعی، قابلیتها و منافع ملی
ابقاء فضای یکپارچه و منسجم آموزشی
اصلاح محتوی آموزشی
طراحی نظام آموزشی وهدایت تحصیلی دانش آموزان در زمینه انجام تحقیقات آموزشی
تفکیک موسسات آموزشی
ایجاد تنوع در محتوی برنامه های آموزشی برمبنای امکان انتخاب کتب ، برنامه ها  و رشته های تحصیلی توسط دانش آموزان
اعمال تغییرات سازمانی وتجدید ساختارسازمانی ومدیریت آموزشی ومحول نمودن عمده مسوولیت برعهده شهرداری ها

6)ساختار آموزشی

نظام آموزش و پرورش در فدراسیون روسیه به عنوان یک زنجیر پیوسته از سطوح و مراحل مختلف آموزشی است . تحصیلات متوسطه عمومی قلب نظام آموزشی کشور است که پس از آموزش متوسطه پایه و آموزش ابتدایی ارائه می گردد. مقطع تکمیلی متوسطه نیز در ادامة تحصیلات متوسطه پایه به علاقه مندان ارائه می گردد.

الف)آموزش پایه
سن ورود به دوره : 6 سالگی
سن اتمام دوره : 17 سالگی

ساختار آموزش پایه طی سالهای1997-1990

مقطع آموزش ابتدایی
طول دوره آموزشی : 4 سال
مقطع سنی : از 6سالگی تا 10سالگی

مقطع متوسطه مقدماتی
طول دوره آموزش 5 سال
مقطع سنی : از 10سالگی تا 15 سالگی
مدرک اعطائی : گواهی نام اتمام دوره متوسطه مقدماتی

مقطع متوسطه تکمیلی
طول دوره آموزشی : 2 سال
مقطع سنی : از 15سالگی تا 17 سالگی
مدرک اعطایی : گواهی نامه اتمام دوره متوسطه تکمیلی
3/60 هزار مرکز پیش دبستانی با 7/4 میلیون کودک‌
7/66 هزار مرکز آموزش عمومی با2/21 میلیون دانش آموز
1/4هزار مرکز آموزش پایه با 7/1میلیون دانش آموز
6/2هزار مرکز آموزش متوسطه با بیش از 2میلیون دانش آموز
880 مرکز آموزش عالی با 04/3 میلیون دانشجو
ب)آموزش پیش دبستانی

سیاستهای آموزشی
اصلی ترین سیاست آموزشی مراکزپیش دبستانی،تدوین برنامه های آموزشی ناحیه ای برخورداراز خصوصیات تاریخی، فرهنگی و جغرافیائی نواحی مختلف کشور است.

سیاستهای حمایتی

حمایت اجتماعی از کودکان

در عرصه حمایت اجتماعی کودکان روسی جهت های مذکور در ذیل از ارجحیت برخوردار بوده است :
– حفاظت از حقوق اجتماعی کودکان و عدم فقر اجتماعی آنان درجهت پیش گیری از بروز بزهکاری
– توسعه مدارس شبانه روزی و تاسیسات آموزشی ویزه کودکان جهت جلوگیری ازابتلای آنان به مشکلات اخلاقی و رفتاری نظیراعتیاد به مواد مخدر و …..
– سپارش کودکان بی سرپرست به شهروندان فدراسیون روسیه و افراد خارجی داوطلب جهت مراقبت از ین کودکان
– تشکیل مراکز ویزه کودکان مطرود از کانون خانواده  و مهاجرین اجباری
– برقراری هماهنگی میان وزارت آموزش و پرورش و نهاد ریاست جمهوری درجهت برخورداری کودکان بی سرپرست روسی و کودکان مطرود از کانون خانواده  و مهاجرین اجباری از امکانات مناسب آموزشی و تفریحی

دستاوردهای آموزشی دهه1990

– تاسیس1425مرکز پیش دبستانی و مدارس شبانه روزی برای4/218هزار نفر ازکودکان بی سرپرست و مهاجر
– تاسیس 566 مدرسه جامع شبانه روزی
– تاسیس35 مدرسه اختصاصی ویزه 6/5 هزار کودک بزهکار
– افزایش تعداد خانه کودکان به 268 مرکز با تحت پوشش قرار دادن 9/11هزار کودک
– افزایش تعداد مدارس شبانه روزی ویزه کودکان عقب مانده بی سرپرست
– افزایش نرخ کودکان بی سرپرست مدارس شبانه روزی به932/7 نفر )از میان این تعداد، 3495 نفر در مدارس تربیتی حرفه ای حضور یافته اند.(
– تاسیس736 مدرسه کارآموزی و 814 انستیتوی آموزش متوسطه و عالی حرفه ای
– افزایش 3/4درصدی تعداد فارغ التحصیلان خانه های کودکان ومدارس شبانه روزی جهت ورود به انستیتوهای آموزش عالی

توسعه آموزشی

تخصیص بودجه اختصاصی به تاسیسات آموزش پیش دبستانی اشکال مختلف سازمانی و حقوقی
حفظ نظام تاسیساتی آموزش پیش دبستانی در روند انتقال آن از مالکیت فدرال به نوع شهری
توسعه شبکه آموزش پیش دبستانی و ایجاد ساختار جدید برای آموزش پیش دبستانی
توسعه تاسیسات مختلف آموزش پیش دبستانی و تجربه علوم جدید
توسعه طرح قانون فدراسیون روسیه در حوزه آموزش پیش دبستانی
فراهم سازی قابلیت دسترسی کلیه کودکان روسی به برنامه های آموزش پیش دبستانی
غنای محتوایی برنامه های آموزش پیش دبستانی ازطریق بهره گیری ازامکانات تکنولوژیک آموزشی
تلاش جهت غلبه بر شکاف موجود میان کانون خانواده و جامعه پیش دبستانی
افزایش75 درصدی مراکز پیش دبستانی شهری
تفکیک مراکزآموزشی پیش دبستانی بواسطه نوع و طبقات آن ازسال 1995
افزایش تعداد مراکز آموزش پیش دبستانی به 288مرکز طی سال1998
اجباری سازی نظام آموزشی پیش دبستانی از سال1995
آماده سازی تعداد 3603مرکز آموزش پیش دبستانی برای کودکان رده سنی پیش دبستانی و سنین پائین تر جهت جذب بالغ بر 186083کودک

معضلات آموزشی

عدم کفایت و تاخیر درسرمایه گذاری که به نوبه خود برعدم ثبات و ایجاد شرایط بحرانی درنظام آموزش پیش دبستانی منجر گردیده است.
تجدید ساختار آموزش پیش دبستانی تنها درشکل و نه نوع فعالیت آموزشی
کاهش نرخ کودکان ثبت نامی مراکزآموزش پیش دبستانی13استان فدراسیون روسیه اعم از(DSKOV،
حور،ماسک،نیومن،تیژنی، نوگورد، ساخالین، کالوگا ، روستو، چیتا و…
کاهش نرخ ثبت نامی کودکان عمدتا بواسطه کاهش نرخ تولد و عدم توجه والدین به مقطع آموزش پیش دبستانی به جهت افزایش هزینه نگهداری کودکان در این مراکز بوده است.
ورود تنها 9/54 % ازکودکان رده های سنی 6-1سال به مراکز آموزش پیش دبستان طی سال 1996

آمار تحصیلی

طبق آمار بدست آمده طی سال 1998،بالغ بر 60256 مرکزآموزش پیش دبستانی با 4705954کودک (7/4 میلیون نفر) در روسیه فعال بوده اند.این در حالیست که نرخ مذکورتا سال1992، بر630/2 میلیون کودک بالغ می گردید.
ج)آموزش متوسطه

ساختار آموزشی

دولت روسیه امکان دستیابی و بهره مندی رایگان از امکانات آموزش متوسطه مقدماتی را تضمین می نماید . مدت زمان تحصیل در کلاسهای متوسطه مقدماتی 30-32ساعت درهفته ودرمتوسطه تکمیلی 34-36ساعت در هفته می باشد. فارغ التحصیلان آموزش متوسطه به کسب مدرک متوسطه تکمیلی پس از5سال تحصیل درمقطع متوسطه مقدماتی ومتعاقب آن دو سال تحصیل در متوسطه تکمیلی نائل می گردند.

ارزیابی تحصیلی

کارنامه تحصیلی
در مدارس روسی هر دانش آموز ملزم به تدارک دفترچه مخصوصی با عنوان دیونیک (diunik)«کارنامه تحصیلی » علاوه برتدارک دیگر ابزارمورد نیاز در آغاز سال تحصیلی است.

گفتنی است که در صفحه اول این دفترچه، ضمن الصاق یک قطعه عکس، اطلاعات کاملی اعم از نام و نام خانوادگی ،نشانی منزل، نام پدر و مادر،تلفن محل کار پدر و مادر، تلفن مستقیم مدیر مدرسه، نام و نام خانوادگی مدیر مدرسه، گروه خونی و RH دانش آموز، شماره بیمه، حساسیت های پزشکی و دارویی دانش آموز ثبت می گردد.علاوه بر این، تلفن های ضروری نظیر آتش نشانی، فوریت های پزشکی، حوادث گاز، پلیس و سایر موارد درصفحه اول دفتر لحاظ می گردد.درصفحه های بعدی دفترچه نیز، برنامه کلاسی هر ترم لحاظ می گردد. گفتنی است که سال تحصیلی به چهار ترم تقسیم می شود.در هر ترم ممکن است برنامه کلاسی عتغییر یابد.کلاسهای فوق برنامه نیز در این دفتر به ثبت می رسد تا خانواده ها دقیقاً درجریان برنامه مدرسه باشند.
صفحه بعدی اختصاص به مشخصات معلمین هر یک از دروس آموزشی دارد.باقی صفحات – بجز چند صفحه ، تماما به نظارت درسی دانش آموز اختصاص داشته و خود بر جدول برنامه روزانه به تفکیک دروس، تکلیف منزل ، نمرات کلاسی و نظر معلم مشتمل می گردد.والدین دانش آموزان با بررسی روزانه دفترچه مذکور از نحوه عملکرد فرزندان خودآگاهی مییابند.
علاوه براین،درپایان هرهفته،درمحل مخصوصی،ناظم مدرسه به ارائه نظرخود درخصوص عملکرد آموزشی و اخلاقی دانش آموز می پردازد که باید به اطلاع والدین کودکان رسده و توسط آنان تایید گردد.لازم به ذکر است که در مدارس روسی برای هرچند کلاس یک ناظم تعیین می شود که امور تحصیلی و انضباطی دانش آموزان آن کلاس ها به این ناظم مربوط است و چنانچه دانش آموزی مشکلی پیدا کند از طریق وی برطرف می شود. مدیر مدرسه بیشتر جنبه اداری داشته  و اولیا به ندرت با مدیر در ارتباط می باشند.
در پایان دفترچه نیز صفحات نتیجه گیری عملکرد دانش آموز در سال تحصیلی وجود دارد که بر ریز نمرات دروس چهار ترم تحصیلی ،معدل نمرات کلاسی، معدل نمرات کلاسی و امتحانات ترمی، نمره انضباط و امضای ناظم و ولی دانش آموز مشتمل می گردد.نمره انضباط با نمرات دیگر جمع و معدل گیری نمی شود و نقش مهمی در آینده دانش آموز دارد.در صفحه پایانی کارنامه تحصیلی همچنین نظر کلی مدرسه درخصوص ترم های چهارگانه و نظریه کلی درخصوص وضعیت دانش آموز طی سال تحصیلی درج می گردد.از آنجاییکه این دفترچه به منزله پرونده تحصیلی غیر رسمی دانش آموز بشمار می رود ، از این روی طریقه نگهداری مناسب از آن الزامی است.

سیستم نمره دهی

نظام معمول اعطای نمره در مدارس متوسطه

نمره 2 نمره قبولی ونمره عدم رضایت وکفایت در درس مربوطه
نمره 3 نمره رضایت بخش مرز بین قبولی ومردودی
نمره 4 نمره خوب
نمره 5 نمره عالی
د)آموزش عالی

تاریخچه

آموزش عالی روسیه از گذشته قـابـل توجـهـی برخوردار بوده است کـه فصل آغـازیـن آن را دانشمند بـرجستـه لومانوسف بـا تـاسیس آکـادمـی لاتین- یـونـانـی- اسلاو در مسکو گشود.ایـن دانشمند بزرگ روشهایی را بنیان نـهاد کـه بعدها در دانشگاههای مسکو و سن پـطرزبورگ ادامـه یـافته و بعنوان یکی از مشهورترین بنیانهای آموزشی جهان ازجایگاه با ثباتی برخوردار گردید. طی قـرون19و20 تـعـدادی ازمـکـاتـب فـکـری دنـیـا در روسیـه شـکـل گـرفـت.در نمایشگاههای بین المللی فیـلادلفـیـا(طی سال1876) و پـاریس(طی سال1900) بـه سیستم اصلی آمـوزشـی تحت عنوان “متدهای روسی تدریس”جوایزی تعلق گرفت.طی سـال 1865، وزارت وقـت آمـوزش روسیـه تصمیم بـه پـذیـرش و جذب دانـشجـویـان خارجی گرفت.اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز این روش را اتخاذ نمود.در دهـه 20 (سالهای1920- 1910) دانشجویانی از کشورهای مغولستان، ترکیه ، ایران و افغانستان جهت تحصیل به اتحاد جماهیر شوروی آمدند.طی دهه40نیز دانشجـویـانی از اروپـا و آسیـا و ازدهه50 بـه بعد از آفـریـقـا و سپس از آمریکای لاتین به شوروی سابق رهسپار گردیدند.درسال1960،دانشگاه دوستیهـای ملل بـا هـدف جـذب دانشجویان خارجی تاسیس گردید.درسال1990،بیش از120هزاردانشجوی خـارجـی درموسسـات آمـوزش عـالی روسیه ثبت نام نمودند.طی75سال گذشته، موسسات آموزش عالی روسیه از30برنده جوایز ملی و بین المللی و برندگان جایزه نوبل برخوردار گردیده اند. در سال 1993،نظام مقطع دوم آموزش عالی (کارشناسی ارشد) مشتمل بر 2609 زمینه تخصصی تصویب گردیـد و در حال حاضر 432 موسسه آموزش عالی از این سیستم برخوردار میباشند.

ساختار آموزشی

آموزش دانشگاهی درموسسات آموزش دانشگاهی معتبردولتی وغیر دولتی ارائه میگردد.آموزش در موسسات آموزش دانشگاهی دولتی رایگان است.آموزش دانشگاهی تحت لوای قضایی کمیته دولتی آموزش دانشگاهی فدراسیون روسیه به علاقه مندان ارائه میگردد که عهده دارمسئولیت برسمیت شناختن وهویت بخشیدن به موسسات آموزش دانشگاهی و ایجاد تحول وگسترش وحمایت ازاستادنداردهای آموزش دولتی می باشد.

ساختار آموزش عالی در روسیه در مقایسه با سایرکشورهای جهان

موسسات آموزشی

بـه طور کلی در کشور روسیه از سه عنوان آکادمی ، دانشگاه و انستیتو بـرای مـوسسـات آموزش عالی استفاده می گردد.
– انستیتو : انستیتوهای آموزش عالی بـه ارائه رشتـه هـای تخصصی خاص مبادرت می نمایند که از آن جمله میتوان ازانستیتو هواشناسی،انستیتوهوافضا،انستیتومعدن،انستیتوصنایع ماهی نام برد.
– دانشگاه : بـه موسسات آموزش عالی اطلاق میگردد کـه دارای رشتـه هـا و تخصص هـای مختلفی میباشند.برخی از این دانشگاهها جامع بوده، تقریبا ازکـلیه رشته هـای دانشگاهی برخوردار بوده واکثرا”به بخشی ازعلوم و فنون رشته های مختلف مشتمل می گردند که از آن جمله می توان از دانشگاه علوم پزشکی ، دانشگاه فنی، دانشگاه چـاپ و انتشارات ، دانشگاه عـلـوم انسانی و غیـره …. نام برد.بـر طبق مقررات، برخی از انستیتوها که تنوع رشته های تخصصی آنها به حد نصاب خاصی برسد بـه دانشگاه تغییر نام یافته و در صورت برخورداری از حد نصاب کادر هیئت علمی با عنوان آکادمیسین به آکادمی تغییر نام میابند .
– آکادمی : آکادمی به موسسات آمـوزش عالی اطلاق میگردد کـه معمولا در بخشی از علوم به تربیت دانشجو و امور پژوهشی می پردازند.درکادر هیئت علمی این موسسات میبایست بیش از5نفرازاساتید با عنوان علمی آکادمیک یا آکادمیسین عضو باشند.از جمله مهمترین آکادمیهای روسیه می توان ازآکادمی پزشکی مسکو ، آکادمی کشاورزی مسکو ، آکادمی صنایع شیمی و آکادمی دریا اشاره نمود. برخی ازدانشگاهها بـا وجود سطح علمی بـالا و دارا بودن حـد نصاب کافی بدلیل جامع بودن با همان نام دانشگاه باقیمانده اندکه از آن جمله می توان از دانشگاه دولتی مسکو  نام برد.

سال تحصیلی

سال تحصیلی دانشگاهی از ماه سپتامبر آغاز شده و تا ماه ژوئن  به طول می انجامد.بیشترین تعطیلات مراکز دانشگاهی از یکم ماه جولای تا سی ام ماه آگوست  است.زبان آموزشی  مراکز دانشگاهی نیز روسی  و گاها انگلیسی است.

سیستم تحصیلات چند مقطعی

سیستم چند مقطعی تحصیلات دانشگاهی در کشور روسیـه بـا هـدف گسترش مـراکـز آموزش عالی و رشته های تخصص وهمچنین افزودن برمهارتهای علمی وفنی دانش آموختگان و ایجاد تناسب با بازارکار برای متخصصین ایجاد شده است.در واقع این سیستم ترکیبی ازسیستم ملی کشور روسیه و آموزش کلاسیک بین المللی و سازمان یونسکو میباشد.مـقـاطع مختلف این سیستم برای رشته های مختلف تحصیلی به شرح ذیل میباشد :
مقطع اول : دوره آموزشی2 ساله که  حاصل آن مدرک “غیر تکمیلی” (معادل کاردانی) است.
مقطع دوم : طی این مقطع دانشجویان آموزشهـای پـایـه ای را در علوم ، تکنولوژی علوم انسانی و هـنـر طـی نموده و مهارتهـای حرفـه ای کسب میکنند.طول دوره4سال و مدرک پـایـانی آن کارشناسی (B.Sc) میباشد.
مقطع سوم : در این مقطع متخصصانی با مهارتها و شایستگیهای بـالا آموزش می بینند.طـول دوره 5سال وحاصل آن مدرکی با عنوان دیپلم تخصصی است که در رشته های مهندسی تحت عنوان کارشناسی مهندسی اطلاق می گردد.
مقطع چهارم : طول این دوره 6سال وحاصل آن مدرک کارشناسی ارشد M.Sc میباشد.
مقاطع تکمیلی در آموزش عالی روسیه دوره های دکتری و فوق دکتری میباشند. امکان ادامه تحصیل ازهر یک ازاین مقاطع به مقاطع بالاتر وجود دارد.بعنوان مثال مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته که طول دوره آن دوسال است برای دارندگان  مدرک B.Sc. وجود دارد.

دوره های آموزشی

-دوره های باز آموزی ویژه اعضاء هیئت علمی
-دوره های پژوهشی جهت ارتقاء سطح کیفی اعضاء هیئت علمی
-دوره های خاص آموزشی ویزه دانشجویان خارجی
-دوره های آموزش زبان روسی ویزه دانشجویان خارجی
-دوره های باز آموزی وتقویتی ویزه مدرسین خارجی که به زبان روسی تدریس می نمایند
-دوره های تربیت مدرس درقالب دوره های شش ماه تا یکسال
لازم به ذکر است، آندسته از متقاضیانی که قصد دارند بعنوان مدرس در دانشگاهها فعالیت نمایند، گذراندن این دوره الزامی است. دراین دوره علاوه بر تعدادی از دروس عمومی ، تعلیم و تربیت و برنامه ریزی آموزشی، روشهای تدریس دروس تخصصی همان رشته نیز تدریس می گردد.
دوره های پیش دانشگاهی ویژه دانشجویان خارجی
آندسته از دانشجویان خارجی که قصد ورود به موسسات آموزش عالی روسیه را داشته و از مدرک دیپلم متوسطه نیز برخوردار می باشند، ملزم به گذراندن تعدادی از دروس علوم پایه علاوه برآموزش زبـان روسی طی مدت یکسال می باشند.

مقاطع تحصیلی

مقطع آموزش دانشگاهی ناپیوسته که مدت زمان 2 سال به طول می انجامد .
آموزش پایه دانشگاهی که مدت زمان4سال بطول انجامیده و به کسب مدرک کارشناسی(نخستین مدرک رسمی دانشگاهی ) منتج می گردد.
آموزش تکمیلی دانشگاهی(کارشناسی ارشد و دکتری)که مدت زمان 5-6 سال یا بیشتر طول می انجامد .

مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته

این دوره بطور کلی برای دانشجویان خارجی برخوردار از مدرک B.Sc. که قصد تحصیل در موسسات آموزش عالی روسیه را دارند ایجاد شده است . طول دوره کارشناسی ارشد نـاپیوسته بطور متوسط2سال میباشد که برای دانشجویان خارجی مدت9ماه آموزش زبان روسی به طول مدت تحصیل این دوره اضافه میگردد.دانشجویـان در ایـن دوره ملزم به گذراندن تـعدادی از دروس تخصصی می باشند.تعداد ایـن دروس بطور متوسط10الـی 12درس مشتمل بر40واحـد درسی است.در صورتیکـه دانشجو در دوره کارشناسی برخی دروس پیش نیار ایـن دوره را نگذرانده بـاشد پـس از تطبیـق مـدارک دوره کارشناسی تعدادی درس بعنوان کسر واحد به دروس این دوره اضافه میگردد.بطور کـلـی تـعداد ساعات درسی دانشجو در دوره کـارشنـاسی ارشد ناپیوسته بطور متوسط نیاید از 14ساعت درسی در هفته تجاوزکند.علاوه بـر دروس تخصصی دانشجو ملزم به انجام فعالیت تحقیقاتی بعنوان پـایـان نـامه دوره کارشناسی ارشد می باشد. این پایان نامه  بنابه تعریف عبارت است ازمجموع نتایج علمی کشف شده ای که توسط یک مولف به رشته تحریر درآید.پایان نامه کارشناسی ارشد تحقیق علمی کاملی است که حاوی نتایج تئوریک،آزمایشات علمی وابداع شیوه ها ومتدولوژی جدید در حل مسائل پیچیده علمی بوده و بعنوان پایه های تئوریک محسوب گردد.حجم صفحات پایان نامه کـارشناسی ارشد بـا احـتـسـاب تـابـلوهـا ، نمودارهـا ، اشکـال و فهرست منابع نبایداز75صفحه تجاوزکند.(اشکال و تابلوهـا ممکـن است دربـخـش ضمیمه بیایند).برای هردانشجوی کـارشنـاسی  ارشد1استاد راهنما با درجـه علمـی بالا مشخص می گردد. علاوه بر این دانشجو میتواند یک یا دو استاد مشاور داشته باشد.دانشجوی کارشناسی ارشد میبایست بصورت فعال به امـر تحصیل پرداخته و دروس تعیین شده و تحقیقات انفرادی خود را به موقع به پایان برده و درمهلت تعیین شده پایان نامه های کارشناسی ارشد خودرا برای دفاع تحویل دپارتمان مربوط وکمیسیون دفاع از پایان نامه های کارشناسی ارشد دهد.به منظور کنترل بر فعالیتهای تحقیقاتی دانشجوی کارشناسی ارشد فرمهای خاصی وجود دارد که برنامه کار،ویژگیهای تحقیق ،برنامه زمان بندی شده و ارزیابی دپارتمان و استاد راهنمای وی بـا نظم و ترتیب خاص و با دقت ثبت میگردد.دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد میبایست درحضور هیئت ارزیاب وزارت آمـوزش عالی روسیه بوده و پایان نامه و امتحانات دانشجو به تصویب این هیئت برسد

پذیرش تحصیلی

بـرای اخـذ پذیرش دوره کـارشنـاسی نـاپیوستـه میبایست در خـواست متقاضی خـطاب بـه رئیس موسسه آموزش عالی همراه با ذکررشته تخصصی مورد تقاضا ومدارک تحصیلی و ریزنمرات دوره کارشناسی (B.Sc.) به مـوسسه آموزش عالی مـورد نظر ارسال گردیده و یـا از طریـق دفـتـر نمایندگی وزارتین آموزش عالی و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی که در مسکو مستقر است بصورت متمرکز عمل گردد.علاوه بر این، پذیرش شهروندان خـارجی  بصورت انعقاد موافقتنامه های مستقیم نیز صورت  میپذیرد .

مقطع دکتری تخصصی(Ph.D)

دوره دکتری Ph.D. عبارت است از شکل اصلی تربیت و آمـاده سـازی کـادر عـلـمـی و آموزشی در سیستم تحصیلات تکمیلی که امکان دستیابی دانشجویان به سطح بالایی از تخصص را فراهم ساخته و برکیفیت تحصیلات آنان می افزاید. دوره دکتری در کشور روسیه عبارت است از شکل اصلی تربیت و آمـاده سـازی کـادر علمی – آموزشی درسیستم فوق دوره کارشناسی ارشد که امکان دستیابی دانشجویان را بـه سطح بالایی از تخصص فراهم ساخته و بر کیفیت تحصیلات عالی آنان میافزاید .دانشجویانی برای تحصیل دردوره دکتری پذیرفته میشوندکه از مدرک پایان تحصیلات دانشگاهی(کارشناسی ارشد)بوده ، موفقیتهایی درفعالیتهای علمی داشته و ازخلاقیت لازم درکار علمی برخوردار باشند. تاریخ شروع سال تحصیلی در دوره دکتری در روسیه اول اکتبر هرسال میباشد.مـدت تحصیل در دوره دکتری3 سال بوده ودر این دوره دانشجو میبایست حداقل سه درس فلسفه علم،درس زبان خارجی (برای دانشجویان خارجی این درس میتواند زبان روسی باشد) و دروس تخصصی را امتحان بدهد .ماده درس تخصصی شامل کلیه مباحث در دروس مختلفی است که دانشجودر آن رشته  تخصصی درحال تحصیل است.دانشجو میبایست اطلاعـات عـلمی خـود را در آن رشتـه تخصصی کامل نموده  و خود را به مرزهای علمی آن رشته تخصصی برساند.قبولی درامتحانـات این دوره توسط هیئتی بررسی می گردد که توسط رئیس موسسه آموزش عالی مربوطه تعیین میشوند.در ترکیب این هیئت حداقل2استادکرسی همان تخصص و یافوق دکتری درهمان تخصص  وجود دارند.امتحانات بصورت کتبی و مصاحبه حضوری درحضور اعضاء”کمیسیون امتحان”برگزارگردیده،در فرم مخصوص ارزیابی اعضاء کمیسیون ثبت گردیده و توسط اعضاء ممتحن ثبت وامضاء می گردد.هریک ازدانشجویان این دوره میبایست یک استاد راهنما با تصویب گروه آموزشی مربوطه انتخاب نماید . استاد راهنما از میان اعضاء هیئت های علمی در پـایـه استـادی و قوق دکتری انتخاب می گردد. در برخی مـوارد بـا تصمیم هیئت علمی گـروه آموزشی مربوطه از عضو هیئت علمی با درجه دانشیاری نیز بعنوان استـاد راهنـمـای دانشجـو استفاده می گردد.دانشجویان این دوره کـه مـطالـعـات و پـروژه هـای تحقیقاتی خـود را در مرزهای علم و تکنولوژی رشته تخصصی خود دنبال میکنند مجازند همزمان دو استاد راهنما و یـا یک استـاد راهنما و یک استاد مشاور داشته باشند.

پذیرش تحصیلی

جهت اخذ پذیرش تحصیلی افراد میتوانند مستقلاً اقدام نمایند.همچنین اخذپذیرش میتواند از طریق انعقاد موافقت نامه هایی میان موسسات آموزش عالی روسیه و نمایندگی آمـوزش عالی دیگرکشورها صورت گیرد. اعلام پذیرش به متقاضی دوره دکتری توسط حکم رئیس موسسه آموزش عالی مربوطه صورت می گیرد.جهت اخذ پذیرش توسط نمایندگی وزارت فرهنگ و آموزش عالی کشورهای مختلف مستقر در روسیه، ارسال مدارک ذیل بطور کامل دوماه پیش از تاریخ شروع به تحصیل متقاضی به این دفتر الزامی است :
رونوشت ترجمه شده مدارک دانشگاهی مشتمل بر مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد
کپی ترجمه ریز نمرات دوره کارشناسی ارشد متقاضی
کپی صفحات مشخصات و اعتبار گذرنامه متقاضی و همراهان
عناوین مقالات و کتب منتشره ، اختراعات و ابتکارات علمی متقاضی در صورت وجود
کپی ترجمه شده گواهی صحت مزاج متقاضی و همراهان وعدم ابتلا به بیماری ایدز
کپی نامه حمایت مالی وزارت فرهنگ و آموزش عالی برای دانشجویان بورسیه)
درخواست کتبی متقاضی برای اخذ پذیرش با ذکر گرایش و موضوع مورد علاقـه پژوهشی رساله دوره دکتری
معرفی نامه اداره بورس و امور دانشجویان خارجی
تعیین گرایش و موضوع پژوهشی پیشنهادی متقاضی برای رساله دوره دکتری

مقررات آموزشی

– تکمیل برنامه انفرادی پروژه تحقیقات دانشجویی
– گذراندن موفقیت آمیز امتحانات این دوره
– انجام امور مربوط به رساله تحقیقات دانشجویی در مدت زمان معین
علاوه بر این،دانشجو می بایست هرساله گزارش پیشرفت تحصیلی و پـروژه تحقیقاتی خـود را در حـضور اعضاء هیئت علمی گروه آموزشی و دانشکده مربوطه ارائه دهد. دانشجویان بورسیه موظفند بطور تمام وقت به امر تحصیل و تحقیق بپردازند.دانشجویان بورسیه موظفند هر6ماه گزارش پیشرفت تحصیلی خود را بـه نمایندگـی آموزش عالی جهت ارسال به معاونت دانشجویی تحویل دهند.این گزارشها توسط مـشـاورعلمی درمعاونت دانشجویی بررسی ونتیجه آن جهت اطلاع دانشجوی مربوطه بـه دفـتـر نمایندگی وزارت ارسال می گردد.میزان وام تحصیلی به هر یک ازدانشجویان و همچنین مبلغ مقرری تحصیلی هر یک ازدانشجویان مشغول به تحصیل درخارج ازکشور،همه ساله باپیشنهاد وزارت و تـصویـب هیئت وزیران تعیین می گردد. دانشجویانی که از بورس و یا وام کامل تحصیلی بهره برداری مینمایند،تنها مجاز به اشتغال به فعالیتهای علمی میباشند.وزارت (آموزش عالی)موظف است مطابق آئین نامه های مربوطه پس ازوصول گزارش سرپرستی ها و رسیدگی به وضع دانشجویانی که از حیث اخلاق و رفتار شایستگی ندارند و یا در تحصیلات پیشرفت لازم را حاصل نکرده اندبا تذکر قبلی نسبت به قطع بورس ، وام تحصیلی ویا ارزتحصیلی آنان اقدام نموده واز تمدید مجوزخروج تحصیلی ایشان خودداری نماید.

دوره فوق دکتری

دوره فوق دکتری “D.DC.”که در روسیه به آن دکترانتوری اطلاق میشودامکان ادامه تحصیل فارغ التحصیلان دوره دکتری که چندین سال به امر آموزش و پژوهش مشغول بوده اند را فراهم میسازد . طول این دوره  دو سال است وکسانی در ایـن دوره پذیرفته میشوند که دارای مقلات ، تالیفات و تحقیقات قابل ملاحظه ای باشند و همچنین نـقـش آشکاری در پیشرفت علمی و تکنولوژیکی رشته تخصصی خود داشته باشند.افرادی که بتوانند باموفقیت این دوره راطی کنندواز رساله خوددفاع نمایند مدرک “D.Sc.”دریافت میکنند سپس ایـن افـراد دو سال بـه امـر تـدریس ، پژوهش و تربیت دانشجویان دوره دکتری میپردازند. چنانچه در این2سال کمیت و کیفیت کـارشـان ارزنده باشد به آنها لقب پروفسور (استاد کرسی) داده میشود .

دانشگاه ها

در حال حاضر بالغ بر 548 موسسه آموزش عالی دولتی درکشور روسیه وفعالیت دارد که از آن جمله می توان به130دانشگاه شـامـل41دانشگاه جـامـع،56 دانشگاه فنی و مهندسی،8دانشگاه در زمینه های عـلـوم کشاورزی ،4دانشگاه تربیت معـلم،‏‏‏‏ 29 آکادمی در زمینه های مختلف تحصیلی شامل 15آکادمی فنی و مهندسی، 4 آکادمی اقتصاد ، 5 آکادمی علوم انسانی ، 3 آکادمی کشاورزی و دامپزشکی،1آکادمی پزشکی و 1 آکادمی یهودیت، 378 انستیتو در 49 زمینه تخصصی و180 موسسه آموزش عالی غیر دولتی اشاره نمود. بـر اساس آمـار سال تحصیلی1992-1991،مـجـموعـاً 2762800نـفـر در مـوسسـات آموزش عالی روسیه مشغول تحصیل بوده اند.در سال 1992 تعداد 652هزار نفر به تحصیل در سطح کارشناسی ارشد پیوسته مبادرت نمودند و این در حالیست که همه سالـه همین میزان دانشجو وارد دوره تکمیلی آموزشعالی میگردند.درحال حاضر بالغ بر3میلیون دانشجو از روسیه و 150کشور جهان به تحصیل در روسیه مبادرت دارند.

خدمات دانشجویی

نهادهای مرکزی
خدمات دانشجویی در سطح ملی

نهاد ارائه دهنده سرویس :اداره کل توسعه اجتماعی کمیته دولتی آموزش عالی
نوع سرویس ارائه شده : خدمات اجتماعی ورفاهی
سرویس فوق به دانشجویان خارجی نیز ارائه می گردد .
نهاد ارائه دهنده سرویس : اداره آموزش متخصصان خارجی کمیته دولتی آموزش عالی
نوع سرویس ارائه شده : خدمات ارائه دهنده مشاوره شغلی و آکادمیک
سرویس فوق به دانشجویان خارجی نیز ارائه می گردد .
نهاد ارائه کننده سرویس : مرکز سرویس روابط بین المللی آموزش
نوع سرویس ارائه شده : مرکز خدمات ویژه دانشجویان خارجی
سرویس بیمه بهداشت و امنیت اجتماعی ویزه دانشجویان روسی
سیستم فوق برای دانشجویان خارجی نیز درنظرگرفته شده است.
سرویس ارائه تخفیفهای ویژه رفت وآمد ومسافرت دانشجویان از طریق راه آهن، زمینی وهوایی
دانشجویان خارجی از تخفیفهای فوق برخوردار می باشند .

انجمنها وکانونهای دانشجویی

انجمن ملی سازمانهای اتحادیه کارگری دانشجویان

پذیرش تحصیلی دانشجویان خارجی

مدارک مورد نیاز

اتباع خارجـی به موجب توافقنامـه هایی کـه میان کمیتـه هـای دولتی آمـوزش عالـی فدراسیون روسیه و یا ارگانهای اجرایی مرکزی دیگر کـه موسسات آمـوزشی را تـحت پوشش داشته و ارگانهای دولتی و هدایت کننده موسسات آموزشی کشورهای خارجی،ازمجوز حضور در موسسات آموزش عالی برخوردار می گردند.گفتنی است که این قبیل توافقنامه ها تحت نظارت کمیته دولتی وزارت آموزش عالی روسیه منعقد می گردند.
اداره همکاریهای بین المللی کمیته وزارت آموزش عالی روسیه طبق توافق با کمیسیون بین اداری همکاریهای بین المللی آموزشی،همه ساله براساس اعلام نیازارگانهای مرکزی اجرایی که مراکزآموزشی راتحت پوشش دارند وهمچنین سفارتخانه های فدراسیون روسیه مستقردرخارج ازکشور، به تقدیم برنامه های خود در خصوص پذیرش و تقسیم دانشجویان خارجی به موسسات آموزشی جهت تایید، به  ریاست کمیته دولتی وزارت آموزش عالی مبادرت می نمایند. ثبت نـام اتباع خارجی در موسسات آموزش عـالی به هر صورت کـه باشد چه از لحاظ آموزشی و چه از نظر ارتقاء سطح علمی تنها با اجازه اداره همکاریهای بین المللی کـمیـتـه دولتی وزارت آموزش عالی روسیه  قابل اجرا است.
الف) دانشجویان خارجی که بـه زبـان روسی مسلط نـبـاشند در ابتدای ورود بـه مراکـز پیش دانشگاهی (آمادگی) به مدت یکسال بـه فراگیری زبـان روسی و مـقـدمـات آمـوزشی مبادرت می نمایند.
ب) دانشجویان خارجی همچنین ملزم به گذراندن زبان روسی و دیگر مواد آموزشی متناسب با رشته تخصصی در دوره پیش دانشگاهی می باشند.
ج) در پایان دوره پیش دانشگاهی امتحانات پایانی بـرگـزار شده و دانشجویـان موفق در آزمون زبان روسی در حد مدارس متوسطه، به دریافت گواهی اتمام دوره پیش دانشگاهی(مجوزلازم جهت ورود بـه مـراکز تخصصی آموزش عالی) نائل می گردند.آندسته از داوطلبینی نیز که درآزمون زبان روسی درسطح تحصیلات عمومی پذیرش گردند، گواهی و مجوز لازم جهت تحصیل در دوره های متوسطه و حرفه ای دریافت می دارند.
د) آندسته ازدانشجویان خـارجی نیزکـه درآزمون نهایی از معلومات کـافی و بنیه علمی لازم دررشتـه تخصصی خود برخوردار نباشند از ورود به موسسات مربوطه محروم گردیده و ازدانشگاه اخراج میشوند.
مدارک متقاضیان خارجی داوطلب ورود به مـوسسات آمـوزش عالی روسیه میبـایست دارای شرایط ذیل باشد :
-ترجمه مدرک داوطلبین خارجی به یکی از زبانهای روسی ، انـگـلیسی ، فرانسه و یا اسپانیایی
-فرم حاوی مشخصات کامل داوطلب و زمینه تخصصی وی
-کپی گواهی یا مدرک تحصیلی که به ترتیب سال تحصیلی مواد درسی گذرانده شده و نمرات مربوط در آن ثبت شده باشد  .
-گواهی پزشکی صحت مزاج دال بر سلامت جسمی فرد
گفتنی است که این گواهی می بایست از سوی وزارت بهداشت و درمان کشور تابعه داوطلب صادر گردد.
گواهی عدم اطلاع به بیماری ایدز مورد تایید ارگانهای رسمی بهداشتی و درمانی کشور تابعه داوطلب
کپی گواهی تولد (شناسنامه)
-شش قطعه عکس در ابعاد4*6
علاوه بر مدارک فوق داوطلبان تحصیل در مقطع دکتری میبایست کپی مدارک تخصصی و ریز نمرات خود در مقطع کارشناسی ارشد را به همراه خلاصه فعالیتها و تحقیقات علمی ارائه نمایند.
کـاندیداهای تحصیل بـرای ارتقاء سطح عـلمی لازم است بـرنامه و تحقیق خود را بـه همراه داشته باشند. بـر اساس قـانـون مـصوبـه 28 اکتـرسال 1995 بـه شماره 1039،مبنی برگسترش همکاریها بـا کشورهای خارجی در زمینه آموزشی ، موسسات آمـوزش عـالـی فدراسیون روسیه ملزم به آموزش اتباع خارجی و پرداخت کمک هزینه و ارائه خدمات پزشکی مطابق بـا شرایـط اتباع روسیه (دانشجویان روسی)می باشند. بدیهی است هزینه هـای ایـن خدمات از محل بودجه مرکزی دولت روسیه تامین می گردد.سرآخر به آندسته از اتباع خارجی که به گذراندن موفقیت آمیز بـرنـامه تحصیلی و امتحانات نـهایـی دولتی نائل گردند، مدرک پایان تحصیلات در رشته تخصصی و درمقاطع کارشناسی (B.Sc.) وکارشناسی ارشد(M.Sc.) اعطاء می گردد.آندسته از اتـبـاع خارجی کـه به گذراندن بـرنـامـه تحصیلی و تحقیق دوره دکتری با موفقیت نائل آمده و از پایان نامه خود دفاع نمایند، رتبه علمی کـانـدیـدای عـلوم و مدرک Ph.D. دریافت می دارند.به اتباع خارجی که بطور موفقیت آمیز دوره D.Sc. را به پایان رسانده و ازپایان نامه خود با موفقیت دفاع کنند مدرک D.Sc. (فوق دکتری) و رتبه علمی دکترای علوم اعطا می گردد.

نهادهای مرکزی

کمیسیونهای پذیرش دانشجویان خارجی

درخصوص ایـجـاد سیاست واحد دولتی درحمـایـت ازهمکـاریهای موسسـات آمـوزشی فدراسیون روسیه با موسسات آموزشی خارجی کمیسیونی تحت عنوان کمیسیون پذیرش دانشجـویـان خارجی تشکیل گردیده است. وظیفه اصلی این کمیسیون،انتخاب کاندیداهای متقاضی ورود به رشته های مختلف تحصیلی وارتقاء سطح دانشجویان خارجی میباشد.کمیسیون مذکور وظیفه دارد،مدارک داوطلبین خارجی ورود به دانشگاهها را دریافت نموده و آنـهـا را دراختیار ارگانهای فدرال(مرکزی) اجرایی که موسسات آموزش عالی را تـحـت پـوشش دارند،قرار دهد.ارگانهای فوق نیز با بررسی مدارک ارائه شده توسط دانشجویان خارجی تصمیم نهایی خود درخصوص پذیرش افراد در دانشگاه و معرفی آنان به مراکز پیش دانشگاهی(آموزش زبان) و فراهم سازی ترتیب انتقال این افراد به موسسات عالی را ترتیب میدهند.ایـن کمیسیون بـرمـراحل پـذیـرش وتـحصیـل اتـبـاع خـارجـی نیز نـظارت دارد.رئیس واعضاء کمیسیون توسط کمیته دولتی وزارت آموزش عالی فدراسیون روسیه تعیین می گردند.
اداره آموزش متخصصان خارجی کمیته دولتی آموزش عا لی
مرکز خدمات روابط بین الملل « Gosvuzservis»

ارزشیابی تحصیلی

ارزشیابی مدارک تحصیلی  خارجی

مطابق قانون فدرال روسیه مدارک تحصیلی دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی و مدارج علمی کشورهای خارجی در صورت تائید ارگان مربوطه دولتی مبنی بـر قانونی بـودن آن در روسیه جنبه رسمی و قانونی می یابد . ترتیب ارزشیابی مدارک و مدارج دانشگاهی وتحصیلات تکمیلی کشورهای خارجی بـدین گونه است کـه مدارک مورد نظر بـر اساس مـدارک و مـدارج علمی و آکادمیک موجود در قوانین فدراسیون روسیه ارزشیابی گـردیده و در صورت وجود مقطع و رشتـه دانشـگـاهـی و تحصیلات تـکمیـلی  در فدراسیون روسیه ارزشیابی می گردد. تائید و ارزشیابی مدارک کشورهای خارجی ، دارنده مدرک را از رعایت قوانین و شرایط لازم جهت ورود بـه موسسه آموزشی معاف نمی سازد که از آن جمله می توان از توانایی در مهارت زبان روسی  نام برد.

همکارهای بین المللی  آموزشی

موسسات  آموزش عالی مجازند در همکاریهای بین المللی فدراسیون روسیـه در زمینه آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی و آموزش های تخصصی در موارد ذیل مشارکت جویند :
– مشارکت دربرنامه های دوطرفه یاچند جانبه تبادل دانشجویان مقاطع کارشناسی،کارشناسی ارشد ، دکتری و قوق دکتری، اساتید و کادر علمی
– مشارکت دراجـرای تحقیقات عـلـمـی مشترک،کـنـگـره هـای مختلف،کنـفـرانـسهـا، سمپوزیومها و دیگر اجتماعات  علمی
– اجرای تحقیقات علمی و اساسی و انجام فعالیتهای ساختاری تجربی بـرطبق سفـارشـات شرکتهای حقوقی خارجی
– مشارکت در برنامه های بین المللی جهت تکمیل و ارتقاء تحصیلات دانشگاهی
– آماده سازی و ارتقاء سطح علمی داوطلبان خارجی و تـحـقیـقـات علمی و آماده سازی اساتید خارجی

برنامه های تبادلاتی

برنامه  TEMPUS
برنا مه های تبادل دانشجو با کنسرسیوم دانشگاهها  وکالج های آمریکا
برنامه های تبادل دانشجو با شورای آمریکایی اساتید زبان روسی

نهادهای مرکزی

از جمله مهمترین وظایف موسسات آموزش عالی فدراسیون روسیه در روند برقراری همکاریهای بین المللی می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
– عضویت در ارگانهای بین المللی غیردولتی
– انعقاد قراردادهایی در زمینه همکاریهای مشترک بـا ارگانهای خارجی
گفتنی است که این قرار دادها همانند قرار دادهای بین المللی فدراسیون روسیه غیر قابل بررسی است.
– ایـجـاد ساختارهای زیـر مجموعه ای با همکاران خارجی نظیر مراکز علمی- پژوهشی ، آزمایشگاهها و موسسات تکنولوزیک

ارزیابی  تحصیلی

نهادهای مرکزی

کمیته ملی آموزش عالی که عهده دار وظایف ارزیابی مدارک خارجی به منظور ورود به موسسات آموزش عالی و ارزیابی مدارک خارجی به منظور ورود به تحصیلات تخصصی وتکمیلی است.
وزارت آموزش وپرورش که عهده دار وظایف ارزیابی مدارک خارجی به منظور ورود به موسسات آموزش عالی و ارزیابی تحصیلات جامع وتکمیلی وارزیابی مراکز فنی وحرفه ای است.
کمیته عالی ارزیابی که عهده دار مسئولیت ارزیابی مدارک دکتری می باشد.

ارزیابی تحصیلی

معاهدات چندجانبه

از جمله مهمترین پیمانهای چند جانبه که در ارتباط با ارزیابی تحصیلات ، مدارک ودیپلم ها منعقد گردیده اند، می توان از موارد ذیل نام برد :
1- قرارداد سازمان یونسکو در ارتباط با ارزیابی تحصیلات، مدارک ودیپلم ها ومدارک در برگیرنده آموزش عالی درکشورهای حوزه اروپا مصوب سال 1979
قرارداد سازمان یونسکو در ارتباط با ارزیابی تحصیلات ، مدارک ودیپلم ها و مدارک در برگیرنده آموزش عالی در آسیا وکشورهای حوزه اقیانوس آرام
قرارداد سازمان یونسکو تحصیلات ، دیپلم ها ومدارک کشورهای اروپا مصوب سال 1979
قرارداد منطقه ای سازمان یونسکو در ارتباط با ارزیابی تحصیلات ، دیپلم ها ومدارک کشورهالی آسیایی و حوزه اقیانوس آرام مصوب سال 1983
از جمله پیمانهای دو جانبه که در ارتباط با ارزیابی تحصیلات ، مدارک ودیپلم ها با کشور ثالث منعقد گردیده اند، می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
نام کشور : فنلاند
مرجع  قرارداد : پروتکول حکومتی در ارتباط با ارزیابی متقابل دیپلم های معادل آموزش عالی مصوب هفتم دسامبر 1989
نام کشور : مجارستان
مرجع قرارداد : قرارداد مدارک ومدارج معادل مصوب 11 اکتبرسال 1974
نام کشور : ویتنام
مرجع قرارداد : قرارداد مدارک ومدارج معادل مصوب 10 فوریه سال 1978
نام کشور : عراق
مرجع قرارداد : سند وثبت مدارک معادل مصوب12 فوریه سال 1978
نام کشور : هند
مرجع قرارداد : سند وثبت مدارک ومدارج معادل مصوب 24 نوامبرسال 1978
نام کشور : اسپانیا
مرجع قرارداد  : قرارداد ومعادل سازی وارزیابی مدارک ومدارج معادل مصوب : 26 اکتبرسال 1990
نام کشور : چین
مرجع قرارداد : قرارداد ارزیابی دو جانبه مدارک ومدارج مصوب20 می سال 1995
نام کشور :کوبا
مرجع قرارداد :پروتکول معادل سازی مدارک ومدارج مصوب : 4 نوامبرسال1971
نام کشور : پرو
مرجع قرارداد : پروتکول معادل سازی مدارک ومدارج مصوب : 28 اکتبرسال 1987
نام کشور : لهستان
مرجع قرارداد : قرارداد معادل سازی وارزیابی معادل مدارک ومدارج مصوب 10 می سال 1974
نام کشور : سوریه
مرجع قرارداد : پروتکول معادل سازی مدارک ومدارج مصوب 28 سپتامبرسال 1966
نام کشور : الجزایر
مرجع قرارداد : پروتکول معادل سازی مدارک ومدارج مصوب : 12می سال 1969
نام کشور : یوگسلاوی
مرجع قرارداد : ارزیابی متقابل مدارک ومدارج مصوب : 15 مارچ سال 1988

اصلاحات آموزشی

بسط وگسترش  آموزش  دانشگاهی
اصلاح و به روز نمودن آموزش دانشگاهی
تمرکز زدایی مدیریت آموزشی واستقلال بخشی به دانشگاه ها
ایجاد بخش غیر دولتی آموزش دانشگاهی
گفتنی است که بالغ بر 548موسسه آموزش دانشگاهی دولتی و206 موسسه آموزش دانشگاهی خصوصی در روسیه وجود دارد که کمیته دولتی 219 موسسه آموزش دانشگاهی دولتی را تأمین مالی نموده و96 موسسه آموزش دانشگاهی نیز از جانب وزارت آموزش وپرورش تأمین اعتبار می‌گردند.

توسعه آموزشی

یکی ازراههای شناخت آموزش عالی روسیه،بررسی کمیت و کیفیت دانشمندان‏ ،محققین و شخصیتهای مختلف فرهنگی و علمی برخاسته از نظام آموزش عـالـی ایـن کشور است کـه نقش بسزایی در پیشرفت ترویج دانش بشری داشته اند. نظام آموزش عالی روسیه علی رغم ریشه های عمیق تاریخی،نـظامی پـویـا و انعطاف پذیر بوده و بعنوان یکی از نظامهای آموزشی معتبر جهانی از تجارب ارزشمند ومتخصصین کارآمد مطابق با استانداردهای بین المللی برخوردار گردیده و برای آموزش و تربیت متخصصین ازسیستم چنـد مقطعی برخوردار است.همچنین به ارائه برنامه های پژوهشی وآموزشی اروپـا و روز دنیا مبادرت می نماید.یکی ازاولویتهای نظام آموزش عالی روسیـه،فعالیت درسطح بین المللی است وامروزه این نظام آموزشی ارگانی فعال درارائه خدمات آموزشی و پژوهشی در سطح جهان به شمار می آید به نحویکه در حال حاضر بالغ بر400هزار متخصص خارجی برخوردار ازمـدارک نظام آموزش عالی روسیه به فعالیت موفقیت آمیزدر 50کشور جـهان مبادرت می نمایند.

ویژگیهای جغرافیایی و پراکندگی موسسات آموزش عالی

از آنجا که روسیـه پهنـاورتـرین کشور جهان به شمار می آید، لذا بسیـار مشکـل است کـه بـتـوان خصوصیات اقلیمی ، جغرافیایی و طبیعی تعریف شده ای را برای این کشور بازگو نمود. این کشور در قسمت اعظم قاره های اروپا و آسیا قرار گرفته است و از طریق مناطق شمال غربی آلاسکا بـا قاره آمریکا همسایه است . اختلاف ساعت در مرزهای شرقی و غربی ایـن کشور بـه 10سـاعـت میرسد، به نحویکه مردم غربی ترین نقاط روسیه زمانی صبح را آغاز میکنند که مردم مناطق شرقی شب را آغاز خواهند کرد.در ایـن کشور پهناور بیش از138مـوسسه آموزش عالی در مناطق مرکزی و شمال غربی و در محدوده شهر های مسکو وسن پطرزبورگ واقع گردیده است که از این تعداد78 موسسه آموزش عالی در مسکو و42 موسسه آموزش عالی در شهر سن پطرزبورگ واقع شده اند. رود ولـگـا کـه بزرگترین رودخـانه کشور است بـه لحـاظ کشاورزی ، صنعت و کشتی رانی اهمیت فراوان دارد ، از این روی،شهرهای بسیاری در حاشیه این رودخانه واقع شده اند. درشهرهای حاشیه رود ولگـا تعداد 22 موسسه آموزش عالی واقع شده اند.یکی از مناطق پرجمعیت ودارای تمدنهای فراوان درکشور فدراتیو روسیه منطقه وسیعی بنام چرنوزیوم است که درمحدوده شمال قفقاز و رودخانه های حوزه آبریزدریای سیـاه قرار گرفته است.چرنوزیوم اصطلاحاًبه معنای زمین یا خاک سیاه است.مشخصه اصلی این منطقه وجود خاکهای عمیق و حاصلخیز به رنگ سیاه است که باعث تولیدات فراوان کشاورزی دراین مناطق شده است. تعداد موسسات آموزش عالی روسیه در این منطقه به 22 موسسه بالغ می گردد. علاوه بر این، تعداد 200 موسسه آموزش عالی روسیه در مناطق مختلف دارای شعباتی هستند.
پژوهش و تحقیقات

تحقیقات آموزشی

طبق آمار بدست آمده طی سال 1992، 155عضو دانشگاهی روسیه ، مجریان اصلی هماهنگ کننده فعالیتهای علمی و تحقیقاتی در زمینه آموزش و پرورش کشور روسیه به شمار می آیند که همگی در23مؤسسه و سازمان دانشگاهی استخدام شدند.علاوه بر این،8مؤسسه تحقیقاتی و7 آزمایشگاه تحقیقی مؤسسه تربیت معلم ، در زمره مهمترین مراکز تحقیقاتی آموزش و پرورش کشور بودندکه علوم تعلیماتی و شکل مالی بودجه کشور را به هم ارتباط می دادند که در سال 1992 ، به استخدام مؤسسات و آزمایشگاهها در آمدند.

نهادهای مرکزی

تحقیقات درزمینه آموزش توسط انستیتوی تحقیقات آکادمیک روسیه ومراکز وزارت آموزش و پرورش،صورت می گیرد. 278پروژه از57ناحیه روسیه در این خصوص فعالیت دارند.

توسعه آموزشی

توسعه علمی- روش شناختی فعالیت تاسیسات آموزشی و پزوهشی

تالیف کتب درسی جدید برمبنای متدهای تحقیقاتی و پزوهشی

توسعه نظامهای آموزش تکنولوژیک‌ و ارتباط از دور در حوزه های آموزش و علوم

تداوم توسعه فرا ساختاری علمی و تکنیکی (تکنوپارک) در مراکز آموزشی و تحقیقاتی کشور

ز)آموزش معلمان

معلمین مقاطع ابتدایی و پیش دبستانی

موسسات آموزشی مقطع غیر دانشگاهی(کالجهای فنی و عمومی) معلمین مدارس پیشین دبستانی ودبستانی را آموزش می دهند.مدت زمان دوره 2 تا 5 سال می باشد.این در حالیست که برخی موسسات آموزش معلمان مقطع دانشگاهی،معلمین مدارس ابتدایی را آموزش می دهند که طول این دوره ها نیز5سال می باشد.فارغ التحصیلان دوره های موسسات آموزشی فوق ممکن است  حرفه معلمی را به صورت عملی وحرفه ای(کارآموزی) تجربه نمایند.

معلمین مقطع متوسطه

آموزش معلمین مراکزمتوسطه درموسسات آموزش معلم مقطع دانشگاهی صورت میپذیرد.
برنامه آموزشی موسسات فوق 5سال بطول می انجامد.فارغ التحصیلان ممکن است بصورت کار آموزی حرفه معلمی را تجربه نمایند.

نرخ کادر مراکز آموزش دولتی فدارسیون روسیه

نرخ  کادر مراکز آموزش شبانه عمومی فدراسیون روسیه طی سالهای1999-1997

نرخ کادر آموزشی و پزشکی مراکز آموزش استثنایی

نرخ کادر مراکز آموزش غیر دولتی فدراسیون روسیه

اساتید دانشگاهی

اساتید راهنمای دانشجویان میبایست ازمیان اعضاء هیئت عـلمـی در پـایـه استـادی و فوق دکتری علوم منصوب گردند. در برخی موارد بنا به تصمیم هیئت های علمی موسسات آموزش عالی، عضو هیئت علمی با درجه دانشیاری نیزمیتواند بعنوان استادراهنما فعالیت نمایند.دانشجویان این دوره که پروژه تحقیقاتی خود را در مـرزهای عـلـم و تکنولوژی رشته تخصصی خود دنبال میکنند مجاز به انتخاب دو استاد راهنما و یا یک استاد راهنما و یک استاد مشاور می باشند که ممکن است یکی از آنها درمرتبه دانشیاری باشند.اساتید راهنما بر انجام برنـامـه های آموزشی و پـروژه های تحقیقاتی تصویب شده دانشجـویان نظارت کامل دارند.دانشجویان دوره دکتری موظفند همه ساله گزارش فعالیتهای یکساله خود را بـه همراه نتایج کسب شده به اعضاء هیئت علمی گروه آموزشی مربوطه ارائه دهند.دانشجویانی که درمدت تعیین شده ازعهده ارائه برنامه های آموزشی و پروژه تحقیقاتی خود برنیایند با حکم ریاست موسسه آموزش عالی مربوطه از دوره اخراج می گردند.دانشجویان این دوره همچنین برای انجام اقدامات مربوط به رساله تحقیقاتی و تکمیل مطالعات خود میتوانند برابر با سایراعضاء هیئت علمی موسسات آموزش عالی و سازمانهای علمی از تجهیزات ، آزمایشگاهها ، اتاقهای کار و کتابخانه ها بهره برداری نموده و از حق ماموریت به مراکز آموزشی و پژوهشی دیگر جهت تکمیل تحقیقات خود برخوردار گردند.انتقال دانشجویان ایـن دوره از یک دانشگاه بـه دانشگاه دیـگر بـا موافقت روسای دو دانشگاه بلامانع است.روسـای موسسات آمـوزش عالی مکلفند در صورت درخواست دانشجو در حد امـکان تسهیلات و امکانات دولتی لازم را در اختیار وی قـرار داده تـا وی به مهارتهای حـرفـه ای تکمیلی دست یابد.دانشجویان ایـن دوره که به تحصیل در سیستم حضوری مبادرت می نمایند، همه ساله به مدت2ماه ازمرخصی تحصیلی(تعطیلات) برخوردار می گردند.موسسات آموزش عالی مجازند برطبق قرار دادهای فیمابین با ارگانها ومراکز اعزام دانشجو،در صورت لزوم برای دانشجویان ورودی جدید پیش دوره یا کارآموزی مقدماتی برگزار نمایند.تضمینها و مزایای اجتماعی ویژه دانشجویان دوره دکتری مطابق قوانین روسیه و تصویب نامه های هیئت دولت روسیه فدراتیو تعیین می گردد.

بررسی آماری اعضای هیئت علمی موسسات آموزش عالی

بر طبق آمار منتشره بالغ بر700هزار نفر در موسسات آموزش عالی روسیه مشغول بکار میباشند که از این تعداد350هزارنفرمدرس ، 50000 نـفر در امور پژوهشی و 300 هزار نفر در امـور مدیـریتی و خدمـات اداری مشغول به فعالیت می باشند. از تعداد مدرسین150 هزاراستاد (آکادمیسین و پرفسور) و77هزار دانشیار و استادیار با مدارک فوق دکتری و دکتری در امور آموزشی و پژوهشی مشغول به فعالیت می باشند.

نرخ کادر هیئت علمی موسسات آموزش عالی روسیه برمبنای مدرک تحصیلی ، درجه علمی و موقعیت شغلی آنا ن

حقوق و مزایای معلمین
طبق آمارسال1998،میزان حقوق رسمی معلمین در فدراسیون روسیه از220 تا 585 روبل متفاوت می باشد.این در حالیست که حقوق پرسنل مدیریت مدارس بر405 تا 735بالغ می گردد.لازم به ذکر است که حقوق مکفی برای ادامه زندگی هر فرد 411روبل در ماه میباشد.حقوق معلمین در مقایسه با حقوق کادر دیگر حوزه های اقتصادی ازکمترین مقدارممکن برخوردارمیباشد.به عبارت دیگرمیتوان گفت که سطح حقوق کادر آموزشی کشور تنها بر30%معدل حقوقی کادر حوزه صنایع کشور بالغ می گرددکه این خود به افزایش تمایل تعداد بیشتری از معلمین به کاهش سن بازنشستگی در حوزه آموزش وکاهش نرخ جذب معلمین سطوح مختلف آموزشی از میان فارغ التحصیلان مراکز آموزش عالی منجر گردیده است.علاوه بر این حقوق پرداختی معلمین به روز نبوده و با تاخیر زیاد توام است.مدت زمان تاخیر درپرداخت حقوق معلمین در مناطق مختلف کشور از3تا10ماه متغیر است. درمقابل میزان حقوق معلمین مدارس غیردولتی بالاتر از معلمین مدارس دولتی است که این خود به دلیل وجود اختلافات عمده در نسبت معلمین به دانش آموزان است به نحویژه در مدارس دولتی به استثنای مدارس کم ظرفیت حومه شهر، میانگین نسبت دانش آموزان به معلمین2تا چند برابر این نسبت درمدارس خصوصی بوده است
م)آموزش بزرگسالان
ازجمله مهمترین مراکزآموزش بزرگسالان روسیه میتوان از90انستیتوی آموزش مهارتهای شغلی تحت مسئولیت فدراسیون نام برد.علاوه بر این،3انستیتوی آموزش پایه شغلی تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش فعالیت دارند.
ن)آموزش فنی و حرفه ای
ساختار آموزشی
آموزش حرفه ای پایه یکی از راههای تربیت کیفی نیروی انسانی و متخصص کشور و باز آموزی جمعیت غیر شاغل و بیکار به شمار می آید.در حال حاضر دو سوم ازکارکنان شاغل درشاخه های اقتصادی روسیه از مراکز فنی و حرفه ای فارغ التحصیل گردیده اند.درفدراسیون روسیه بالغ بر4050موسسه با مجموع 7/1میلیون دانش آموز به انضمام 6/3 هزارمدرسه روزانه با 6/1میلیون کارآموز من جمله 883 مرکز لیسه حرفه ای در این حوزه فعالیت داشتند.علاوه بر نظام آموزش فنی و حرفه ای دولتی، 8موسسه آموزش حرفه ای پایه غیردولتی نیز فعالیت داشتند.ازسال1991 تا 1997، تاسیسات نظام آموزش حرفه ای پایه به 271مرکزتقلیل یافت.طی سال 1998 نظام آموزش حرفه ای با اعمال تغییراتی درشاخصهای کمی به بهای تجدید سازمان تاسیسات آموزش حرفه ای تغییر یافت.دراین فرایند10موسسه آموزشی حذف شده و9 مرکز دوباره ایجاد گردید.طی سالهای1991تا 1997 همچنین نرخ کارگران آموزش دیده حوزه کاری کشور به1/341 هزار نفر کاهش یافت.این در حالیست که در سال 1998 نرخ متخصصین مراکز آموزش حرفه ای پایه بر800هزار نفر من جمله 668 هزارفارغ التحصیل مدارس حرفه ای روزانه و لیسیوم بالغ گردید.سیاست سال 1998،درخصوص آموزش فنی و حرفه ای موید حفظ تمایل درجهت تقلیل نرخ کادر مراکز آموزش فنی و حرفه ای و تاکید بر برخورداری جوانان از امکانات آموزش حرفه ای است.بدین لحاظ نظام آموزش حرفه ای، بازآموزی شهروندان بیکار وغیر شاغل و مدرنیزه نمودن آموزش حرفه ای را دراولویت برنامه های خود قرارداده است. آموزش حرفه ای پایه همچنین به حمایت اجتماعی از قشر جوانان درمعرض خطر تاکید دارد.درکل نرخ ثبت نامی افراد در مدارس حرفه ای روزانه بر5/17هزار نفربالغ می گردد که 6/13%ازکل افراد روزانه را تشکیل میدهند.
آموزش عالی فنی و حرفه ای غیر دانشگاهی
تحصیلات غیر دانشگاهی حرفه ای وفنی حرفه ای ، در کالجهای فنی وکالج های آموزش معلمان ، اقتصاد ، پزشکی وفنی ارائه می گردد.کالجهای فوق توالی گسترده ای از دوره ها وبرنامه های آموزشی را به منظور پیشبرد مهارتها ودانش فنی وحرفه ای ارائه می نمایند.تحصیلات فوق بین2 تا 3سال بطول انجامیده و به کسب مدرک آموزش عالی فنی حرفه ای منتج می گردد. رشته های نیمه تخصصی نظیر تکنسین، پرستاری ، مامایی وغیره …. ) در زمره رشته های عالی غیر دانشگاهی محسوب می گردند.
و)آموزش استثنایی
کودکان معلول ازحمایت اختصاصی دولت روسیه جهت نیل به حقوق آموزشی خویش برخوردار می باشند.پایه این چنین تضمینی که در طرح قانون فدرال لحاظ گردیده بود، طبق ملاحظات 14می سال1998تغییر شکل داده و توسط دومای ایالتی مورد اصلاح قرار گرفت.در این ارتباط،حفظ و توسعه نظام آموزش استثنایی و بکارگیری معیارهای ایالتی آموزش عمومی برای این طبقه ازکودکان و اصلاح مفهوم نظام آموزشی استثنایی صورت گرفت.علاوه بر8موسسه آموزش استثنایی، مراکز دیگری برای افراد مواجه با آسیب مغزی وعقب ماندگی فیزیکی و ذهنی،گشایش یافته است.گفتنی است که درمراکزآموزش استثنایی،آسایشگاه ها ومراکز توان بخشی کودکان نیز با تعداد 83هزارمربی،4هزارکادرپزشکی و2/2هزاردکتر با تخصصهای مختلف فعالیت دارند. کمیته مشاوره روانشناسی- پزشکی مستقر درمراکز آموزش استثنایی نیز به بررسی کودکان ناتوان پرداخته و به تعیین مسیر آموزشی این افراد از طریق مشاوره با والدین و مربیان آنان می پردازند.
ی)آموزش غیررسمی
مدارس جامع شبانه روزی
نرخ معلمین مدارس جامع شبانه روزی بر 14767معلم مشتمل بر 12062معلم ویزه مراکزشهری و 2705 معلم ویزه مراکز حاشیه ای مشتمل می گردد.
سیاستهای آموزشی
افزایش نرخ جذب معلمین مدارس جامع شبانه روزی
افزایش نرخ جذب و ابقاء دانش آموزان مواجه با ناتوانییهای جسمانی و ذهنی
افزایش نرخ جذب کودکان بی سرپرست و بی بضاعت
افزایش نرخ مراکز آموزش پایه شبانه روزی
فعالیت 658دکتر و 1472پرستار در مدارس جامع شبانه روزی
جذب بیش از2هزار معلم و مربی برخوردار از مدارک آموزش عالی در مراکز آموزش پایه شبانه روزی
7)اولویتها و علایق آموزشی
نظام آموزشی روسیه دستخوش تحولاتی عمیق وابسته به شرایط جدید اجتماعی، اقتصادی و سیاسی گردیده است.این اصلاحات به منظور تقویت و پیشرفت دموکراسی و هویت ملی و تسهیل گذار به سوی اقتصاد باز است.ازجمله مهمترین اولویتهای آموزشی روسیه در جریان اعمال این قبیل اصلاحات ،می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
– تغییر شبکه تشکیلات و تنوع ظرفیت های آموزشی
– برخورداری کلیه شهروندان روسی از حق آزادی انتخاب درکتب، برنامه ها ، واحدها و تخصصهای آموزشی
– معطوف داشتن توجه بر بعد منطقه ای و ایالتی نظام آموزشی
– حمایت از پیشرفت مدارس دولتی در عین توسعه فضاهای آموزشی مشترک
به دیگر سخن دانش آموز حق دارد از نهاد آموزشی به نهاد آموزشی دیگر منتقل شده و به ادامه تحصیلات خود در هر منطقه از کشور مبادرت نماید.
– تدوین و تنظیم معیارهای آموزشی کشور و نظارت بر روند اجرایی این معیارها،به عنوان ابزارهای اصلی تداوم و توسعه فضای آموزشی مشترک
بازسازی و حمایت از نهادهای آموزشی مبتکر ، بدون توجه به شکل سرمایه
ارائه خدمات پیش از آموزش و انتصاب شغلی معلمین، انتقال به نظام چند سطحی تربیت معلم و نظام جدید ادغامی
8)اصول و اهداف آموزشی
– حفظ ویژگی خاص مبتنی بر انسانیت آموزش ، اولویت فراگیر ارزشهای کلی بشری ، زندگی ، بهداشت ، ایجاد زمینه پیشرفتهای فردی رایگان، تأمین اهداف آموزش و پرورش دانش آموزان،حفظ روحیه بومی بودن و عشق به سرزمین مادری.
– فراهم سازی فضای فرهنگی متساوی درکشور درعین حفظ سنتهای فرهنگی، نژادی و منطقه ای
– فراهم سازی امکانات آموزشی برای کلیه شهروندان روسی به گونه ای که پاسخگوی کلیه گروه های دانش آموزی باشد.
– حفظ خصوصیت همگانی بودن تحصیل برای کلیه شهروندان روسی
– برخورداری شهروندان روسی از حق آزادی انتخاب مرکز آموزشی خود
– حفظ ویژگی مردمی و ملی بودن آموزش در مدیریت و استقلال عمل نهادهای آموزشی
9)عضلات آموزشی
نیاز به سرمایه جهت تعمیرات اساسی و فوری2/24هزار از تاسیسات عمومی آموزش (37% از کل تاسیسات آموزشی کشور)
نا امنی5/6 درصد ازساختمان مدارس
عدم توانایی موسسات آموزشی در ارائه امکانات بهداشتی مناسب به دانش آموزان
برگزاری کلاسهای درسی3-2نوبته به واسطه کمبود تعداد مراکز آموزشی
ناکافی بودن تجهیزات کلاسی،آزمایشگاهی‌ و ابزار کمک آموزشی
عدم توسعه امکانات تکنولوزیک در مراکز آموزشی
مواجهه معلمین با تجهیزات آموزشی محدود جهت اجرای کارعملی در حوزه های شیمی، بیولوژی‌ و فیزیک
محدودیت دروس عملی به عملکرد نمایشی معلمین به واسطه فقدان آزمایشگاه های علمی به تعداد کافی
وجود اختلافات فاحش میان امکانات آموزشی مدارس شهری و روستایی تا میزان70-50 %
عدم پویایی آموزشی به واسطه بکارگیری روشهای آموزش تکنولوزیک به کمک فیلم های ویدئوئی
عدم برخورداری مدارس شبانه روزی از امکانات بهداشتی مناسب
تاخیر در سرمایه گذاری آموزشی
ضعف دولت فدراسیون روسیه درغلبه برمشکلات سرمایه گذاری‌ طی روند اصلاحات آموزشی
عدم توافق میان آموزش پیش دانشگاهی و آموزش عالی واتخاذ سیاست واحدسرمایه گذاری درنظام آموزشی
عدم تخصیص سرمایه کافی جهت انتشار کتب درسی جدید به اندازه ضروری
عدم موفقیت سیاست سرمایه گذاری چند سطحی در موسسات آموزشی
تاخیر در پرداخت حقوق و مزایای کاری معلمین و کادر آموزشی که خود به کاهش پرستیژ کاری معلمین منجر گردیده است.
طبقه بندی جمعیتی برمبنای سطح درآمد و طیف خدمات آموزشی که به نوبه خود به ایجاد شرایط نامساوی برای کودکان و جوانان در دست یابی به آموزش کیفی منجر گردیده است.
پایین بودن سطح امنیت اجتماعی دانش آموزان و کادر آموزشی کشور
افزایش ارتقاء کمی برنامه‌ها و کتب درسی با هدف آماده سازی دانش آموزان جهت ورود به مراکزآموزش عالی و عدم توجه به ارتقاء کیفی
عدم برخورداری وزارت آموزش و پرورش از قدرت نظارت بر فعالیت مراکز آموزش محلی
اصلاحات آموزشی
تجدید ساختار آموزشی کشور بر مبنای سیاست کودک محور طی قرن18
تشکیل کنگره معلمان روسی طی سال1989
توسعه آموزشی فدراسیون روسیه همزمان با پیروزی نیروی دمکرات طی اگست سال 1991
اجرای قانون فدرال «درزمینه آموزش» درجولای سال1992
طراحی و اجرای سیاست ایالتی درزمینه آموزش و پرورش
حذف مکانیسمهای رکود پایه اخلاقی و ایدئولوژی در حوزه آموزش
افزایش امکانات تکنولوژیک آموزشی
توسعه برنامه فدرال آموزش بر پایه سیاست ایالتی طی سال1993-1992
اصلاح برنامه فدراسیون جهت توسعه آموزشی در روسیه طی سال 1994
برطرف سازی مشکل عدم پیوستگی دیالکتیک میان جهت یابی آموزشی به سمت گروه کوچک اجتماعی، خانوادگی و مرسوم دانش آموزان از یک سو و جهت یابی در حفظ اتحاد ایالت روسیه و تامین نیازهای اجتماعی افراد درکل از سوی دیگر
ایجاد جامعه جدید با تغییر زائی ایدئولوژی ر، محتوی و تکنیک های آموزشی
ابعاد اصلاحات
– محتوی آموزشی
– تاسیسات  و اشکال مختلف آموزشی
– تفکیک نظام انستیتوهای آموزشی، حمایت از تاسیسات آموزشی بدون توجه به شکل مالکیت
– تیپ شناسی تاسیسات آموزشی و ایجاد مکانیسم کنترل آموزش ایالتی
– حمایت ازاشکال مختلف آموزش همگانی من جمله آموزش ضمن خدمت ، آموزش خانواده و آموزش زبان خارجی
– نظام پرورشی
– اقتصاد آموزشی
– پیشرفت اصول علمی-روششناختی به منظورمعرفی سرمایه گذاری قانونی وتهیه مواد و تاسیسات آموزشی
– تصویب اشکال مختلف سرمایه گذاری خصوصی برای برنامه های آموزشی
– ایجاد شرایط قانونی برای انتقال چند کاناله سرمایه گذاری آموزشی
مدیریت آموزشی
– طراحی برنامه هدف دارمدیریت آموزشی فدرال و ناحیه ای
– تفکیک مدیریت آموزشی درسطوح مختلف،ازطریق برقراری موافقت میان وزارت آموزش و پرورش و دولت روسیه ، مسئولین اجرائی استانها و تشکیلات خود مختار
– توسعه و تکمیل تجربه مکانیسم مدیریت آموزشی انعطاف پذیر
10)مدیریت آموزشی
اداره نظام آموزش رسمی در سطح فدرال ، در اولویت مسئولیت های وزارت آموزش و پرورش عمومی و تخصصی است.در داخل وزارت خانه سازمانی که مسئول تصمیم گیری در سطح فدرال است ، تشکیلات وزارت آموزش و پرورش روسیه مشتمل برسیاستمداران و نمایندگانی از سازمانهای دولتی ومجامع علمی و آموزشی است. ریاست این تشکیلات نیز بر عهده وزیر آموزش و پرورش است . در 89 واحد مستقل اجرایی ، مدیریت آموزشی ، توسط مقامات مختلف منطقه ای ایالت همچون وزیران (در جمهوریها) ادارات کل (در مسکو ) ، انجمن های آموزشی ، یا افسران و اداره های محلی دیگر اداره می گردند.تفاوت در ساختار و نقش سازمانها در اداره آموزش ، به نژاد ، فرهنگ و ویژگیهای اقتصادی مناطق بستگی دارد . مقامات آموزش محلی نیز به اداره آموزش در منطقه خود مبادرت می نمایند. این در حالیست که ساختار سازمانی آنها توسط سازمانهای مستقل تعیین می گردد.
مطابق قانون آموزش و پرورش ، سازمانهای فدرال عهده دار مسئولیتهایی به شرح ذیل می باشند :
– طراحی و اجرای خط مشی فدرال و آیین نامه های قانونی آموزشی و پرورشی
– برقراری روند تنظیم و تجدید سازمان و تأسیس نهاد های آموزشی ، مجوز تأسیس و تأیید و اعتبار محلی
– تهیه و تصویب مقررات استاندارد مراکز آموزشی
– اعطای گواهی نامه به کادر آموزشی
– تعیین نرخ کاری و هنجارهای فدرال در پرداخت و حقوق کادر آموزشی و تعیین حداقل نرخ حقوق و دستمزد
– تعیین سهم سالانه درآمد فدرال برای امور مالی آموزشی و پرورشی و تشکیل صندوق های پولی به منظور یشرفت آموزش و پرورش
– ارائه اطلاعات و حمایت علمی در جهت توسعه رشته های تحصیلی و واحدهای درسی جدید،تهیه متون درسی و سایر تجهیزات کمک درسی و برقراری نظام واحد اطلاع رسانی آموزشی در داخل کشور
– تشکیل نظام فدرال تربیتی و آموزش ضمن خدمت آموزگاران و مدیران آموزش و پرورش
– نظارت بر اجرای قانون و تضمین دستیابی به استانداردهای دولت فدرال
مقامات محلی نیز عهده دار مسئولیتهای به شرح ذیل می باشند :
پیشرفت و تکمیل خط مشی آموزشی مطابق با حساسیت فدرال در حمایت مالی از تحصیلات پایه و رایگان
– تدارک و تکمیل برنامه های آموزشی جمهوری و منطقه ای درجهت نیل به پیشرفتهای آموزشی بر حسب ویژگیهای هر یک از مناطق
– تأسیس سازمانهای آموزشی و و تجدید مجوز نهاد های آموزشی
– تدوین آیین نامه های مختلف در حوزه های ملی و منطقه ای بر مبنای استانداردهای آموزشی
– اخذمالیات های محلی درجهت حمایت از پیشرفت های آموزشی
– حمایت های مادی از دانش آموزان و معلمین علاوه بر تشویق های دولت فدرال
– تهیه و تصویب مقررات و هنجارهای محلی

سطوح مدیریتی
کشور روسیه از نظام 3بعدی مدیریت آموزشی (سطح فدرال،ناحیه ای و شهری) برخوردار است.
مدیریت آموزشی درسطح فدرال
نهادهای مرکزی
رئیس جمهوری فدراسیون روسیه
در حوزه اجرائی رئیس جمهور دپارتمان ناظر بر گزارشات اجرائی آموزشی کشوراست.
انجمن فدرال متشکل از کمیته ای آموزشی ، علمی ، فرهنگی، بهداشتی و اکولوژیک
دومای ایالتی و کمیته آموزش و علوم

رئیس دولت فدراسیون روسیه
دولت فدارسیون روسیه که بخش ساختاری آن بر وزارت آموزش و پرورش و دیگر وزارتخانه ها مشتمل می گردد که تاسیسات آموزشی را زیر چتر خود دارد.
مدیریت آموزشی درسطح ناحیه ای
مدیریت آموزشی درسطح ناحیه ای، در زمره مسوولیتهای اولیای امورمحلی کشور است.گزارشات مدیریت نظام آموزشی کشور روسیه بنا بربندهای 37-28قانون اساسی وفدرال درزمینه آموزش تنظیم می گردد.درکشور روسیه 89 واحد اجرائی مشتمل براستانهای خود مختار،کریس ها وجمهوری های خود مختار نظیر2شهر بزرگ مسکو و پترزبورگ ساختار سازمانی آموزش ناحیه ای را برعهده دارند.در راس معمولاً رئیس جمهور، فرماندار استانهای خود مختار و کریسها و شهردار رییس مناطق شهری است.علاوه بر این اداره اجرائی ناحیه ای با عنوان شورای وزارت یا دولت فعالیت دارد که بردپارتمان آموزش مشتمل می گردد.اداره اجرائی ناحیه ای نیز بطور معمول بر دپارتمان آموزش و شورهای ایالتی و غیر ایالتی مشتمل می گردد. دپارتمان ناحیه ای آموزش به تعیین سیاست آموزش ناحیه پرداخته و برکلیه تاسیسات آموزش تخصصی فدراسیون روسیه مشتمل می گردد.
مناطق روستائی وحومه شهری نیز ازساختار آموزشی مخصوص بخود برخوردارمی باشند.از آنجاییکه مناطق روستایی از تعداد مدارس کمترتحت نظارت قوه قضایی نسبت به مناطق شهری برخوردارمی باشند از نظام مدیریتی بسیارآسان تری نیز برخوردار می باشند.
نظام جدید مدیریت آموزشی
به منظور اجرای سیاست آموزشی واحد در آگست سال 1996، وزارت آموزش و پرورش و کمیته های آموزش ایالتی با یکدیگر ادغام گردیده واز آگست سال1999تحت عنوان وزارت آموزش عمومی و حرفه ای مبادرت به فعالیت نمودند. سیاست وزارت مذکور در بسیاری از موارد به واسطه پیچیدگی ارتباطات سیاسی و اقتصادی میان دولت فدرال و دولتهای ناحیه ای دیکته گردد.
اهداف اصلی مدیریتی
· اتخاذ سیاست راهبردی آموزشی
· توسعه الگوهای استاندارد آموزش وتثبیت نظام آموزشی باکیفیت تضمینی مطابق با استانداردهای آموزش ملی
· همکاری با دولت در جهت تدارک بودجه به منظور اجرای مسئولیت های محوله
· اعمال سیاست تمرکز زدایی درحوزه آموزش و تشریح عناصرآن
· اعمال قوانین آموزش محلی
· برقراری تساوی حقوق آموزشی و معطوف داشتن توجه عمده به افراد نیازمند
· اعمال سیاست تثبیت توسعه آموزشی و برقراری هماهنگی میان نواحی مختلف
· اتخاذ سیاستی جهت احترام به نیازمندیهای مراکز آموزشی نواحی مختلف کشور ازنظرشرایط و فرهنگ
· جمع آوری و تحلیل اطلاعات آموزشی و اهداف ملی
· انجام تحقیق و توسعه به منظور کمک به توسعه نظام آموزشی
· وضع استانداردهای کلی برای ناشرین کتب درسی و تشویق این افراد به انتشار کتب درسی با کیفیت بالا
· تهیه گزارش و انعکاس عمومی پیشرفت ها و دستاوردهای آموزشی
توسعه مدیریتی
– تداوم در توسعه نظام ارتباطی میان مدیریت فدرال و مدیریت آموزش محلی‌ و توسعه و اصلاح روش تداخل عمل میان این دو
– برقراری موافقت میان مدیریت فدراسیون روسیه و اتباع فدراسیون روسیه در گزارشات مربوط به مدیریت نظام آموزشی
– فعال سازی حوزه نظارت آموزشی، بطورکاملا تخصصی و توسعه این حوزه میان سطوح مختلف مدیریت و انتقال مدیریتی از سطح فدرال به سطح ناحیه ای
– آموزش تکمیلی مدیران آموزشی کشور و آشناسازی آنان با متدها و شیوه های مدیریتی روز جهان
مدیریت آموزش عالی
ساختار اداری ومدیریتی
1- کمیته دولتی آموزش دانشگاهی که عهده دار مسوولیت تأمین مالی 219 موسسه آموزش دانشگاهی ، اعطای مجوز فعالیت به موسسات جدید آموزشی ، اعطای اعتبار ، ارائه طرحهای پیشنهادی به دولت مبنی بر توسعه هر چه بیشتر موسسات آموزش دانشگاهی است.
2- مجمع روسای دانشگاه دولتی روسیه
3- انجمن دانشگاه ملی مسکو
4- موسسات آموزش غیر دولتی
5- موسسه تحقیقاتی آموزش دانشگاهی
11)توسعه آموزشی
هدف نهایی اصلاحات و توسعه آموزشی روسیه به واسطه اجرای برنامه توسعه آموزش فدرال تعیین میگرددکه درسال 1994به تصویب دولت رسید.از جمله عمده ترین توسعه های بدست آمده در حوزه آموزش کشور روسیه می توان از موارد ذیل نام برد :
1. تجدید سازمان در نظام آموزشی
2. بهره گیری ازتجارب مثبت آموزشی طی سالهای 1998-1996
3. توسعه شبکه آموزشی و سازمان دهی نظام آموزشی و معرفی سطح ایالتی بعنوان ضامن عمده توسعه کشور
4. جلوگیری از مواجهه با بحران مالی و برقراری امنیت مادی در تاسیسات آموزشی
5. اجرای برنامه فدرال جهت توسعه آموزشی
6. تضمین قانونی حقوق شهروندی جهت دریافت برنامه های آموزش توسعه یافته
7. توسعه تکاملی نظام آموزشی درجهت جریان منافع و نیازهای شخصی‌، اجتماعی و ایالتی
توسعه آموزش عمومی سال 2000
– اجرای برنامه فدرال توسعه آموزش توسط مجلس دومای روسیه جهت تصویب آن بواسطه قانون فدرال
– تکمیل طرح توسعه آموزش ملی در فدراسیون روسیه
– فعال سازی فرایند قانونگذاری محلی در توسعه آموزش ناحیه ای و تبعیت از قانون اساسی روسیه و قانون فدرال در روند قانون گذاری محلی
– تکمیل فرآیند توسعه استاندارد‌های آموزش عمومی پایه وتداوم تکمیل استاندارد‌های آموزش ابتدایی‌، متوسطه و آموزش عالی
– توسعه تکنیک‌های محتوایی آموزشی ویزه مدارس کوچک روستائی و تنظیم برنامه ریزی تحصیلی با هدف  قوت بخشیدن به برنامه های آموزشی روستایی مطابق با تغییرات برنامه زندگی  در این مناطق
– اعطای قدرت به مراکز آموزش ناحیه ای درجهت انتشارکتب درسی
– توسعه برنامه های آموزش از راه دور از طریق بهره گیری ازشبکه های چند رسانه ای و تکنولوژیک
– تثبیت آموزشی و آزادی آکادمیک
– تاکید بر مهارتهای فردی در زمینه مدیریت آموزشی
– اعمال استانداردهای آموزشی ایالتی
– تعیین نرخ پایه بودجه سطوح مختلف آموزشی در سطوح مختلف فدرال و ملی
– ایجادفضاهای چند بعدی آموزشی درجهت فراهم سازی فرصتهای آموزشی جهت برطرف نمودن نیازهای شهروندان
– تصویب آموزش فدرال توسط دولت فدراسیون روسیه به سال1994
– اجرای قوانین جدید آموزشی طی سالهای1991تا 1996
– توسعه سیاست های آموزشی توسط پارلمان روسیه طی سال1997
– تعیین سیاستهای ایالتی، تدوین وطراحی راهبردهایی درزمینه آموزش پیش دبستانی، آموزش متوسطه عمومی و آموزش حرفه ای
12)همکاریهای آموزشی
همکاریهای بین المللی
از جمله پروژه های بین المللی آموزش پیش دبستانی که طی چند سال اخیر درسطح فدرال به مورد اجرا در آمده است، می توان از موارد ذیل نام برد
– پروژه روسیه- هلند در خصوص گسترش امکانات اجتماعی – رفاهی کودکان روسی
– پروژه روسیه- بلژیک در خصوص بررسی جوانب دنیای کودکان
– پروژه روسیه- هلند درخصوص رشد و نمو اولیه کودک و امکانات آموزش پیش دبستانی
طی سالهای اخیر،مشارکت بین الملل در زمینه آموزش کودکان با توجه به نیازهای اختصاصی دو سطح فدرال و منطقه ای بطور موثری توسعه یافته است که از آن جمله می توان به اجرای پروژه های مشترک با کشور بلژیکو ایجاد مراکز روانشناختی- اجتماعی و پزشکی ویزه کودکان اشاره نمود.
پروژه الگوی آموزش حرفه ای در اودیتزوف مسکو طی سال 1998
در این اثنا،دانشمندان و معلمین روسی در تعدادی ازکنفرانسهای بین الملل درزمینه آموزش حرفه ای شرکت نمودند. در کل ، در سرتاسرروسیه درزمینه آموزش حرفه ای پایه بیش از80 پروژه بین المللی در37 فدراسیون کشور به مورد اجرا گذارده شد. این پروژه ها بطور عمده بر پایه ارتباط مستقیم تاسیسات آموزشی روسی و تاسیسات آموزش خارجی و سازمانها انجام گرفته است.
پروژه بین المللی«اصلاح آموزش منطقه شمال غرب روسیه» ازسال1996
هدف اصلی پروژه مذکور- ایجاد الگوی منطقه ای و اصلاح آموزش حرفه ای است. از جمله دیگر اهداف اصلی اجرای چنین پروژه ای می توان از تقویت بدنه مدیریت آموزش ناحیه ای و توسعه نظام دراز مدت آموزش حرفه ای یاد نمود.
پروژه IBRD تحت عنوان پروژه حمایت از نوسامانی سیستم آموزشی
هدف اساسی اجرای پروژه فوق، تجدید نظر در سیاست آموزش ملی فدراسیون روسیه است.
پروژه طویل المدت TACIS
که در چارچوب آن پست مراقبت ملی ازآموزش حرفه ای ایجاد و اجرا شده و سازمان بین الملل حمایت مالی به فرایند اصلاح و توسعه نظام آموزشی روسیه مبادرت نمود. گفتنی است که پروژه فوق خود بر چهار پروژه تخصصی به ارزش 10 میلیون دلار بالغ می گردد.
پروژهTEMPUS
به ارزش11 میلیون دلار در سال
13)قوانین آموزشی
1-قانون فدراسیون روسیه مصوب ژوئن سال1996
آموزش برمبنای اصول سیاست ایالتی و انعکاس کامل ارزشهای جدید آموزشی
دست یابی کلیه شهروندان روسی به برنامه های آموزشی با توجه بر ارزشها و شخصیت انسانی
تقویت حس دوست داشتن محیط وطن و خانواده درمیان کلیه کودکان روسی
حفاظت و توسعه فرهنگ نژادی و سنتهای فرهنگی ناحیه ای و شناسایی آن در حالت چند ملیتی به واسطه طراحی نظام آموزشی و فرهنگی فدارل
دست یابی جهانی به آموزش، قابلیت سازش نظام آموزشی نسبت به سطح اختصاصی دانش آموزان وتوسعه یا گیرنده و یاد گیری
فراهم سازی زمینه مناسب برای آموزش سکولار در موسسات آموزشی ایالتی
اتخاذ و اجرای سیاست آزادی و جمع گرایی در آموزش
اعمال دمکراسی در مدیریت آموزش ایالتی- عمومی
2-بند6قانون اساسی که برمطالعه زبان روسی بعنوان زبان ملی فدراسیون روسیه درکلیه انستیتوهای تاکید دارد.مطابق این بند قانونی،کلیه شهروندان روسی ازحق آموزش زبان دوم به علاوه زبان ملی خود برخوردار می باشند.
3-بند14قانون اساسی که بر محتوی آموزشی، شخصیت گرائی افراد و پرورش خلاقیت خویشتن شناسی دانش آموزان تاکید دارد.
تفکیک و اختصاصی سازی پرورش دانش آموزان به نحویکه رشد دانش آموزان با قابلیت ها و منافع آنان مطابقت داشته باشد.
برخورداری کلیه دانش آموزان از حق انتخاب مسیر پیشرفت خویش ومشارکت درمدیریت کلیه فرایند های آموزشی
4-قانون مصوب سال 1992، در خصوص حذف امتیاز انحصاری ایالتی در آموزش و پرورش
مطابق این قانون، حق تأسیس نهادهای آموزشی به نهادهای محلی و ایالتی،نهادها وکارگزاران وشرکتهای خارجی و داخلی، موقوفی،شرکتی و خصوصی و سایر اشخاص مادی،مؤسسات دولتی و خصوصی داخلی و کلیساها صادر می گردد.
5-حقوق آموزشی شهروندان روسی مصوب ژوئیه سال 1994
6-ماده شاخص تأسیسات آموزشی فراگیر مصوب سال1992
گفتنی است که قانون فوق مبنای پیشرفت امتیازات مؤسسات آموزشی فراگیر در انواع ابتدایی ،پایه ، مدارس فراگیر متوسطه، آموزشگاههای عالی و انجمن های ادبی به شمار می آید.در این مرحله نیز پایه سازی آموزش ، حقوق و مسئولیتهای تحت نظر فضای آموزشی و مؤسسات آموزشی خود مختار تعریف شده است .
7-قانون تساوی معیارها و محتوای دروس آموزشی کلیه شهروندان روسی درسطح پایه که به عنوان رکن اصلی ارزیابی سطح تربیتی دانش آموزان در نظر گرفته می شود .
8-قانون آموزش رایگان و اجباری کودکان رده های سنی6سال تا 15سال
قانون فدرال آموزش
باستثنای فعالیت قانونی درسطح فدرال ، فعالیت در زمینه آموزش(بخصوص اجباری)درسطح فدرال تنظیم میگردد.تفکیک توانایی ومسئولیت مقامات دولت فدرال ومقامات دولتی فدراسیون روسیه درزمینه آموزشی اصلی ترین مفاد قانون مذکور می باشد.

14)بودجه و هزینه های آموزشی

نرخ بودجه و هزینه های آموزشی سطوح مختلف آموزشی طی سالهای1998-1994

هزینه های آموزش عالی

حداقل شهریه ومخارج دانشجویان خارجی 1000 دلار وحداکثر 8000 دلار می باشد .
برای هر 10 هزار نفر

منابع تامین کننده
سطح فدرال که عهده دار مسئولیت تامین بودجه کلیه انستیتوهای عالی،30% از تاسیسات آموزش حرفه ای متوسطه و 80% از تاسیسات آموزش حرفه ای پایه و محدوة ای از تاسیسات پیش دبستانی و دبستانی است. میباشد. تا سال1996، سطح فدرال تامین کننده هزینه آموزش فدرال و بودجه آموزش نواحی مختلف کشور بود.
سطح محلی که عهده دار مسوولیت تامین بودجه مدارس جامع است.
سرمایه گذاری آموزشی
سرمایه گذاری آموزشی درکشور روسیه بر سرمایه گذاریهای فدرال ، ناحیه ای و محلی مشتمل می گردد. در کل نرخ سرمایه گذاری ناحیه ای بیش از 80%(40% در آمد خام محلی) و نرخ سرمایه گذاری فدرال 6/1% از در آمد خام محلی است.از سال 1992،سرمایه گذاری فدرال تقلیل یافته ونوع محلی آن افزایش یافته است به نحویکه عمده منابع مالی آموزش عمومی متوسطه از محل اعتبارات محلی تامین می گردد.به طور کل میتوان گفت که سرمایه گذاری فدرال بر 4/1%درحوزه آموزش پیش دبستانی ، 1/1% در حوزه آموزش متوسطه ، 7/9% در حوزه آموزش پایه حرفه ای، 5/1%درحوزه نشرکتب درسی و 6/0%در حوزه حساب در گردش مدارس مشتمل می گردد.طبق آمار بدست آمده طی سال 1998منابع بودجه رسمی عمومی مورد نیاز نظام آموزشی فدرال بر55 میلیون بالغ می گردد.
نرخ سرمایه گذاری آموزشی در سطح فدرال طی سال1998
آموزش پیش دبستانی 019/0 بیلیون روپل
آموزش ابتدایی و متوسطه 034/0 بیلیون روپل
آموزش حرفه پایه 431/3 بیلیون روپل
آموزش متوسطه حرفه ای 924/0 بیلیون روپل
آموزش بزرگسالان و سواد آموزی 047/0 بیلیون روپل
آموزش عالی 024/7 بیلیون روپل
تاسیسات و سایر هزینه های جانبی 118/0 بیلیون روپل
نرخ سرمایه گذاری آموزشی در سطح منطقه ای طی سال1998
فدراسیون روسیه 6/1میلیون روپل
ناحیه شمالی1میلیون روپل
ناحیه شمال- غربی 4/1میلیون روپل
منطقه مرکزی 5/1میلیون روپل
ناحیه ولگایاتکا 2میلیون روپل
منطقه مرکزی چرنزیم 4/2میلیون روپل
ناحیه ولگا 3/2میلیون روپل
ناحیه شمال قفقاز1میلیون روپل
ناحیه اورال5/1میلیون روپل
ناحیه غرب سیبری 5/1میلیون روپل
ناحیه شرق سیبری 9/1میلیون روپل
ناحیه خاور دور2/3میلیون روپل
ناحیه اویلاست کالیتین گراد 1/1میلیون روپل
نرخ سرمایه گذاری در حوزه آموزش عمومی و حرفه ای طی سال1998
توسعه آموزشی – 2/75 میلیون روپل
آموزش کودکان بی سرپرست 2/118 میلیون روپل
اسکان دانش آموزان بی سرپرست6/11میلیون روپل
اختصاص6/1میلیون روپل دربودجه فدرال به انتشار کتب درسی ویزه کودکان نابینا
اختصاص02/2 بیلیون روپل به انتشارکتب درسی ویزه زبان افراد اقلیتهای شمالی
منبع:سایت محشر و همشهری آنلاین