چكيده :
بخش اطلاعات جزئي از اقتصاد است كه با ايجاد ، تحليل ، پردازش ، انتقال، توزيع ، كاربرد و استفاده از اطلاعات ارتباط دارد به طوري كه اطلاعات باعث كاهش درصد عدم اطمينان مي شود . نمايه سازي بعنوان يكي از روشهاي سازماندهي اطلاعات داراي قابليتهايي است كه مي تواند بر ارزش اطلاعات بيفزايد .
كتابخانه تخصصي نيز يك پديده رو به رشد مي باشد كه هدف آن تسريع عملكرد سازمان مي باشد و بايد همواره تازه ترين اطلاعات را با بهره گيري از انواع منابع اطلاعاتي در دسترس مراجعان خود قرار دهد و همچنين در صدد افزودن ارزش اطلاعات موجود باشد . در اين مقاله سعي شده رابطه اي ميان كار نمايه سازي در كتابخانه تخصصي و افزايش ارزش اطلاعات ايجاد گردد . همچنين خصوصياتي كه براي ارزش افزوده درمنابع مالي و مديريتي بيان مي شود را به نمايه مرتبط مي نمايد .
كليد واژه ها :
ارزش افزوده ، اطلاعات ، اقتصاد اطلاعات ، كتابخانه تخصصي ، نمايه سازي
Title :
Indexing in special library and it’s role in increase of added value of information
Abstract :
Information section is a part of economic science . It has contact with production , analysis , prossecing ,transition , distribution , application and utilization of information , so that , information , cause decrease of distrust percentage . Indexing as one of procedures of information organization has capabilities that it can increasing value of information .Special library is a phenomenon in the direction of growth . It’s goal is expediting to institute function. Special library must always established newly information available of users to exploit of kinds of sources. And also special library must be could increase value of information on hand. In this paper attempt to established link between indexing in special library and growth of value information. And attached charactristics features of added value in managing resoures with indexig.
Key words :
Added value – Information– Information Economic – Special Library – Indexing
مقدمه :
امروز اين نظر پذيرفته شده است كه اطلاعات قدرت است و همه به ارزش آن واقف هستند . درمنابع علوم كتابداري، بحثهاي فراواني درزمينه ارزش افزوده خدمات اطلاعاتي وجود دارد . هم كتابداران و هم مراجعه كنندگان به آنها ، نگران عرضه بيش ازتقاضاي اطلاعات شده اند و مي پرسند كه چگونه داده هاي بي ارزش و غيرضروري را درجستجو براي محتواي مخصوص خود بايد حذف كرد . براي كاربران كتابخانه، موانع واقعي جهت دسترسي، تجزيه و تحليل و كاربرد اطلاعات وجود دارد و كتابداران هرگاه كه موانع دسترسي به اطلاعات را كاهش دهند ، به ارزش آن مي‌افزايند . ارزش ، درسهولت يافتن خاص ترين و كامل ترين منبع اطلاعاتي و درسهولت تماس و ارتباط با اطلاعات ، افزوده مي شود . ارزش ، همچنين ، درسهولت تجزيه و پردازش اطلاعات و درتسهيل كاربرد آن اضافه مي شود . ( 10 )
كتابخانه تخصصي[2] :
كتابخانه هاي تخصصي از لحاظ حجم ، تعداد ، نوع منابع و ارائه خدمات با ساير كتابخانه ها متفاوتند و بيشتر در شمار كتابخانه هاي پژوهشي و علمي – تحقيقاتي قرار مي گيرند . اين كتابخانه ها در حال حاضر بيشتر به صورت مراكز اسناد و اطلاعات و بانكهاي اطلاعاتي و جمع آوري منابع علمي – اختصاصي در سطح ملي يا جهاني فعاليت دارند وبه كتابخانه ها ي پژوهشي يا مراكز اطلاعات[3] نيز معروفند . در اين كتابخانه ها از وجود كتابداراني كه در رشته موضوعي مورد نظر تخصص و تجربه كافي دارند ، استفاده مي شود و مترجمان ، چكيده نويسها و نمايه سازها نيز بر اساس تخصص انتخاب مي شوند و با تهيه گزارشها ، چكيده ها ، پيايندها ، نمايه هاي موضوعي و جمع آوري منابع اختصاصي مورد لزوم و حتي پيش بيني نيازهاي علمي و تخصصي پژوهشگران ، با استفاده از ابزار و تكنولوژي جديد ، در راه بهبود سطح اطلاعات و برآورد نيازهاي آنان گام بر مي دارند و آخرين نظريه هاي علمي را در دسترس محققان و دانش پژوهان قرار مي دهند . از لحاظ تامين بودجه و سازماندهي اين كتابخانه ها وابسته به موسسات دولتي و غير دولتي هستند . ( 4 ، ص 23 )
كتابخانه تخصصي طبق تعريف انجمن كتابخانه هاي تخصصي[4] مكاني است كه درآن اطلاعات به روشي كه بيشترين سودمندي را داشته باشد ، ارزيابي ، تجزيه ، سازماندهي ، بسته بندي و ارائه مي شود . و در اصطلاحنامه كتابداري نيز ، كتابخانه تخصصي بدين صورت تعريف شده است :” واحدي از يك سازمان كه هدف آن فراهم ساختن اطلاعات خاص براي پيشرفت كار سازمان يا براي گروه محدودي است . ” كتابخانه هاي تخصصي از نظر نوع و شكل مدارك از تنوع بسياري برخوردارند آنها بر يك زمينه موضوعي خاص تمركز داشته و پوشش اصلي اين نوع كتابخانه انواع منابع و رسانه هاي منتشرشده درآن زمينه خاص است ، مانند ؛ كتاب ، مجلات ، اسناد و مدارك ، بريده جرايد ، استانداردها ، مواد ديداري و شنيداري ، نقشه ، پايان نامه ، كاتالوگ هاي تجاري ، پروانه هاي ثبت اختراع و مجموعه ها ي نرم افزاري .
يك كتابخانه تخصصي به منظور سازماندهي وبازيابي سريع اطلاعات ازاين منابع ، بايد ازشيوه هاي مناسب براي ذخيره ، دسترسي و اشاعه ويژه هر يك از اين رسانه ها استفاده نمايد . لذا كتابخانه هاي تخصصي در عصر كنوني بايد قادر به انجام وظايف زير باشند :
1 – تجزيه و تحليل، تفسير ، بسته بندي واشاعه اطلاعات
2 – طراحي ، توسعه و عرضه خدمات نوين و محصولات اطلاعاتي
3 – ايجاد پايگاه ها و نمايه ها
4 – گزينش ، پيكر بندي وارزيابي نظام هاي انفرادي ( 15 )
افزون بر خاص بودن و كاربرمدار بودن خدمات ، آنچه كه در ارائه خدمات به كاربران كتابخانه هاي تخصصي بايد مورد توجه خاص قرار گيرد ، لزوم تاكيد بيشتر بر ارائه دانش به جاي اطلاعات صرف است . اين امر مستلزم آنست كه كتابداران، با توجه به كمبود وقت پژوهشگران و نيز با توجه به ارزشمندي بيشتر دانش در مقايسه با اطلاعات در فعاليتهاي پژوهشي ، بايد شرايطي را فراهم سازند تا كاربران به دانش دسترسي داشته باشند . بنابراين ، يكي از كاركردهاي اصلي كتابداران در اين نوع كتابخانه ها، فراهم كردن دسترسي به دانش و يا پردازش اطلاعات موجود با هدف توليد دانش است . ويژگي منحصر به فرد كتابدار تخصصي دانش عميق در خصوص منابع چاپي و الكترونيكي در زمينه موضوعي مورد نظر و مديريت اطلاعات مورد نياز افراد يا گروه ها مي باشد .
نمايه سازي [5]
سازماندهی اطلاعات از ارکان اساسی محيط علمی به شمار می آيد چرا که بدون وجود نظم و ترتيب، دستيابی به منابع اطلاعاتی با هزينه زمانی و اقتصادی گزافی صورت می گيرد . در طول تاريخ کتابداری محيط ها و دوره های متفاوتی را شاهد بوده ايم که در هر يک برای دستيابی به اطلاعات ، سازماندهی اطلاعات وجود داشته است و پيوسته سير تکاملی خود را ادامه می دهد .(12) نظم نوشته ها از دير زمان مورد توجه بوده است و از نخستين ايام به دو صورت انجام مي گرفته يكي بر اساس اندازه و شكل ظاهري منابع و ديگري بر پايه متن و محتواي آنها كه آن را سازمان دانش مي گويند .( 1 ،ص 128 ) نمايه سازي يكي از فرايندهاي سازماندهي منابع كتابخانه است كه در آن جوهره محتوايي منابع به صورتي كه براي استفاده كننده دسترس پذير باشد استخراج و ارائه مي شود . ( 9 ، ص 242 ) داده هاي نمايه سازي يك جزء ضروري در حلقه ارتباطات ميان توليد كننده اطلاعات و مصرف كننده نهايي آن بحساب مي آيد . نمايه ها ، نوشته ها را طوري سازمان مي دهند كه يك متخصص به آساني مي تواند مدارك مورد علاقه خود را مشخص كند . هدف هر نمايه اي بازيابي نمودن ركوردها يا مداركي است كه به وسيله فرآيند نمايه سازي ، ذخيره و سازماندهي مي شوند وارزش هر نمايه فقط به جستجوي رضايتبخش اطلاعات و مدارك بستگي دارد . ( 3 ،ص 1 )
انواع نمايه سازي
نمايه سازي يا نمايه گري ، فرآيند تهيه نمايه ، فرآيند تحليل محتواي اطلاعاتي اثر و بيان كردن آن با زبان ويژه نظام نمايه سازي است نمايه سازي مفاهيم [6]بيشتر به معناي نمايه سازي انديشه هاست تا اصطلاحاتي كه پديد آوردنده براي بيان وارائه اين انديشه ها به كار مي برد . ( 7 ،ص 40 )
نمايه سازي به دو بخش عمده تقسيم مي شود :
1 – نمايه سازي كتاب[7] يا نمايه سازي انتهاي كتاب : براي اين كار كتاب از نظر محتوايي بررسي شده و به صورت شناسه هايي كه داراي آدرس است در انتهاي كتاب ارائه مي شود . نظام پژوهشي و تحقيقي نيازمند كتابهايي است كه نمايه دارند . كتابي كه نمايه دارد ، ارزشهاي كيفي بالاتري را داراست ، زيرا بسادگي خواننده را به اطلاعات مورد نظر رهنمون مي سازد . بعضي از محققان كتاب خوب را بر اساس نمايه آن ارزيابي مي كنند . نمايه انتهاي كتاب نقشه جامع و دقيق از محتواي كتاب است .
2 – نمايه سازي مدارك و ديگر منابع كتابخانه : منابع كتابخانه بويژه نشريات ، اسناد ، مدارك ، جزوات و استانداردها براساس يك طرح موضوعي از پيش تعيين شده نمايه سازي مي شوند . ( 9 ،ص 243 )
بعضي از نمايه ها چاپي هستند و بعضي در كامپيوتر ذخيره شده و از يك ترمينال مورد جستجو قرار مي گيرند . نمايه كامپيوتري انعطاف پذيرتر و داراي امكانات بيشتري است درحالي كه نمايه چاپي به آساني مطالعه مي شود .
به هر شكلي كه يك نمايه نمود يابد ، بايد براي اكثر استفاده كنندگان قابل درك باشد يعني موضوع اصلي و رابطه بين موضوعها را به خوبي بيان نمايد تا استراتژيهاي جستجو ، موثر واقع شوند .(3، ص83) در پژوهش هاي علمي گردآوري اطلاعات موجود اهميت زيادي دارد ، كه شاخه اي فرعي از تحقيق به نام پژوهش كتابخانه اي راايجاد مي كند،كه دراين روش ازطريق فهرستها ، نمايه ها و كتابخانه ها ، اطلاعات مدون به دست مي آيد . ( 1 ،ص 86 )
نمايه سازي در كتابخانه تخصصي
مسئله بازيابي اطلاعات از زماني آغاز شد كه بشر سعي كرد محيط پيرامون خود را كنترل كند يا حداقل از فشارهاي خارجي كه باعث نابودي او مي‌شدند ، جلوگيري كند . بشر براي ايجاد محيطي مطلوب براي ادامة بقاء به اتخاذ تصميمات سريع، صحيح و دقيق نياز داشت . كيفيت اين تصميمات به توانايي تصميم گيرنده در حل مسائل وابسته بود ، ولي قبل از آن به ميزان ارتباط و كيفيت اطلاعاتي وابسته بود كه تصميم گيرنده براي حل مشكل فراهم آورده بود . بتدريج و در طول تاريخ، جمع‌آوري، سازماندهي و نگهداري امري متداول و مرسوم شد . امروزه رشد تصاعدي و اهميت حياتي اطلاعات ، لزوم صرفه‌جويي در وقت و هزينه جستجوكنندگان و لزوم دستيابي سريع ، جامع و مانع به اطلاعات خاص مورد نياز از مسائل مهم هستند .
در واحد نمايه سازي كتابخانه تخصصي امور زير مطرح شده و انجام مي گيرد :
_ دستورالعملها و روشهاي ذخيره اطلاعات موجود در انواع سندها و مدارك
– ثبت كليد واژه ها
– ارزشيابي مواد از لحاظ اهميت اطلاعاتي آنها براي چگونگي ذخيره سازي از نظر تفكيك نمايه سازي يا چكيده نويسي
– تهيه مقدمات اصطلاحنامه ها
– ماشيني كردن ذخيره اطلاعات به كمك بخش كامپيوتري براي ايجاد تسهيلات درامر بازيابي مواد ذخيره شده (4 ، ص 126 )
در متني كه از سوي ” كميته تخصصي صلاحيتهاي كتابدار متخصص ” در انجمن كتابخانه هاي تخصصي امريكا در خصوص صلاحيتهاي حرفه اي و شخصي كتابداران متخصص همراه با مثالهايي در زمينه كثرت نقش و كار كتابدار متخصص منتشر شده است ؛ يكي از اين صلاحيتهاي حرفه اي ، توسعه و مديريت مناسب خدمات اطلاع رساني ثمر بخش ، بيان شده ومثالهاي عملي براي اين ويژگي ؛ مديريت و نظارت بر بودجه به شكل موثر ، ايجاد تيم مناسب جهت خدمات اطلاع رساني ، انجام جستجوهاي مشكل و چند مرحله اي ، تهيه منابع به شكل چاپي و الكترونيكي ، تجزيه و تحليل اطلاعات مورد نياز و توسعه تزاروس ها و اصطلاحات نمايه اي و انجام نمايه سازي نام برده شده است . ( 16) در واقع با اين كار ايجاد ارزش افزوده براي اطلاعات كه از مهمترين وظايف كتابداران نمايه ساز در كتابخانه تخصصي مي باشد ، ايجاد مي شود .
ارزش اطلاعات
هنگامي كه درباره ارزش اطلاعات صحبت مي شود در حقيقت چيزي بديهي تر و در عين حال ذهنيتر از ارزش اطلاعات وجود ندارد .
اولا” چيزي بديهي تر از ارزش اطلاعات وجود ندارد ، زيرا ، چگونه مي توان سعي و كوشش تحقيقات جهاني را كه مي تواند حدود 2% توليد ناخالص ملي[8] را در بر بگيرد ، مورد تاييد قرار داد ، چنانكه نتايج آنها منتشر نشود و اطلاعات به طور وسيع نچرخد و در دسترس بيشترين تعداد مراجعه كنندگان قرار نگيرد . همچنين چيزي ذهني تر از ارزش اطلاعات نيست زيرا مثلا” در قانون برادفورد[9] و بر طبق آن 80% انتشارات ناديده گرفته مي شوند . همچنين اين مطلب كه ارزش اطلاعات براي هر فرد طبق وضعيتهاي گوناگون تغيير مي يابد نيز صحيح است . ( 13 )
امروزه اطلاعات ركن اصلي هر سازمان و جامعه محسوب مي شود . از آنجا كه به روز بودن و دسترسي به موقع به اطلاعات دو ويژگي بسيار مهم در استفاده از اطلاعات است وجود مديريت اطلاعات ضروري است . مديريت اطلاعات عبارت است از فرايند شناخت و توليد اطلاعات ، سازماندهي و ذخيره اطلاعات ، انتشار و اشاعه اطلاعات و بهره برداري يا استفاده از اطلاعات . يكي از ده اصل اساسي مديريت اطلاعات كه در مقاله مرادي و آصف زاده بيان شده ، ايجاد ارزش افزوده در اطلاعات از طريق طبقه بندي ، ويرايش و اشاعه آن است . ( 14 )
در مقاله اي از دكتر فتاحي ( 17 ) در خصوص قابليتهايي كه در اطلاعات وجود دارد و سبب مي شود كه اطلاعات داراي ارزش افزوده گردد بيان شده كه : در كتابخانه ها و مراكز اطلاع رساني كه هدف برآوردن نيازهاي اجتماع مي باشد با فعاليتهايي مانند انتخاب ، فراهم آوري ، سازماندهي و اشاعه اطلاعات ارزش افزوده توليد مي شود . كتابداران و متخصصان اطلاع رساني در كتابخانه هاي تخصصي كه هدف آنها افزايش سود بيشتر براي سازمان مادر است ، بايد دنبال بكارگيري راههايي باشند كه بتوانند ميزان ارزش افزوده اطلاعات را افزايش دهند .
اما ارزش افزوده براي اطلاعات چگونه محاسبه مي شود ؟ در حالي كه در كتابخانه ها و مراكز اطلاع رساني محصولات اطلاعاتي فروخته نمي شوند و اگر به فروش برسند به قصد سود و انتفاع نبوده و فقط براي جبران تمام يا بخشي از هزينه آنهاست ؟
يكي از مهمترين ابزارهايي كه مدلهاي اقتصادي براي مديران و سياستگذاران ارائه مي دهد مفهوم هزينه فرصت يك كالا يا خدمت يعني بالاترين ارزش فرصتهاي بديل از دست رفته به دليل مصرف اين كالا يا خدمت است . هزينه هاي فرصت متفاوت از هزينه هاي مالي يا پولي هستند زيرا آنها نه تنها شامل پول مصرف شده براي خريد كالا ، بلكه شامل ارزش زمان مصرف شده ، نويدهاي داده شده ، و فرصتهاي از دست رفته ديگر بهنگام مصرف يك كالا يا خدمت است . ( 8 ،ص 19 )
بسياري از خدمات اطلاعاتي در زمان صرفه جويي مي كنند .ارزش زمان صرفه جويي شده سودي است كه مصرف كنندگان از اين خدمات دريافت مي كنند .( 8 ،ص 175 ) بايد اين نكته را مورد توجه قرار داد كه ارزش اطلاعات را بصورت ريالي نمي توان بيان كرد بلكه از ديدگاههاي ديگر، مثلا” كاهش زمان براي رسيدن به اطلاعات مورد نياز ، وميزان كيفيت و همخواني اطلاعات بدست آمده با نيازهامي توان ارزش اطلاعات را تعيين كرد . به معناي ديگرميزان سرعت ، دقت و ارتباط بيشتر، ارزش افزوده بيشتري توليد خواهد نمود . به عبارت ديگر دسترس پذير كردن دانش و يا پردازش اطلاعات با هدف توليد دانش ايجاد ارزش افزوده براي اطلاعات مي نمايد .( 17)
نمايه سازي و ارزش اطلاعات
فاسكت چالشي را بيان مي كند كه كتابداران با آن روبرو مي شوند ، آنها بايد اين اطمينان را بدهند كه افراد نيازمند اطلاعات مي توانند با حداقل هزينه ( هم وقت و هم پول ) به آن دسترسي پيدا كنند . بي آنكه در زير مقادير فراواني از مواد غير ضروري غرق شوند ( 5 ،ص 317 )و نمايه داراي قابليتهايي است كه مي تواند دسترسي به اطلاعات را براي افراد فراهم نمايد . كتابي كه در پايان آن نمايه اي تهيه شده باشد ، خواننده را قادر مي سازد تا بسرعت و سهولت به جزئي ترين مطالب متن دسترسي يابد (6 ،ص 16 ) و نه تنها در وقت بلكه در هزينه نيز صرفه جويي نموده و سبب افزايش ارزش اطلاعات بدست آمده خواهد شد . يكي از مهمترين وسايل بهره گيري از كتابخانه ها بويژه براي مطالب علمي و ارجاعي فهرستها و نمايه هاي منظم و دقيق موضوعي اند . ( 1 ،ص 90 )
رانگاناتان[10] ، پدر كتابداري هند ، پنج اصل مهم را براي فلسفه عملي كتابداري بيان مي كند ، كه اصل چهارم آن را بر هدر ندادن وقت خواننده قرار مي دهد كه در خصوص نمايه ها اين اصل مصداق عيني مي يابد زيرا اين روش سازماندهي ( نمايه سازي ) مانع اتلاف وقت خواننده شده و او را به جزئي ترين اطلاعات محتوايي متن هدايت مي كند و درنتيجه ارزش اطلاعات در نمايه هايي كه داراي دقت بالاتري هستند افزايش مي يابد . در اصل پنجم از اصول رانگاناتان نيز كه بر پويايي كتابخانه ها تاكيد شده است ميزان پويايي هركتابخانه به ميزان رضايت مراجعان آن و ايجاد شرايط مناسب براي بهره وري بيشتر مي باشد . يعني تمام كاركردهاي كتابخانه ها شامل گزينش ، فراهم آوري ، سازماندهي ( نمايه سازي و ساير روشهاي سازماندهي ) و در دسترس گذاردن منابع جهت ارائه خدمات به جامعه كتابخانه ودر نتيجه پويايي كتابخانه مي باشد ( 11 )
نمايه سازي و بهره وري ( در متون مالي و مديريتي )
بهره وري نسبت داده هاي ورودي و محصول خروجي است . هدف نهايي بهره وري ايجاد ثروت است و ارتقاي آن به معناي سود بيشتر يا ثروت بيشتر است كه در متون مالي و مديريتي ارزش افزوده گفته مي شود . اولين بار در قرن 18 ايالات متحده از ارزش افزوده براي اندازه گيري درآمد ملي استفاده كرد. دلايل كلي استفاده از ارزش افزوده در مباحث مالي و مديريتي ( 2 ،ص 108 ) در زير بيان مي شود و همزمان در نمايه و نمايه سازي در مراكز اطلاع رساني و كتابخانه هاي تخصصي مورد بررسي قرار مي گيرد :
1 – ارزش افزوده ارزشي است كه يك شركت از طريق تبديل مواد و خدمات خريداري شده به محصول قابل عرضه به آن مواد و خدمات افزوده است .
نمايه سازي يكي از روشهاي سازماندهي اطلاعات است و يك نمايه خوب كاربر را به اطلاعات واقعي مورد نياز او هدايت مي كند يعني ميزان استفاده از اطلاعات و دسترسي به آن افزايش مي يابد و بر ارزش اطلاعات موجود افزوده مي شود .
2 – تعداد محصولات ، معيار خوبي براي كارايي توليد بوده و بعنوان شاخصي براي نظارت و كنترل استفاده مي شود ، اما اثر بخشي كلي شركت يا رضايت مشتري را منعكس نمي كند . ارزش افزوده نه تنها كارايي توليد ، بلكه سود ايجاد شده را نيز اندازه گيري مي كند و سطح اثر بخشي و كيفيت را مي سنجد .
تعداد منابع موجود در يك مركز اطلاع رساني يا كتابخانه نيز مي تواند بعنوان يك شاخص در نظر گرفته شود اما هيچگاه اثر بخشي مجموعه را مشخص نمي كند . در حالي كه يك نمايه سازي خوب از محتواي منابع مي تواند سودمندي و كيفيت مركز اطلاع رساني را با افزايش ميزان رضايت مراجعه كننده نشان دهد .
3 – ارزش افزوده مي تواند با سود آوري و وضعيت رقابتي شركت ارتباط پيدا كند .
منابعي كه داراي نمايه بوده و محتواي آنها نمايه سازي شده است مي توانند با قيمت بيشتر عرضه شوند . همچنين كتابخانه ها و مراكز اطلاع رساني كه با هدف برآوردن سريع و دقيق نيازهاي اطلاعاتي مراجعان ايجاد شده اند ؛ هنگام انتخاب اين منابع اطلاعاتي ، سعي مي كنند آنچه را كه داراي نمايه و فهرستهاي راهنماست انتخاب كنند . بنابراين نمايه مي تواند ايجاد رقابت و در نتيجه سود آوري بيشتر نمايد .
4 – ارزش افزوده در سطح شركت با مبالغ ريالي اندازه گيري مي شود در نتيجه بعنوان معيار مناسب ، عملكرد كلي مورد استفاده قرار مي گيرد .
ارزش نمايه را نمي توان به صورت ريالي اندازه گيري كرد بلكه معيار عملكرد آن را مي توان با كاهش زمان در رسيدن به اطلاعات مورد نياز و همچنين ميزان كيفيت اطلاعات بدست آمده بررسي كرد . نمايه كمك مي كند كه با وجود حجم زياد اطلاعات بتوان با صرف زمان كمتري به اطلاعات دست يافت .
5 – با استفاده از ارزش افزوده ، نيروي كار و مديريت به هدف مشترك يعني افزايش دستاورد اقتصادي دست خواهند يافت .
همانطور كه در بند قبلي بيان شد در كار نمايه سازي دستاورد اقتصادي و سود واقعي نمايه در كاهش زمان و افزايش كيفيت اطلاعات است ، بنابراين با نمايه سازي محتواي منابع ، هم مراجعه كننده و هم مركز اطلاع رساني به هدف خود ( رضايت مراجعه كننده و عدم اتلاف وقت ) خواهند رسيد .
نتيجه گيري :
كتابخانه هاي تخصصي كه موسسات و سازمانها براي خود تاسيس مي نمايند ، با بهره برداري از فناوريها و كاركردهاي انساني موجب افزايش ارزش افزوده اطلاعات شده و محيطي مطلوب جهت رشد سازمان فراهم مي نمايند دراين ميان نمايه سازي بعنوان يكي از روشهاي سازماندهي دانش سرعت دسترسي به اطلاعات را افزايش داده ، و در زمان صرفه جويي مي كند وهمچنين با ارجاعات مناسب و كافي اطلاعات كاملا” مرتبط را ارائه مي كند . به عبارت ديگر مي توان گفت نمايه سازي اطلاعات را تبديل به دانش مي كند كه خود به معني افزايش ارزش آن مي باشد .
منابع مورد استفاده :
كتاب فارسي
1 – ابرامي ، هوشنگ . شناختي از دانش شناسي . تهران : نشركتابدار ، 1379 .
2 – خاكي ، غلامرضا . آشنايي با مديريت بهره وري . تهران : كانون فرهنگي انتشاراتي سايه نما ، 1376 .
3 – راولي ، جنيفر . نمايه سازي و چكيده نويسي . ترجمه جعفر مهراد . تهران : سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي ، 1374 .
4 – علومي ، طاهره . اداره كتابخانه ، تهران : سمت ، 1377 .
5 – فادرگيل ، ريچارد . بوچارت ، يان . مواد غير كتابي در كتابخانه ها . ترجمه اسدالله آزاد . مشهد : بنياد پژوهشهاي اسلامي ، 1379 .
6 – فتاحي ، رحمت الله . فهرستنويسي : اصول و روشها . مشهد : انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد ، 1377 .
7 – كنين ، استلا . فرهنگ فشرده علوم كتابداري و اطلاع رساني . ترجمه فاطمه اسدي گرگاني . تهران ، كتابدار ، 1378 .
8 – كينگما ، بروس . اقتصاد اطلاعات : راهنماي تحليل اقتصادي و هزينه سودمندي براي كارشناسان اطلاعات، ترجمه محمد حسين دياني ، كبري سقاء پيرمرد . مشهد : انتشارات كتابخانه رايانه اي ، 1380.
9 – مزيناني ، علي . كتابخانه و كتابداري .تهران : سمت ، 1382 .
مقاله فارسي
10 – ارزشگداري اطلاعات ، نوشته آدري فنر . ترجمه امير رضا اصنافي . مجله الكترونيكي پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران ( نما ) ، شماره اول و دوم .
11 – برنامه ريزي ومديريت توسعه خدمات در كتابخانه ها ، رحمت الله فتاحي .
12 – سازماندهي منابع اينترنتي : چالش ها و ضرورت ها ، ابراهيم مختاري نبي ، مجله الكترونيكي مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران ( نما ) شماره چهارم ، دوره اول .
13 – كتابخانه اطلاعات ، اقتصاد . ژاك ميشل . ترجمه مهدي داودي . فصلنامه كتاب .
14 –مديريت اطلاعات ( دانش ) غلامرضا مرادي و سعيد آصف زاده .مجله علمي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي و درماني قزوين ، شماره 30 ، 1383 .
15 – نيمرخ كتابخانه ها ي تخصصي و مراكز اطلاع رساني ،محمد كريم صابري ،محمد تقي پولاد راي، مجله الكترونيكي پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران ( نما ) ، شماره 3 ، دوره 6 ، 1385 .
17 – fattahi , rahmatollah . afshar , ebrahim . Added value of information and information system : a conceptual approach .
18 – http://www.irandoc.ac.ir/data/e_j/vol2/value.htm
[1] Added value
[2] Special library
[3] Information center
[4] Special Library Assosiation
[5] Indexing
[6] Concept indexing
[7] Back Of Book Index
[8] GNP
[9] Bradford
[10] Ranganatan
