نویسنده: عماد احمدوند
يکي از تجربه‌هاي موفق ستاد ويژه توسعه فناوري‌نانو، شبکه سازي آزمايشگاه‌هاي اين فناوري در کشور است. در اين اقدام، آزمايشگاه‌هايي که داراي تجهيزات اندازه‌گيري و تعيين مشخصات مرتبط با فناوري‌نانو هستند، شناسايي و در قالب يک شبکه سامان‌دهي شده‌اند.
اين مراکز در ازاي خدماتي که به پژوهشگران ارائه مي‌دهند، از تسهيلات شبکه از قبيل کاليبراسيون دستگاه‌ها، آموزش نيروي انساني، تعمير و ارتقاي تجهيزات و اعتبار مالي براي خريد تجهيزات مورد نياز برخوردار مي‌شوند.
اين حرکت موجب شده است که؛ اطلاعات همة تجهيزات فناوري‌نانو گرداوري و مدون شود؛ از سرمايه‌گذاري‌هاي بي‌مورد و خريدهاي موازي جلوگيري شود؛ دستگاه‌هايي که مدت‌ها براثر نقص فني بدون استفاده مانده بود، وارد فرايند خدمات‌دهي شود؛ بسياري از بروکراسي‌هاي اداري براي ارائه خدمات آناليز رفع شود و بسياري مزاياي ديگر.
اين مزايا ناشي از چند عامل است. يکي از اين عوامل، گرداوري اطلاعات و تسهيل در دسترسي به آنهاست. تا قبل از تشکيل شبکه، حتي بعضاً دانشکده‌هاي يک دانشگاه، از وجود برخي تجهيزات در دانشکدة هم‌جوار خود اطلاع نداشتند، لذا هم خريدهاي موازي صورت مي‌گرفت هم پژوهشگران براي تحقيقات دچار مشکل بودند. اکنون اين مشکل حل شده است و هر شخص به راحتي مي‌تواند اطلاعات همه تجهيزات فناوري‌نانو در کشور را در پايگاه الکترونيکي اين شبکه ببيند.
عامل ديگر، سياست‌هاي شبکه در حمايت از اعضاست. تشويق آزمايشگاه‌ها و مراکز تحقيقاتي، به کسب درامد از طريق ارائه خدمات آناليز، موجب شده است که ميزان بهره‌وري تجهيزات آنها افزايش چشمگيري داشته باشد.
تا پيش از اين، پژوهشگران براي دريافت خدمات آناليز از ساير دانشگاه‌ها، با بروکراسي خاصي مواجه بودند که در برخي موارد، حتي بايد متوسل به روش‌هاي غير متعارف و سفارش‌هاي شخصي مي‌شدند. ازطرف ديگر تکنسين‌ها نيز انگيزه‌اي براي ارائه خدمات به افراد خارج از مجموعه خود نداشتند.
اما کمک شبکه در رفع بروکراسي‌ها و تنظيم پارامترهاي مناسب براي ارزيابي اعضا، موجب کاهش اين مشکلات شده است، به طوري که آزمايشگاه‌ها در رقابت با همديگر، سعي در جذب حداکثر مشتري را دارند.
البته هنوز جا دارد که براي ارتقاي کيفي و کمّي فعاليت آزمايشگاه‌ها تلاش کرد و حتي آنها را به فعاليت چند شيفتي تشويق کرد. زيرا هرچه تعداد آناليزها در اين مراکز افزايش يابد، هزينه‌هاي ثابت که ناشي از ارقام بسيار بالاي خريد تجهيزات است، پايين مي‌آيد. اين امر در خيلي از دانشگاه‌هاي دنيا رايج است و مراکز تعيين مشخصات به طور 24 ساعته فعاليت مي‌کنند. طبيعتا براي کشور ما که داراي نيروي انساني زياد و مراکز خدمات اندک است، ضرورت و سود بيشتري دارد.
*http://nano.ir/paper.php?PaperCode=59
